Κυριακή 30 Δεκεμβρίου 2012

Αγώνες και θυσίες της ελληνικής Χωροφυλακής στην κατοχική Κρήτη

 Η Κρήτη αποτέλεσε μία ξεχωριστή περίπτωση όσον αφορά τα δρώμενα του 1941-44. Καταρχήν, ήταν η γεωγραφική της θέση που την καθιστούσε σε κάποιο βαθμό απομονωμένη απ΄την υπόλοιπη Ελλάδα, με συνέπεια να μην επηρεαστεί τόσο πολύ απ΄τις εμφύλιες κατοχικές διαμάχες.
  Απ΄την άλλη, η αιματηρή μάχη της Κρήτης που προηγήθηκε προκάλεσε την πολύ σκληρή γερμανική κατοχή στο νησί. Σημαντικό μέρος των γερμανικών αντιποίνων στρέφονταν κατά της Χωροφυλακής που είχε συμμετάσχει ενεργά στην μάχη της Κρήτης.

 Στην περιοχή του Ρεθύμνου οι Γερμανοί φυλάκισαν όλα τα μέλη του Τάγματος της Σχολής Χωροφυλακής και εκτέλεσαν πολλούς αξιωματικούς και οπλίτες του. Εκτέλεσαν επίσης τον διοικητή της Υποδιοικήσεως Μυλοποτάμου, ανθυπομοίραρχο Παναγιωτάκο και έναν ακόμη χωροφύλακα, καθώς και τον σταθμάρχη Πηγής  ενωμοτάρχη Γιαπετζάκη λόγω της δράσης τους κατά Γερμανών αλεξιπτωτιστών.

 Στα Χανιά, οι Γερμανοί αρχικά χρησιμοποιούσαν τους χωροφύλακες για διάφορες αγγαρείες εξευτελίζοντάς τους. Συγχρόνως λεηλάτησαν τους σταθμούς της Χωροφυλακής, παίρνοντας ότι θεωρούσαν χρήσιμο, με αποτέλεσμα η λειτουργία του σώματος να καταστεί προβληματική.
 Απ΄τα γερμανικά αντίποινα στην περιοχή των Χανίων δεν εξαιρέθηκαν φυσικά οι χωροφύλακες. Τις πρώτες μέρες της Κατοχής εκτελέστηκαν περίπου 30. Ο μοίραρχος Αρχοντάκης, ο στρατηγός Βουράκης και πολλοί συγγενείς του, οι υπενωμοτάρχες Βεργανελάκης και Κατσούλης, ο υπενωμοτάρχης Βεργανελάκης και πολλοί ακόμα εκτελέστηκαν απ΄τους κατακτητές.

 Γενικώς σε όλη την Κρήτη η Χωροφυλακή ανέπτυξε σημαντικό εθνικό έργο κατά την Κατοχή.

 - Καθοριστική ήταν η συμβολή των χωροφυλάκων Πατεράκη, Σαβιολάκη και Ζωιδάκη (ο τελευταίος σκοτώθηκε σε συμπλοκή με Γερμανούς) στην απαγωγή του γερμανού στρατηγού Κράιπε από Άγγλους τον Απρίλιο του 1944.

- Πολλοί χωροφύλακες ήταν σε στενή συνεργασία με τους Συμμάχους για την φυγάδευση Άγγλων στην Μέση Ανατολή, αλλά και για κατασκοπεία. Πολύ σημαντικό έργο επιτέλεσαν -μεταξύ άλλων- ο υπομοίραρχος Κυριάκης, ο ανθυπασπιστής Ρέτζος, ο ενωμοτάρχης Βαμιαδάκης που δρούσαν στο νομό Ρεθύμνου.  Κάποιοι αποκαλύφθηκαν με συνέπεια είτε να εκτελεστούν απ΄τους Γερμανούς (π.χ μοίραρχος Καπετανάκης, ανθυπομοίραρχοι Κωνσταντακόπουλος και  Μάζης, χωροφύλακας Μαραγκουδάκης, ενωμοτάρχης Φραγκάκης) είτε να αναγκαστούν να διαφύγουν εκτός Κρήτης (π.χ. ανθυπασπιστής Δραμυτινός, υπομοίραρχος Ιερωνυμάκης, ενωμοτάρχης Μαλανδράκης, υπενωμοτάρχης Κουρμουλής κ.α.). Ο ενωμοτάρχης Τσουρουνάκης συνελλήφθη απ'τους Γερμανούς και επρόκειτο να εκτελεστεί, αλλά τελικώς κατάφερε να αθωωθεί.

- Χάρη σε πληροφορίες απ΄την Χωροφυλακή Χανίων προς το Στρατηγείο Μέσης Ανατολής κατέστη εφικτή η καταβύθιση ενός γερμανικού και ενός ιταλικού ατμόπλοιου στο λιμάνι της Σούδας.

- Στον νομό Ηρακλείου δρούσε απ'τον Ιούλιο ακόμα του 1941 η αντάρτικη ομάδα του Πετρακογιώργη στην οποία προσχώρησαν αξιωματικοί και οπλίτες της χωροφυλακής. Γενικότερα η Χωροφυλακή συνεργάστηκε αρμονικά τόσο με μικρότερες αντάρτικες ομάδες (π.χ. ομάδα του Παπαδάκη στην περιοχή του Ρεθύμνου ή και με την Εθνική Οργάνωση Ρεθύμνου) όσο με την μεγαλύτερη εθνική αντιστασιακή οργάνωση της Κρήτης, την ΕΟΚ (Εθνική Οργάνωση Κρήτης). Ιδιαίτερα ο διοικητής της Διοίκησης Χωροφυλακής Ρεθύμνου, ταγματάρχης Χαλκιαδάκης ανεδείχθη σε εξέχον στέλεχος της ΕΟΚ, αναπτύσσοντας παράλληλα ένα πολύ αποτελεσματικό δίκτυο κατασκοπείας, συνεργαζόμενος με άγγλους αξιωματικούς.


 Εξίσου ενδιαφέρουσες ήταν και οι (κακές) σχέσεις της κρητικής Χωροφυλακής με το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ, που θα τις δούμε σε άλλη αναρτηση.


 Υ.Γ: Προς αποφυγή παρεξηγήσεων, να διευκρινίσουμε ότι η πάλαι ποτέ Χωροφυλακή δεν έχει απολύτως καμμία σχέση με την διάδοχό της, την αξιοθρήνητη - σε κάθε επίπεδο- ΕΛ.ΑΣ...



 Πηγή: "Ιστορία Ελληνικής Χωροφυλακής 1936-1950" του Απόστολου Δασκαλάκη.

Πέμπτη 27 Δεκεμβρίου 2012

Η ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΤΣΙΓΑΝΤΕ


 Σε αυτήν την διεύθυνση δημοσιεύτηκε ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο του ιστορικού Δημοσθένη Κούκουνα σχετικά με την δολοφονία του Ιωάννη Τσιγάντε απ΄τους Ιταλούς στις 14 Ιανουαρίου του 1943.

 Λόγω του ότι το άρθρο είναι πολύ αναλυτικό και μακροσκελές, παραθέτουμε ένα απόσπασμα που ίσως να ρίχνει φως στο μυστήριο σχετικά με την κατάδοση του Τσιγάντε στους Ιταλούς:

 
Τελικά, όμως, ποιο ήταν το πρόσωπο που έκανε την κατάδοση; Το αδιαμφισβήτητο στοιχείο ήταν ότι επρόκειτο για γυναίκα. Αλλά μια ανώνυμη γυναικεία φωνή δεν αποκλείεται να χρησιμοποιήθηκε για παραπλάνηση από εκείνους που ήθελαν νεκρό τον Τσιγάντε, είτε ήταν η Ιντέλιτζενς Σέρβις, είτε το ΕΑΜ, είτε κάποια άλλη πολιτική ομάδα. Από την άλλη πλευρά, υπήρχαν πικραμένες ερωμένες του δραστήριου Τσιγάντε και μία απ’ αυτές θα είχε ένα καλό κίνητρο «ψυχικού βρασμού» για την αποτρόπαια κατάδοση.
Πάντως, έχει καταγραφεί μια γυναικεία παρουσία στη γκαρσονιέρα της Πατησίων αρ. 86, ελάχιστη μόλις ώρα πριν από την προδοσία. Ο αστυνόμος Λ. Παρίσης αναφέρεται στην παρουσία της «κυρίας Ψαρρού», η οποία συζητούσε με τον Τσιγάντε στις 10.30 π.μ. Προσθέτει χαρακτηριστικά ότι του πρόσφεραν ...βερμούτ και ότι άφησε την «κυρία Ψαρρού» εκεί ένα τέταρτο αργότερα όταν έφυγε. Σύμφωνα με άλλη μαρτυρία, στο τασάκι βρέθηκαν τρία αποτσίγαρα «με κοκκινάδι», χωρίς να βεβαιώνεται ότι επρόκειτο για τσιγάρα που είχε καπνίσει η ίδια ή ίσως μια άλλη γυναίκα.
Τίθεται λοιπόν το ερώτημα τι να ήθελε η κυρία Ψαρρού εκεί, στην υποτιθέμενη γιάφκα. Σημειωτέον ότι η κυρία Ψαρρού δεν ήταν άλλη από τη σύζυγο του συνταγματάρχη Δημητρίου Ψαρρού, στρατιωτικού αρχηγού της ΕΚΚΑ, που το Πάσχα του 1944 θα βρει οικτρό θάνατο ύστερα από τη διάλυση του 5/42 Συντάγματός του. Η κυρία Ψαρρού ταυτόχρονα όμως ήταν αδελφή της κυρίας Τσιγάντε και δεν αποκλείεται η συζήτηση με τον γαμπρό της να αναφερόταν σε κρίσιμα οικογενειακά θέματα του ζεύγους και να μετέφερε τις απόψεις της τελευταίας αναφορικά με τον μόνιμο δεσμό του ταγματάρχη Τσιγάντε με την Ελβετίδα Μαλού ή άλλες εξωσυζυγικές σχέσεις... Και μια τελευταία λεπτομέρεια, που την επισημαίνει ο Σπυρ. Κώτσης, μέλος της αποστολής Τσιγάντε: Κανείς οικείος ή συγγενής δεν ενδιαφέρθηκε να παραλάβει τη σορό του νεκρού αξιωματικού, με αποτέλεσμα οι Ιταλοί να την παραδώσουν στην Αστυνομία για ταφή.
Την εκδοχή της ζήλειας, που οδήγησε την άγνωστη καταδότρια στην αποτρόπαια πράξη της, υιοθετεί και η Ιωάννα Τσάτσου στο κατοχικό ημερολόγιό της («Φύλλα Κατοχής»), στο οποίο δίνει με χαρακτηριστική συντομία το πλαίσιο της εμφάνισης του Τσιγάντε στην κατοχική Αθήνα.
15 Σεπ. 1942: «Τηλεφώνησε ο Αρχιεπίσκοπος πως έφθασε στην Ελλάδα ο Γιάννης Τσιγάντες, με μεγάλα σχέδια, πολλά μέσα και πολλά χρήματα. Πρώτος σκοπός του Τσιγάντε είναι ο συντονισμός της αντίστασης και η αποτελεσματική συμπαράστασή της από μέρους της ελεύθερης Κυβέρνησης. Το γεγονός είναι αξιόλογο. Νοιώθομε πως η επίσημη ελεύθερη Ελλάδα μάς στεγάζει. Δεν θα είμαστε πια σκόρπιοι αντιμαχόμενοι, ανοργάνωτοι».
15 Οκτ. 1942: «Ο λοχαγός Στέφανος Δούκας κοντά στ’ άλλα είναι και σύνδεσμος του Γιάννη Τσιγάντε. Έρχεται ταχτικά και βλέπει τον Κωστάκη. Ο Τσιγάντες θέλει να οργανώσει το Ανώτατο Εθνικό Συμβούλιο με Πρόεδρο το Δεσπότη. Είναι δύσκολο. Χρειάζονται πρόσωπα εμπιστοσύνης και γενικού κύρους. Ο Κωστάκης δίνει ονόματα και ιδέες στον Στέφανο Δούκα και ο Δούκας τα μεταφέρει στον Τσιγάντε».
23 Νοε. 1942: «Οι συνεννοήσεις του Τσιγάντε με τον Κωστάκη συνεχίζονται. Σ’ όλα τα κύρια σημεία έχουν συμφωνήσει. Τώρα ήρθε η ώρα να συναντηθούν με τον Αρχιεπίσκοπο».
8 Ιαν. 1943: «Αλλοιωμένος, κατάκοπος, ο Μακαριώτατος ήρθε χτες αργά στο σπίτι, όπου τον περίμενε ο Γιάννης Τσιγάντες. Οι εικόνες που είχε ζήσει όλη μέρα τον παρακολουθούσαν και τον βασάνιζαν. Σιγά σιγά άρχισε να μιλάει κι αυτόν ήταν μια ανακούφιση, μια διέξοδος. Έπειτα με τον Γιάννη Τσιγάντε και τον Κωστάκη έβαλαν τις βάσεις του Εθνικού Συμβουλίου».
12 Ιαν. 1943: «Ο Κωστάκης πήγε να συναντήσει τον Τσιγάντε σ’ ένα σπίτι πίσω από το Θέατρο Περοκέ. Είχαν ακόμη πολλά να συζητήσουν. Στη συζήτηση παρευρίσκονταν κι οι συνεργάτες του Τσιγάντε Κ.17 και Κ.18 (Ιωαννίδης και Λιναράς)».
14 Ιαν. 1943: «Απίστευτο σαν παραμύθι. Ο Στέφανος Δούκας αλλοιωμένος μάς έφερε την είδηση. Ο Γιάννης Τσιγάντες είναι νεκρός. Μια γυναίκα, λένε από ζήλεια, τηλεφώνησε στους ιταλούς: “Πηγαίνετε Πατησίων 86, θα συλλάβετε άγγλο”. Οι ιταλοί πολιόρκησαν την πολυκατοικία. Έγινε σωστή μάχη».
15 Ιαν. 1943: «Σήμερα έγινε η κηδεία του. Θάψαμε το παλληκάρι, θάψαμε και την ιδέα μιας πανεθνικής αντίστασης. Το βραδάκι ήρθε ο Στέφανος και μας είπε περισσότερα νέα. Οι ιταλοί μετά το τηλεφώνημα άρχισαν συστηματική έρευνα σ’ όλα τα πατώματα της πολυκατοικίας. Στην γκαρσονιέρα του Τσιγάντε ήταν δυο δικοί μας αξιωματικοί. Όταν δοκίμασαν να βγουν εμποδίστηκαν από τον ιταλό φρουρό. Τότε γύρισαν πίσω και πληροφόρησαν τον Τσιγάντε πως είναι πολιορκημένοι. Εκείνος ψύχραιμος άρχισε να καίει το αρχείο του. Ήταν μεγάλο, δεν πρόφταινε να τα κάψει όλα. Έσχιζε και έρριχνε τα χαρτιά στη φωτιά. Έρριχνε και μέσα στη λεκάνη της τουαλέτας. Οι ιταλοί είδαν καπνό και μπήκαν στην γκαρσονιέρα. Ο Τσιγάντες έβγαλε το πιστόλι του, πυροβόλησε τον ιταλό και δοκίμασε να φύγει. Στην εξώπορτα όμως τον εμπόδισε ο σκοπός. Πυροβόλησε κι αυτόν και τον πλήγωσε. Μα ο λαβωμένος τού τράβηξε από πίσω και το παλληκάρι έπεσε νεκρό».
24 Ιαν. 1943: «Πάρα πολλοί αξιωματικοί και πολίτες είναι ανακατεμένοι στην υπόθεση Τσιγάντε. Όλους αυτούς τους μήνες που βρίσκονταν στην Ελλάδα είχε ατελείωτες επαφές. Όπως συνήθιζε να κρατά σημειώσεις, κανείς δεν γνωρίζει αυτή τη στιγμή αν το όνομά του δεν είναι στα χέρια των Ιταλών. Όλοι κρύβονται. Ο Στέφανος Δούκας είναι σ’ επαφή μ’ ένα δίχτυο αντικατασκοπείας. Περνά ταχτικά από το σπίτι και μου λέει τα τελευταία νέα. Εγώ πάλι τα μεταδίδω στον Κωστάκη κι αυτός στον Αρχιεπίσκοπο. Οι ιταλοί έχουν σπάσει τη λεκάνη και έχουν πολλά χαρτιά στα χέρια τους».
Παρά την προσπάθεια του Τσιγάντε, λίγα λεπτά πριν από τον θάνατό του, να καταστρέψει όλα τα ενοχοποιητικά στοιχεία, τελικά η ιταλική αντικατασκοπεία συνέλεξε πολλά στοιχεία και κατάφερε να συνθέσει έναν κατάλογο εκατό ονομάτων, τα περισσότερα των οποίων όμως ήταν κωδικοποιημένα, έτσι ώστε να μην αξιοποιηθούν από τους Ιταλούς ανακριτές. Παρά τις πολλές έρευνες και ανακρίσεις, ελάχιστες συλλήψεις έγιναν με βάση αυτό το υλικό, ενώ απόρροια του φόνου Τσιγάντε ήταν να απομακρυνθεί, πρόσκαιρα μόνον, από τη θέση του ως αστυνομικού διευθυντή ο Άγγελος Έβερτ, που είχε εμπλακεί επειδή ο Τσιγάντες εμφανιζόταν ως αξιωματικός της Αστυνομίας και κατείχε αντίστοιχη ταυτότητα.
Μετά τον πόλεμο για πολλούς μήνες διενεργήθηκαν από τις ελληνικές υπηρεσίες επίσημες έρευνες (από τον αξιωματικό της Στρατιωτικής Δικαιοσύνης Κοκορέτσα και τον αξιωματικό του Στρατού Π. Μπενηψάλτη) για να διαπιστωθεί ποιος ήταν ο καταδότης του Τσιγάντε, αλλά χωρίς αποτέλεσμα...

Δευτέρα 24 Δεκεμβρίου 2012

Γιατί το ΚΚΕ μετέφερε τις συγκρούσεις στην Αθήνα- ΔΕΚΕΜΒΡΙΑΝΑ 1944

Του Νίκου Μαραντζίδη*

Αρκετά πριν από το τέλος της Κατοχής μέσα στην ηγεσία του ΚΚΕ είχαν εκφραστεί απόψεις πως είχαν ωριμάσει οι συνθήκες για την κατάληψη της εξουσίας. Αν και οι απόψεις αυτές διέφεραν μεταξύ τους ως προς τη μεθοδολογία που πρόκριναν, δεν χωρεί αμφιβολία πως τα ηγετικά επίπεδα του κόμματος αντιλαμβάνονταν πως πλησίαζε η στιγμή που το ΚΚΕ θα μπορούσε να διεκδικήσει τα ηνία της χώρας.
 Υπό αυτήν την οπτική τα Δεκεμβριανά εντάσσονται στην αλληλουχία μιας σειράς γεγονότων που συνδέονται με το ζήτημα της διαμάχης για τη φυσιογνωμία της εξουσίας στην Ελλάδα της απελευθέρωσης.
 Τα Δεκεμβριανά δεν ήταν μια μεμονωμένη και ξαφνική ένοπλη σύγκρουση, που έπεσε ως κεραυνός εν αιθρία. Σε όλη την Ελλάδα από τη Μακεδονία και την Ηπειρο μέχρι την Πελοπόννησο πολύ αιματηρές ένοπλες συγκρούσεις διεξάγονταν ανάμεσα στο ΚΚΕ και τους αντιπάλους του τόσο νωρίτερα όσο και κατά τη διάρκεια της μάχης της Αθήνας.
 Ο εμφύλιος που είχε ξεκινήσει πριν από το τέλος της Κατοχής στην περιφέρεια μεταφέρθηκε τον Δεκέμβριο στο κέντρο. Είναι επίσης αφελές να αντιμετωπίζονται τα Δεκεμβριανά απλώς ως μια αιματοβαμμένη συγκέντρωση που «ξέφυγε». Ο Δεκέμβρης ήταν ένα στρατιωτικό κίνημα οργανωμένο κεντρικά από την ηγεσία του ΚΚΕ, που αντιμετώπιζε το ενδεχόμενο της κατάληψης της Αθήνας ήδη από τον Σεπτέμβριο του 1943.
 Η επιλογή της ένοπλης σύγκρουσης αποτέλεσε την απάντηση του KKE στην προοπτική της εξουδετέρωσης του ΕΛΑΣ, του βασικού δηλαδή μηχανισμού, που εξασφάλιζε στο κόμμα εδαφική κυριαρχία και πολιτική επιρροή. Η κατάσταση αυτή δεν υπήρξε γνώρισμα μόνο της Ελλάδας. Την ίδια ακριβώς περίοδο και άλλα κομμουνιστικά κόμματα στην Ευρώπη (Βέλγιο, Γαλλία) αντέδρασαν βίαια στην επιχείρηση αφοπλισμού τους.
 Η ουσιώδης διαφορά ανάμεσα στην Ελλάδα και τις παραπάνω χώρες ήταν η γεωγραφία: η τεράστια, δηλαδή, παρουσία των αγγλο-αμερικανικών δυνάμεων, που δεν άφησε πολλά περιθώρια αμφισβήτησης του status quo, και όχι η δήθεν σοφία των ηγετών των εκεί ΚΚ.
 Παρότι την αναζήτησε, το ΚΚΕ δεν δέχτηκε υλική υποστήριξη από αδελφά κόμματα. Η ηγεσία του ΚΚ Γιουγκοσλαβίας αρνήθηκε να αποστείλει τη βοήθεια που λίγο νωρίτερα είχε υποσχεθεί στους Ελληνες. Στις 8 Δεκεμβρίου 1944 ο Βούλγαρος κομμουνιστής Δημητρώφ, αφού προώθησε προς τη Μόσχα αίτημα του ηγετικού στελέχους του ΚΚΕ Πέτρου Ρούσου για βοήθεια, απάντησε την επόμενη μέρα αρνητικά.
 Οι Βούλγαροι ήταν διατεθειμένοι να βοηθήσουν μόνο εφόσον οι Σοβιετικοί θα συναινούσαν. Ομως, ο ίδιος ο Στάλιν αποκάλεσε ανόητη την επιλογή των Ελλήνων συντρόφων να φύγουν από την κυβέρνηση Παπανδρέου και να αναλάβουν μια δουλειά για την οποία δεν επαρκούσαν οι δυνάμεις τους.
 Τελικά, το ΚΚΕ ηττήθηκε εξαιτίας της βρετανικής παρέμβασης, της οποίας τη δυναμική είχε εξαρχής υποτιμήσει. Από την άλλη πλευρά, για τις ελληνικές αστικές δυνάμεις, η εξέλιξη αυτή αποτέλεσε ένα τραύμα και μακροχρόνιο ταμπού: η χώρα είχε διασωθεί από τον κομμουνισμό χάρη στην ξένη επέμβαση.
 Είναι απολύτως ορθό πως τα Δεκεμβριανά αποτέλεσαν την κολυμβήθρα του Σιλώαμ, μέσα στην οποία αναβαπτίστηκαν ως εθνικόφρονες κάθε λογής δωσίλογοι. Εξαιρέθηκαν της εθνικής αναβάπτισης οι σλαβόφωνοι συνεργάτες των Βουλγάρων, έναντι των οποίων το ελληνικό κράτος υπήρξε πολύ αυστηρό.
 Αντίθετα, το ΚΚΕ επέδειξε γι” αυτή την κατηγορία δωσιλόγων μεγάλη επιείκεια και διάθεση λήθης, ιδιαίτερα κατά τα έτη 1946-1949 όταν και ο ΔΣΕ χρειαζόταν αντάρτες. Τελικά, η κάθε πλευρά σιώπησε για τους «δικούς της» δωσιλόγους.
 Η συμφωνία της Βάρκιζας επισφράγισε την ήττα του ΚΚΕ στη μάχη της Αθήνας. Η συμφωνία αυτή αποτέλεσε έναν αξιοπρεπή συμβιβασμό κάτω από τις δεδομένες συνθήκες. Παρά τα σοβαρά προβλήματα που εμφανίστηκαν στην εφαρμογή της και την υπονόμευσή της από διάφορες πλευρές, η συμφωνία της Βάρκιζας επέτρεπε θεωρητικά στο ΚΚΕ να αναδιοργανωθεί και να λειτουργήσει σε καθεστώς πλήρους νομιμότητας, γεγονός που είχε να συμβεί από το 1936.
 Ομως σύντομα, στο μυαλό της ηγεσίας του ΚΚΕ θα εδραιωνόταν η προοπτική μιας νέας σοβαρής αναμέτρησης.

*Αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Καρόλου στην Πράγα και στο Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας.

Σάββατο 22 Δεκεμβρίου 2012

Για την μάχη της Πόρτας που έδωσε (;) ο ΕΛΑΣ με τους Ιταλούς


 Ο αρχιστράτηγος του ΕΛΑΣ, Στέφανος Σαράφης, στο βιβλίο του "Ο ΕΛΑΣ" περιγράφει την δράση της συγκεκριμένης αντάρτικης οργάνωσης. Αναφέρεται σε διάφορες μάχες που έδωσε ο ΕΛΑΣ, σύμφωνα με τον ίδιο πάντα.
 Μία από αυτές τις μάχες ήταν και η μάχη της Πόρτας που έγινε 8-10 Ιουνίου 1943 στην Θεσσαλία μεταξύ Ιταλών και ελασιτών.

 Η αρχική περιγραφή της μαχης απ΄τον Σαράφη στο βιβλίο του είναι η παρακάτω στην σελ.132:


  Μιλάει για απώλειες 500 αντρών (νεκροί και τραυματίες) απ΄την πλευρά των Ιταλών.


 Παρακάτω όμως γράφει στην σελ.447:

 
 Εδώ όμως μιλάει για απώλειες 700 αντρών για τους Ιταλούς.


 Tι αξιοπιστία μπορεί να έχει κάποιος που στο ίδιο του το βιβλίο αντιφάσκει σχετικά με  τις απώλειες που ισχυρίζεται ότι προκάλεσε στον εχθρό του;

Θα μπορούσε κάποιος να πει ότι αυτά είναι λεπτομέρειες.
Αυτές οι λεπτομέρειες όμως είναι που καταδεικνύουν την (α)φερεγγυότητα και την (αν)αξιοπιστία ενός αξιωματικού που μετά την ξεφτίλα που υπέστη απ΄τους ελασίτες (βλ.εδώ), αναγορεύτηκε σε "αρχιστράτηγο του ΕΛΑΣ".

 Δύο ενδιαφέροντα στοιχεία για την συγκεκριμένη μάχη είναι τα εξής:
 - Σύμφωνα με τον Σαράφη, 250-300 αντάρτες του ΕΛΑΣ κατάφεραν και συγκράτησαν 4000 βαριά οπλισμένους Ιταλούς, προξενώντας τους μάλιστα τόσο μεγάλες απώλειες (500, 700, ή και κανα χιλιάρικο αμα λάχει). Το αν και κατά πόσον αυτό ήταν εφικτό, το αφήνουμε στην κρίση του καθενός.
- Αφού αυτή ήταν η πιο μεγάλη μάχη του ΕΛΑΣ  μέχρι τότε, δεν θα έπρεπε κάποιος εκ του τριμελούς αρχηγείου του ΕΛΑΣ (Σαράφης, Βελουχιώτης, Τζήμας) να ήταν παρών και να συντονίζει τον αγώνα; Κανείς τους όμως δεν ήταν.


 Τα παραπάνω στοιχεία οδηγούν στο λογικό συμπέρασμα ότι η συγκεκριμένη μάχη ήταν πολύ μικρότερης έκτασης απ'ότι θέλουν οι αριστεροί να λένε. Οι απώλειες των Ιταλών σίγουρα είναι προϊόν φαντασίας του Σαράφη που άλλωστε ήταν απών και ενημερώθηκε τηλεφωνικά για την εξέλιξη της όποιας μάχης έγινε.


 Για την μάχη της Πόρτας έγραψε και ο εδεσίτης Μιχάλης Μυριδάκης στο έργο του "Οι αγώνες της φυλής", σελ.274:
  "Εις τα στενά της Πόρτας, ορεινότατη τοποθεσία, ο ΕΛΑΣ διέδιδε ότι θα αντιμετωπίσει τους Ιταλούς και προς τούτο εγκατέστησε εκεί 15-18 αντάρτες. Όταν η εμπροσθοφυλακή των Ιταλών εφάνη προ των στενών αυτών η ομάς αυτή έβαλεν εναντίον των ανερχόμενων Ιταλών και από αποστάσεως 1000-1500 μέτρων, ρίψασα όχι περισσότερους των 50-100 πυροβολισμών και κατόπιν απεσύρθη και αυτή προς το μέρος όπου ήταν και οι άλλοι ελασίται και συγκεκριμένως προς την Παληοκαρυά.
 (...)
 Κανείς αναμφισβητήτως απ΄τον ΕΛΑΣ δεν πολέμησε, και πολύ δικαίως, αφού ο αρχηγός τους συνταγματάρχης Σαράφης ουδεμίαν προσοχή έδωσε όταν επληροφορείτο τα γεγονότα και φυσικό ήταν να μην περιμένει διαφορετική στάση απ'τους απλούς αντάρτες"



 Χωρίς περισσότερα σχόλια, ο καθένας ας κρίνει τι πραγματικά έγινε τότε.
 

Πέμπτη 20 Δεκεμβρίου 2012

Προκλητική αλλοίωση της ιστορικής αλήθειας απ'τον αριστερό "αντιστασιακό" και συγγραφέα Ανδρέα Κέδρο



Ο Ανδρέας Κέδρος είναι πρώην αντιστασιακός και αριστερός ιστορικός συγγραφέας, γνωστός κυρίως για το έργο του "Η ελληνική αντίσταση 1940-1944". Είναι από αυτούς που με τα γραπτά τους άφησαν το στίγμα τους στην μεταπολιτευτική ιστοριογραφία που αναφέρεται στην κατοχή και την αντίσταση.

 Ξεφυλλίζοντας το δίτομο προαναφερθέν βιβλίο του, παρατηρήσαμε κάποιες αναφορές του συγγραφέα που αν μη τι άλλο ξενίζουν.

 Στις σελ.227-230  του α΄ τόμου αναφέρεται στην ΠΕΑΝ και στην ανατίναξη της ΕΣΠΟ με κολακευτικά λόγια για τους συντελεστές της επιχείρησης. Αυτό εκ πρώτης όψεως δείχνει παράδοξο για έναν αριστερό, αφού ως γνωστόν το ΚΚΕ είχε καταδικάσει την ανατίναξη της ΕΣΠΟ χαρακτηρίζοντάς την προβοκάτσια. Είναι επίσης γνωστό ότι οι σχέσεις του ΕΑΜ με την ΠΕΑΝ και τις άλλες αθηναϊκές αντιστασιακές οργανώσεις δεν ήταν καθόλου καλές. 

 Αυτό το παράδοξο όμως εξηγείται, αν διαβάσουμε την παρακάτω φράση του στην σελ.228:






 Ουσιαστικά θεωρεί την ΠΕΑΝ ως πρόδρομο της κομμουνιστικής ΕΠΟΝ!!! Αυτό φυσικά είναι σχιζοφρενικός ισχυρισμός που ουδεμία σχέση έχει με την αλήθεια. Οπότε είτε ο συγγραφέας ήταν τελείως άσχετος, είτε έγραφε συνειδητά ψέματα. Διαλέγουμε το δεύτερο.


Παρακάτω στην σελ. 231 γράφει:
 

 Η ΥΒΕ ουδέποτε διαλύθηκε απ΄τον ΕΛΑΣ (δεν θα μπορούσε άλλωστε να συμβεί αυτό αφού δεν διέθετε ένοπλα τμήματα), απλά μετονομάστηκε σε ΠΑΟ το καλοκαίρι του 1942. Η ΠΑΟ ναι, αργότερα διαλύθηκε απ΄τα χτυπήματα του ΕΛΑΣ.

 Η οργάνωση Ε.Σ (ονομαζόταν Ελληνικός Στρατός και όχι Εθνικός Στρατός, όπως ανακριβώς γράφει ο Κέδρος) της Πελοποννήσου ουδέποτε ενισχύθηκε καθ’οιονδήποτε τρόπο απ΄τους κατακτητές. Αντιθέτως συνεργαζόταν με την βρετανική στρατιωτική αποστολή, ενώ είχε υπογράψει και σύμφωνο συνεργασίας με τον ΕΛΑΣ στο Δυρράχι τον Αύγουστο του 1943, πρωτού διαλυθεί από αυτόν στα πλαίσια της γνωστής προσπάθειας μονοπώλησης της αντίστασης απ΄τους κομμουνιστές. 


 Αυτή η προσπάθεια απαξίωσης του μη-κομμουνιστικού αντάρτικου της Πελοποννήσου φαίνεται και στην παρακάτω φράση του στην σελ.86 του β' τόμου:




Παρακάτω βέβαια στην σελ.88 παραδέχεται ότι υπήρχαν κάποιοι μικροί σχηματισμοί:
 




 Μόνο που και πάλι είναι ανακριβής. 
Ο Παπαδόγγωνας μπορεί να είχε σχέσεις με τον Ε.Σ αλλά ποτέ δεν ηγήθηκε κανενός αντάρτικου σχηματισμού. Ενώ λέει ότι ο Κοκκώνης εντάχθηκε αργότερα στα Τάγματα Ασφαλείας, παραλείπει να αναφέρει την προγενέστερη αιματηρή διάλυση της αντάρτικης ομάδας του απ΄τον ΕΛΑΣ. Δεν λέει επίσης τίποτα για τα γεγονότα της Αχαϊας, του Φαρμακά, της Ολυμπίας, του Ταϋγέτου κτλ όπου διαλύθηκαν απ΄τον ΕΛΑΣ ανεξάρτητες αντάρτικες ομάδες ή τμήματα του Ε.Σ. 

 Μετά ο συγγραφέας αποφασίζει να ασχοληθεί με την Μακεδονία. Γράφει στην σελ.91:
 

  















Εδώ χάνει η μάνα το παιδί και το παιδί τη μάνα:
  
- Ο Κέδρος ανακάλυπτε το 1943 τμήματα της ΠΑΟ στην βουλγαροκρατούμενη ζώνη, και ειδικότερα στο Μποζ-Νταγ…  Εκτός τόπου και χρόνου.
- Ανακάλυψε ότι την ΠΑΟ διεύθυνε ο Μιχάλαγας… ο οποίος όμως ήταν ένας τοπικός οπλαρχηγός της ΠΑΟ πολλές δεκάδες χιλιόμετρα μακριά, στην Κοζάνη.
 - Ανακάλυψε επίσης ότι ο Αντών Τσαούς ήταν "πότε με την ΠΑΟ και πότε με τον ΕΛΑΣ", ενώ είναι γνωστό ότι ο Τσαούς Αντών αρχικά ήταν ανεξάρτητος οπλαρχηγός και αργότερα επικεφαλής των ΕΑΟ
 - Αναφερόμενος στον καπεταν-Οδυσσέα που έδρασε στον Έβρο, ξεχνάει να πει ότι αυτός ο εξτρεμιστής ήταν κομμουνιστής… Αν δεν το ήξερε, ας διάβαζε τουλάχιστον άλλους συντρόφους του που το λένε καθαρά.

 Απ΄το παραλήρημα του Κέδρου δε ξέφυγαν φυσικά ούτε οι αξιωματικοί του 5/42:
 Διαβάζουμε στην σελ.136:

 





 Ναι μεν η 5η ταξιαρχία του ΕΛΑΣ έστελνε τελεσίγραφα στον Ψαρρό για να τους παραδώσει τους Δεδούση-Καπετζώνη αλλά πουθενά δεν γινόταν νύξη για επαφές των τελευταίων με τους Γερμανούς και τα Τάγματα Ασφαλείας.

Και συνεχίζει απτόητος στην σελ.139:

 









Καταρχήν εντύπωση προκαλεί η μαρτυρία του ότι τους μετέφεραν καμιόνια στην Άμφισσα .. Ήταν εκεί και το είδε;
 Λοιπόν, για να μιλήσουμε σοβαρά:
- Η Άμφισσα δεν είχε Τάγματα Ασφαλείας.
- Ο Καπετζώνης την εποχή εκείνη ήταν ταγματάρχης και όχι λοχαγός. Μετά την διάλυση του 5/42 πέρασε κατευθείαν με βενζινόπλοιο απέναντι στην Πελοπόννησο, και αργότερα εντάχθηκε στο Σύντάγμα Ευζώνων Πατρών. Αργότερα πέρασε στο Τάγμα Ευζώνων της Ναυπάκτου.
- Ο Παπαβασιλείου την εποχή εκείνη ήταν αντισυνταγματάρχης και όχι λοχαγός. Πέρασε και αυτός απέναντι στην Πάτρα αλλά δεν εντάχθηκε στο Σύνταγμα Ευζώνων.
- Ο Δεδούσης μετα κόπων και βασάνων κινήθηκε αρχικά προς την Άμφισσα και μετά στην Αθήνα όπου συνελήφθη και φυλακίστηκε απ΄τους Γερμανούς.


 Ο κατάλογος με τα μαργαριτάρια του αντιστασιακού-συγγραφέα Ανδρέα Κέδρου είναι ατελείωτη και θα μπορούσαμε να σκανάρουμε και να σχολιάζουμε για πολύ ακόμα.
 Ενδεικτικά μόνο παραθέσαμε κάποια αποσπάσματα για να φανεί η (αν)αξιοπιστία ενός χαρακτηριστικού παραδείγματος της αριστερής ιστοριογραφίας…

Δευτέρα 17 Δεκεμβρίου 2012

Ο Ζέρβας, ο ΕΔΕΣ και ο Πλαστήρας



Όταν οι περισσότεροι ακούνε το όνομα Ναπολέων Ζέρβας αυτομάτως τον ταυτίζουνε με τον ΕΔΕΣ και τον θεωρούν ως ιδρυτή και αρχηγό της συγκεκριμένης οργάνωσης.
 Η αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα ήταν ότι ο Ζέρβας ήταν ο αρχηγός του αντάρτικου του ΕΔΕΣ, που από ένα σημείο και μετά έφερε την τυπική επωνυμία Εθνικές Ομάδες Ελλήνων Ανταρτών (ΕΟΕΑ). Ο λόγος της μετονομασίας ήταν για να μην ταυτίζονται οι αντάρτικες ομάδες του Ζέρβα με την πολιτική οργάνωση του ΕΔΕΣ Αθηνών που απ΄τις αρχές του 1943 και μετά ταλανιζόταν από εσωτερικές διενέξεις που οδήγησαν στην διάσπασή της και την αποκήρυξη του λεγόμενου στασιαστικού ΕΔΕΣ απ΄τον Ζέρβα. Ουσιαστικά όμως οι αντάρτες του Ζέρβα εθεωρούντο στρατιωτικό σκέλος του ΕΔΕΣ.
 Τυπικά, όμως ο αρχηγός του ΕΔΕΣ δεν ήταν ο Ζέρβας. Τυπικό αρχηγός του ΕΔΕΣ ήταν ο Νικόλαος Πλαστήρας. Αυτό αναφερόταν ρητώς στο καταστατικό του ΕΔΕΣ που δημοσιεύτηκε στον παράνομο τύπο της εποχής στις 9 Σεπτεμβρίου 1941, και έφερε την υπογραφή των Ζέρβα, Σπάη και Σταματόπουλου.

 Η ανάθεση της αρχηγίας του ΕΔΕΣ απ΄τον Ζέρβα στον Πλαστήρα προκαλεί έκπληξη για δύο λόγους:
 - Ο Πλαστήρας ήταν απών. Βρισκόταν στην Γαλλία και δεν είχε καμμία επαφή με την Ελλάδα, ούτε βέβαια γνώριζε ότι κάποιοι τον αναγόρευσαν σε αρχηγό αντιστασιακής οργάνωσης!
 - Οι σχέσεις Ζέρβα-Πλαστήρα δεν ήταν ποτέ καλές. Κάθε άλλο. Ο Πλαστήρας αντιπαθούσε τον Ζέρβα, ενώ και ο δεύτερος τον είχε καταδιώξει επί δικτατορίας Πάγκαλου.

 Ξαφνικά όμως μες στην Κατοχή εμφανίζεται ο Ζέρβας ουσιαστικά ως εκπρόσωπος του Πλαστήρα! Αυτό ο Ζέρβας δεν το έκανε κατά τύχη, ούτε έχασε τα λογικά του. Απλά με την προβολή του ονόματος του Πλαστήρα ως αρχηγού του ΕΔΕΣ κατάφερε να αποκτήσει ερείσματα στους απότακτους (λόγω του κινήματος του 1935) βενιζελικούς αξιωματικούς που ήταν στην πλειοψηφία τους φιλο-πλαστηρικοί. Αυτό το κατάφερε. Παράλληλα, και επειδή το όνομα του Πλαστήρα ήταν ιδιαίτερα δημοφιλές στους προσφυγικούς πληθυσμούς, ευελπιστούσε να αποκτήσει ο ΕΔΕΣ λαϊκό έρεισμα στις συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες. Αυτό δεν κατέστη εφικτό λόγω των εσωτερικών προβλημάτων του ΕΔΕΣ Αθηνών, και της αποτελεσματικότερης κομμουνιστικής προπαγάνδας.
 Έτσι ο Ζέρβας κατάφερε -όχι για πολύ-να θεωρείται ουσιαστικά ο εκπρόσωπος του δημοφιλούς Πλαστήρα στην Ελλάδα, και να συσπειρώσει δίπλα του πολλούς πλαστηρικούς. Άλλοι βέβαια, όπως οι Σοφούλης και Γονατάς τον έβλεπαν με δυσπιστία.


 Λίγες εβδομάδες μετά την δημοσίευση του καταστατικού του ΕΔΕΣ, κατέφτασε στην Αθήνα απ΄την Γαλλία όπου ήταν με τον Πλαστήρα, ο Κομνηνός Πυρομάγλου. Μέσω πλαστηρικών κύκλων έρχεται σε επαφή με τον Ζέρβα. Ο Ζέρβας αφού συναντήθηκε μαζί του και συμφώνησαν να συνεργαστούν, άφησε να διαρρεύσει ότι ο Πυρομάγλου έφερε μαζί του επιστολή του Πλαστήρα που εξουσιοδοτεί τον Ζέρβα να τον εκπροσωπεί στην Ελλάδα.
Τέτοια επιστολή δεν υπήρχε. Ο Πυρομάγλου είχε πάνω του επιστολές του Πλαστήρα, αλλά δεν είχε κανένα σχετικό πληρεξούσιο. Επρόκειτο για ένα ακόμα τέχνασμα του Ζέρβα προκειμένου να γίνει αποδεκτός σαν ηγέτης των πλαστηρικών στην Ελλάδα. Μάλιστα, ο Πλαστήρας έστειλε δύο χρόνια μετά, ένα γράμμα στον Γονατά (εκ των υπευθύνων της διάσπασης του ΕΔΕΣ Αθηνών) με τον οποίο τον εξουσιοδοτούσε να είναι ο εκπρόσωπός του στην Ελλάδα.

 Παρά τα παραπάνω τεχνάσματα του Ζέρβα, μετά την έξοδό του στο αντάρτικο τον Ιούλιο του 1942 τα εσωτερικά προβλήματα του ΕΔΕΣ βγήκαν στην επιφάνεια με τα γνωστά αποτελέσματα. Απείλησαν μάλιστα ακόμα και τον αντάρτικο αγώνα του Ζέρβα, αλλά εκείνος απεδείχθη πολύ έξυπνος για να την πατήσει. Η ουσία είναι ότι με την προβολή του Πλαστήρα πέτυχε, προσωρινά έστω κάποια σημαντικά οφέλη.

Όλα αυτά μπορεί να φαντάζουν σε κάποιον ως απρεπής και ανειλικρινής στάση εκ μέρους του Ζέρβα. Μπορεί και να είναι. Την εποχή εκείνη όμως δεν υπήρχε το παραμικρό περιθώριο για ιπποτισμούς και επιδείξεις ειλικρίνειας. Όποιος πήγαινε με το σταυρό στο χέρι, ήταν χαμένος από χέρι. Ο Ζέρβας το κατάλαβε εγκαίρως αυτό, γι’αυτό και βγήκε νικητής.




 Πηγή: "Εθνική αντίσταση και κοινωνική επανάσταση" του Ηρακλή Πετιμεζά.

Τετάρτη 12 Δεκεμβρίου 2012

Η κρίσιμη σύρραξη στο Γουδί της 7ης Δεκεμβρίου 1944


 Όταν μιλάμε για τα δεκεμβριανά, συνήθως αναφερόμαστε στην εποποιία του Μακρυγιάννη ή στις σφαγές που έκαναν οι κομμουνιστές. Από καθαρά στρατιωτικής άποψης όμως, εξίσου κομβική με την μάχη του Μακρυγιάννη ήταν και η σύγκρουση στο Γουδί.

 Οι κομμουνιστές γνώριζαν πολύ καλά ότι η πλέον αξιόμαχη στρατιωτική μονάδα των αντιπάλων τους ήταν η 3η Ελληνική Ορεινή Ταξιαρχία, που έμεινε γνωστη ως ταξιαρχία του Ρίμινι λόγω των επιτυχίων της στο μέτωπο της Ιταλίας στην ομώνυμη πόλη κατά των Γερμανών. Έδρα της ταξιαρχίας ήταν οι στρατώνες στο Γουδί.
 Η Κ.Ε του ΕΛΑΣ που διεύθυνε τότε τις επιχειρήσεις εκ μέρους των κομμουνιστών, ανέθεσε στην 2η μεραρχία της Στερεάς Ελλάδας  να διαλύσει την ταξιαρχία του Ρίμινι, αλλά και να καταλάβει την κοντινή Σχολή Χωροφυλακής. Η 2η μεραρχία του ΕΛΑΣ ήταν η πλέον κατάλληλη για να αναλάβει αυτήν την επιχείρηση, καθώς ήταν η πλέον αξόμαχη και καλά εξοπλισμένη απ΄τα κοντινά στην Αττική ελασίτικα τμήματα. Η δύναμή της ήταν περίπου 3.500 άντρες που ήταν κατανεμημένοι σε δύο συντάγματα (το 34ο και το 7ο), μία διλοχία (που αποτελούταν από άντρες του 2ου συντάγματος που είχε αφοπλιστεί απ΄τους Άγγλους 2 μέρες πριν χωρίς αντίδραση), και το 3/42 τάγμα της 13ης μεραρχίας του ΕΛΑΣ.
 Σκοπός των κομμουνιστών ήταν να αιφνιδιάσουν τους ριμινίτες με ξαφνική νυχτερινή επίθεση στις 05.00 της 07/12/44. Τελικώς, δεν το κατάφεραν διότι:
 - Τα τμήματα της 2ας μεραρχίας του ΕΛΑΣ δεν πρόλαβαν να βρίσκονται στα προκαθορισμένα σημεία επίθεσης την προβλεπόμενη ώρα, αλλά με σημαντική καθυστέρηση 3-4 ωρών.
- Η νυχτερινή κίνηση των ελασιτών έγινε γνωστή στους ιθύνοντες της ταξιαρχίας του Ρίμινι.

 Έτσι οι ελασίτες απώλεσαν το πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού που ήλπιζαν να έχουν.

 Η επίθεσή τους εκδηλώθησε γύρω στις 07.00 το πρωί της 07/12/1944.
 Το 7ο σύνταγμα της 2ης μεραρχίας του ΕΛΑΣ επιτέθηκε στην Σχολή Χωροφυλακής την οποία υπερασπιζόταν ένα τάγμα χωροφυλάκων που είχε τεθεί υπό τις διαταγές της ταξιαρχίας του Ρίμινι.
 Η επίθεση των ελασιτών απέτυχε.

 Σφοδρότερη ήταν η επίθεση του 34ου συντάγματος της 2ης μεραρχίας του ΕΛΑΣ που εκδηλώθηκε στις 09.00 εναντίον των στρατώνων του Ορειβατικού Πυροβολικού. Εκεί κρατούνταν αρχικά οι άντρες των ταγμάτων Ευζώνων της Αθήνας, που είχαν αρχικά αφοπλιστεί. Με την έναρξη των δεκεμβριανών όμως επανεξοπλίστηκαν, οργανώθηκαν και τέθηκαν -όπως και οι χωροφύλακες της Σχολής Χωροφυλακής- υπό τις διαταγές της ταξιαρχίας του Ρίμινι.
 Και αυτή η επίθεση των ελασιτών απέτυχε. Μόνο το 3/42 τάγμα κατάφερε να προσεγγίσει τους στρατώνες του Ορειβατικού Πυροβολικού, πρωτού απωθηθεί απ΄τα πυρά των αμυνόμενων ταγματασφαλιτών.
 Τότε οι άντρες του 6ου τάγματος Φρουρών της ταξιαρχίας του Ρίμινι πλαγιοκόπησαν τους κομμουνιστές, και με την υποστήριξη τριών βρετανικών αρμάτων, τους κατεδίωξαν. Οι απώλειες των ελασιτών ήταν πολύ μεγάλες.

 Παράλληλα, η ταξιαρχία του Ρίμινι δέχτηκε επίθεση απ΄την πλευρά της Καισαριανής από τμήματα του ΕΛΑΣ της Αθήνας, συγκεκριμένα απ΄την 1η ταξιαρχία του Α' Σώματος Στρατού του ΕΛΑΣ.
 Η επίθεση έγινε για την κατάληψη του υψώματος Αλεποβούνι και του άλσους Συγγρού. Οι ελασίτες απέτυχαν και στους δύο στόχους τους.

 Η αποτυχία της επίθεσης της 2ης μεραρχίας του ΕΛΑΣ στο Γουδί  ήταν πολύ σημαντική, διότι ήταν η πρώτη μεγάλης κλίμακας επίθεση των δεκεμβριανών. Αντί να αιφνιδιάσουν τους αμυνομένους και να πέτυχουν μία γρήγορη νίκη που θα τους άνοιγε τον δρόμο για την κατάληψη της πρωτεύουσας, υπέστησαν συντριπτική ήττα που τους κόστισε πολύ, όπως και οι ίδιοι ομολογούν:
 "Η αποτυχία στο Γουδί ήταν η πιο σημαντική γιατί με την πτώση του θα εξουδετέρωνε ο ΕΛΑΣ το σημαντικότερο κέντρο αντίστασης του εχθρού και γιατί οι δυνάμεις της 2ης μεραρχίας μπαίνοντας στην Αθήνα θα ελάφραιναν από τα βάρη της της 1η ταξιαρχία και θα σάρωναν οριστικά το Μακρυγιάννη, χωρίς να υπολογίσουμε τις γενικές συνέπειες που θα είχε για τον όλο αγώνα η επιτυχία".

 
 Οι επιθέσεις του ΕΛΑΣ στο Γουδί συνεχίστηκαν βέβαια και μετά την 7η Δεκεμβρίου.
 Ο αντικειμενικός τους σκοπός όμως που ήταν ο αιφνιδιασμός του αντιπάλου, δεν επετεύχθη.
 Αυτό οφείλεται σε όλους όσους τότε πολέμησαν.
 Στους ριμινίτες, στους χωροφύλακες, στους (πρώην) ταγματασφαλίτες!!!



 Τα στοιχεία για την ανάρτηση προέρχονται απ΄το βιβλίο του Γεωργίου Κατσιμήτρου "Η μάχη των Αθηνών".

Δευτέρα 10 Δεκεμβρίου 2012

Συνέντευξη ενός αγγελιοφόρου της οργάνωσης "Χ" του Γρίβα

O κ. Νικόλαος Φαρμάκης γεννήθηκε το 1929. Την ίδια ημέρα που αντίκριζε τον κόσμο, οι ΗΠΑ συγκλονίζονταν από τον σφοδρό σεισμό του οικονομικού κραχ. Γόνος μεγάλης οικογένειας των Αθηνών, μεγάλωσε στα γόνατα του στρατηγού Γεωργίου Κονδύλη.

Στα 14 χρόνια του, την περίοδο της Κατοχής, εντάχθηκε στην οργάνωση Χ του Γεωργίου Γρίβα. Εγινε ο αγγελιαφόρος της οργάνωσης. Εζησε τη φρίκη των Δεκεμβριανών και τον όλεθρο της ανθρωποσφαγής που προκάλεσε η κομμουνιστική ανταρσία. Εδρασε μαζί με τους πρωταγωνιστές του ελληνικού δράματος. Είδε τα ισχυρά σημεία του χαρακτήρα τους και τις αδυναμίες τους. Παρακολούθησε τις πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές εξελίξεις του παρελθόντος αιώνα και σε πολλές διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο. Είναι ένας γοητευτικός συνομιλητής. Εχει το χάρισμα να αφηγείται με θουκυδίδεια ακρίβεια και λιτότητα τις απόψεις του και να διατυπώνει σκληρά, απροσχημάτιστα τις θέσεις του - χωρίς όμως να προσβάλλει όποιον τις ακούει και διαφωνεί. Η εξιστόρηση των εμπειριών του δεν είναι δυνατόν να χωρέσει στον χώρο μιας εφημερίδας. Θα χρειάζονταν εκατοντάδες σελίδες για να μοιραστεί με το κοινό τις εμπειρίες του από την καταιγίδα του 20ού αιώνα και τις προτάσεις του για τις ημέρες που έρχονται. Η συνέντευξη που παραχώρησε στην «κυριακάτικη δημοκρατία» αποτελεί μια δωρεά αλήθειας -όπως τουλάχιστον την αντιλαμβάνεται ο μαχητής της οργάνωσης Χ-, σε μια εποχή που κυβερνούν τα ψεύδη και τα προσχήματα.

Ποια ήταν η συγκυρία, το περιστατικό που μπορείτε να πείτε ότι άλλαξε για πάντα τη ζωή σας;
Το 1943 ήμουν 14 ετών. Προς το τέλος του έτους είχα χτυπήσει μία καθηγήτρια που μας δίδασκε ιταλικά. Τότε, σε ορισμένα σχολεία δίδασκαν ιταλικά και γερμανικά. Επειδή δεν ήξερα το μάθημα, η δασκάλα σήκωσε τον χάρακα και με χτύπησε. Τη χτύπησα κι εγώ με τον χάρακα. Με πήγαν στην καραμπινιερία. Με έδειραν αλύπητα. Με ζωστήρες. Αν δεν ήταν ο Δημήτρης Ράλλης, ο γιος του Γιάννη -του τότε πρωθυπουργού-, τα πράγματα θα ήταν χειρότερα. Ευτυχώς, η μητέρα μου ήταν φίλη με τη γυναίκα του. Εμαθε η μάνα μου τι έγινε, του τηλεφώνησε κι αυτός ήρθε στην καραμπινιερία, στην οδό Αμερικής. Με πήρε από εκεί, με τράβηξε κυριολεκτικά. Σέρνοντας με έβαλε στο αυτοκίνητο. Δεν θα ξεχάσω, όμως, ποτέ μια κοπέλα. Μαυριδερή, με φουσκωμένα μάγουλα. Ελεγε χαιρέκακα στα ελληνικά «καλά του κάνανε του παλιόπαιδου που χτύπησε την Ιταλίδα».

Μάθατε ποια ήταν αυτή;
Δυστυχώς, ναι. Εμαθα. Τότε, στην Πανεπιστημίου υπήρχε το κατάστημα «Αγροτικόν». Τώρα είναι η «Αγροτική Γωνιά», ένα μπακάλικο. Μια φορά τον μήνα κάναμε τις αγορές μας από εκεί κι ένας υπάλληλος μας τα έφερνε στο σπίτι. Οταν έγινα καλά και μπόρεσα ξανά να περπατήσω (μια και από το ξύλο που είχα φάει από τους Ιταλούς αυτό για ένα διάστημα ήταν αδύνατον) πήγα στο «Αγροτικόν». Είχα μάθει ότι αυτός ο καταστηματάρχης ήταν ο προμηθευτής της καραμπινιερίας. Από εκείνον ενημερώθηκα ότι η μαυριδερή Ελληνίδα με τα φουσκωμένα μάγουλα ήταν η ερωμένη του Ιταλού φρουράρχου. Στη Μαρία Κάλλας αναφέρομαι!

Η Μαρία Κάλλας ήταν η ερωμένη του Ιταλού φρουράρχου και επέχαιρε για τον ξυλοδαρμό σας;
Ναι. Εφυγε από την Ελλάδα μαζί με τον Ιταλό φρούραρχο! Πρώτη φορά το αποκαλύπτω αυτό δημόσια. Αυτή η εμπειρία μου είχε κάνει μεγάλη εντύπωση, γι' αυτό την αναφέρω.

Πώς φτάσατε στην οργάνωση Χ;
Το 1939, ο πατέρας μου μου είχε χαρίσει ένα ποδήλατο. Το είχε φέρει από την Αγγλία. Είχε φανάρια, ταχύτητες, δύο ρεζέρβες, εξαιρετικό ποδήλατο για την εποχή. Με αυτό το ποδήλατο, επειδή με είχε αποβάλει ο υπουργός Παιδείας, ο Λούβαρης, για ένα σχολικό έτος (λόγω της υποθέσεως αυτής), πήγαινα στον Βασιλικό Κήπο.

Επαιρνα και τα βιβλία μου μαζί. Για την αποβολή δεν είχα πει τίποτα στη μητέρα μου. Εκεί έβλεπα τρεις νέους -από 18 έως 20 ετών- που παρακολουθούσαν τις κινήσεις μου. Στην τέταρτη επίσκεψή μου στον Βασιλικό Κήπο, έρχεται ένας από αυτούς και μου είπε «θέλεις να επιστρέψει ο βασιλεύς Γεώργιος Β΄ στην Ελλάδα;» Του απάντησα «βεβαίως! Εγώ ήμουν στην ΕΟΝ, σκαπανεύς! Εχω ορκιστεί στον βασιλέα. Είναι δυνατόν να μη θέλω;». Αυτός ο νέος λεγόταν Ηλίας Ρογκάκος, εύελπις. Σημειωτέον, η Χ είχε 30-35 ευέλπιδες. Σημαντικότατος αριθμός για την εποχή κι αυτή ήταν η αιτία του τσακωμού τής Χ με τον Ράλλη. Η οργάνωση δεν... έδινε τους ευέλπιδες στον Ράλλη για να τους βάλει στα Τάγματα Ασφαλείας.

Με πήγε στο Θησείο, στον λοχαγό Ομηρο Παπαδόπουλο. Εκείνος μου είπε ότι θα γινόμουν αγγελιαφόρος, μια και είχα το ποδήλατο. Βασικός στόχος της Χ ήταν να αποκτήσουμε τέτοια δύναμη ώστε να εμποδίσουμε το ΕΑΜ να καταλάβει την Αρχή μετά την αποχώρηση των Γερμανών. Παρεμπιπτόντως, τώρα βλέπω ότι ο Τσίπρας αντιγράφει μερικά πράγματα που είχα διαβάσει στο καταστατικό του ΕΑΜ. Με εξεπαίδευσαν οι χίτες και τον Φεβρουάριο προήχθην σε στρατιώτη της Χ.


«Ουδέποτε δολοφονήθηκε μέσα στην Αθήνα Γερμανός στρατιώτης από τους αντάρτες»

Συνεργαζόταν η Χ με τους Γερμανούς;
Εξ όσων γνωρίζω, και γνωρίζω πάρα πολλά, ουδέποτε είχαμε σχέση με τους Γερμανούς. Υφίστατο μια μικρή επαφή με τα Τάγματα Ασφαλείας.

Οι Γερμανοί δεν ησχολούντο το '44 με τα δικά μας, παρά μόνο με κάποια τετράγωνα μέσα στην Αθήνα, παρόλο που η Αριστερά δεν τους απείλησε ποτέ στα σοβαρά μέσα στην πρωτεύουσα. Ουδέποτε δολοφονήθηκε από αντάρτες Γερμανός στην Αθήνα. Μόνο στα χωριά γινόταν αυτό. Ο κόσμος επίσης πρέπει να ξέρει ότι από το λεγόμενο «κάστρο της Καισαριανής» περνούσαν αυτοί που τους πήγαιναν στο σκοπευτήριο για εκτέλεση.

Ουδέποτε ενοχλήθηκε στο... κομμουνιστικό κάστρο της Καισαριανής γερμανικό άγημα που πήγαινε Ελληνες να τους εκτελέσουν. Ούτε όταν πήγαιναν τους καταδικασθέντες ούτε όταν επέστρεφαν από τις εκτελέσεις!

Κι όμως, η εικόνα που έχει μερίδα του κοινού είναι ότι η αντίσταση του ΚΚΕ προς τους Γερμανούς ήταν σφοδρή σε ολόκληρη την κατεχόμενη επικράτεια.
Αυτή η εικόνα είναι παραπλανητική. Σε μια τηλεοπτική εκπομπή όπου μιλούσα, παρενέβη ο Μανώλης Γλέζος και με ρώτησε τι είδους αντίσταση έκανε η Χ εναντίον των Γερμανών. Του απήντησα ότι η Χ δεν συστάθηκε για να κάνει αντίσταση εναντίον των Γερμανών, αλλά για να προσπαθήσει να κρατήσει την Ελλάδα ελεύθερη, όταν θα έφευγαν οι Γερμανοί, για την επιστροφή της νομίμου κυβερνήσεως του βασιλέως, που βρισκόταν στο Κάιρο. Εγώ βέβαια του επέστρεψα την ερώτηση και του είπα: «Εσείς, κ. Γλέζο, που κάνατε αντίσταση, πώς εξηγείτε ότι σκοτώσατε χιλιάδες Ελληνες έναντι δεκάδων Γερμανών;» Δεν έλαβα απάντηση!


«Τα Δεκεμβριανά (όπως τα έζησα από μέσα) είναι δημιούργημα του ΚΚΕ»

Τι θυμάστε από το ξέσπασμα των Δεκεμβριανών το 1944;
Ο Γρίβας τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 1944 έκανε μια περιμετρική ζώνη. Δημιούργησε ένα φυλάκιο στη Σόλωνος 142 (στο τέλος της οδού), όπου βρισκόμουν εγώ. Φυλάγαμε μαζί με τον ΕΔΕΣ. Σόλωνος 92 και Χαρ. Τρικούπη ήταν το δεύτερο. Το τρίτο απέναντι από τη Νομική. Ενα υπήρχε στην πλατεία Λυκαβηττού, ένα στην Κανάρη, ένα μαζί με τους χωροφύλακες στα παλαιά ανάκτορα, ένα στο Ζάππειο και ένα στο Θησείο. Αυτά χρησίμευαν για να προστατευθεί το κέντρο από τους κομμουνιστές.

Ο Γρίβας μάς έπαιρνε ανά ομάδα και μας έλεγε: «Θα φύγετε από το σπίτι σας. Θα αφήσετε ένα σημείωμα ότι πάτε να πολεμήσετε για την Ελλάδα. Δεν θα πείτε πού πάτε και τι κάνετε σε κανέναν. Αλλά να ξέρετε ότι πρέπει να κρατήσετε πέντε ημέρες, διότι οι Αγγλοι θα έρθουν οπωσδήποτε, αλλά όχι πριν περάσουν πέντε ημέρες. Στην αρχή οι Αγγλοι ήταν ελάχιστοι εδώ. Δεν προλάβαιναν να έρθουν πριν από την παρέλευση των ημερών που μας ανέφερε ο Γρίβας. Μπήκαμε εμείς στα φυλάκια τον Σεπτέμβριο. Στις 3 Δεκεμβρίου έγινε η διαδήλωση.

Πώς ξεκίνησε η ταραχή;
Στο ποδήλατό μου κάποιος της Χ είχε φτιάξει μια μεγάλη σχάρα, όπου έμπαιναν κιβώτια με πυρομαχικά. Εγώ πήγα κοντά στον Ευαγγελισμό, στον Νίκο Καμβύση, που ήταν φίλος μου και ομαδάρχης τού εκεί φυλακίου.

Του έδωσα τα πυρομαχικά, συζητήσαμε λίγο. Προσπάθησα να επιστρέψω, από τη Βασιλίσσης Σοφίας. Ηταν αδύνατον. Είχε κατέβει ένας μεγάλος όγκος ΕΑΜιτών, οι οποίοι χτύπησαν το σπίτι του τότε πρωθυπουργού Γεωργίου Παπανδρέου. Τους αντεπιτέθηκε η φρουρά. Οταν περνούσα από εκεί άκουσα την έκρηξη χειροβομβίδας. Η φρουρά βρισκόταν μέσα στην οικία του Παπανδρέου. Εξω βρίσκονταν μόνο δύο και οι ΕΑΜίτες νόμιζαν ότι το σπίτι ήταν σχετικά αφύλακτο. Γι' αυτό επιτέθηκαν με σκοπό να σκοτώσουν τον πρωθυπουργό. Εσπασαν την πόρτα, δέχθηκαν πυρά και υποχώρησαν.

Η Αστυνομία χτύπησε απρόκλητα τη συγκέντρωση του ΕΑΜ;
Οχι. Σ' αυτό είμαι απόλυτος. Τα Δεκεμβριανά είναι έργο του ΚΚΕ. Αλλά για να σας τα εξηγήσω πρέπει να παραθέσω μερικές λεπτομέρειες. Για να επιστρέψω στο πόστο μου έκανα κύκλο. Πέρασα από Ρηγίλλης, Βασιλικό Κήπο και παλιά ανάκτορα. Εμείς είχαμε μία ταυτότητα από τον στρατιωτικό διοικητή (Σπηλιωτόπουλος λεγόταν). Η ταυτότητα έγραφε ότι βρισκόμαστε υπό τας διαταγάς του. Την έδειξα στη φρουρά. Με πήγανε στον διοικητή, που είχε τον βαθμό του μοιράρχου. Με διέταξε να ανέβω στον πρώτο όροφο και να πάω στο τελευταίο παράθυρο δεξιά. Πήγα εκεί. Δίπλα μου ήταν ένας χωροφύλακας, ο οποίος είχε έρθει από την Καλαμάτα και μου αφηγείτο τις σφαγές που είχαν κάνει οι κομμουνιστές στην Καλαμάτα.

Εγώ ήξερα εξ όψεως τον Εβερτ. Φορούσε μαύρα γυαλιά με χαρακτηριστικό σκελετό και είχε μουστάκι.

Γνώριζα και το αυτοκίνητό του, μια Μπιούικ. Ηταν σταθμευμένο κάτω από την Αστυνομική Διεύθυνση, που βρισκόταν εκεί που είναι σήμερα το παράρτημα του υπουργείου Εξωτερικών - Πανεπιστημίου και Βασιλίσσης Σοφίας, δίπλα στην αιγυπτιακή πρεσβεία. Στο μπαλκόνι βρισκόταν ο Εβερτ μαζί με δύο αξιωματικούς. Και οι τρεις ήταν ασκεπείς. Η ώρα ήταν περίπου 10 το πρωί. Ακόμα δεν είχε συγκεντρωθεί το πλήθος. Περί τις 10.30, ξαφνικά, από τη Φιλελλήνων, την Ερμού, τη Μητροπόλεως και από τη Σταδίου ήρθε κόσμος πολύς. Θα πρέπει να ήταν 200.000. Ο χωροφύλακας που ανέφερα προηγουμένως μου είπε: «Κοίτα εκεί τι γίνεται!». Εστρεψα το βλέμμα και είδα ένα πόδι που φορούσε μπότα αστυφύλακα στον αέρα! Ανθρώπινο πόδι! Υστερα ένα χέρι. Μετά το άλλο χέρι. Τα πετούσαν στον αέρα!

Τι είχε συμβεί;
Οι κομμουνιστές είχαν διαμελίσει έναν αστυφύλακα και πετούσαν δεξιά - αριστερά τα κομμάτια του! Τον έσκισαν, κυριολεκτικά. Ο χωροφύλακας τότε μου είπε: «Σε λίγο αυτό θα συμβεί και με εμάς».

Ακολούθως, ένας αγγελιαφόρος του διοικητή ήρθε με εντολή: «Κανείς δεν θα ανοίξει πυρ, παρά μόνο αν πατήσουν τον Αγνωστο Στρατιώτη. Αν γίνει αυτό, τότε πυρ κατά βούλησιν». Οι περισσότεροι ήταν άοπλοι μεν, αλλά να ξέρετε ότι υπήρχε και οπλισμένος πυρήνας. Οι ΕΑΜίτες είχαν φτάσει στις ράγες του τραμ λίγο πριν από το άγαλμα του Αγνώστου Στρατιώτου. Ο χωροφύλακας μου είπε «Ετοιμάσου!». Είχα ένα αυτόματο κι ένα πιστόλι. Παρακολουθούσα τον Εβερτ. Ξαφνικά, εκείνος έβγαλε -κατά το αγγλικό σύστημα- ένα μαντίλι από το μανίκι του (οι Αγγλοι αξιωματικοί έχουν ένα καθαρό μαντίλι στο μανίκι). Μόλις το έβγαλε, το κούνησε δεξιά - αριστερά. Από το πουθενά εμφανίστηκαν 50-60 υπαρχιφύλακες και υπαστυνόμοι. Οι αναγνώστες σας πρέπει να μάθουν ότι η Αστυνομία είχε διαβρωθεί από το ΕΑΜ. Τα περισσότερα αστυνομικά τμήματα άνοιξαν από μέσα και μπήκαν να τα καταλάβουν οι αριστεροί. Τότε υπήρχαν η Ειδική Ασφάλεια, η Γενική Ασφάλεια, οι Μπουραντάδες και αυτή η ομάδα των 50-60 αστυφυλάκων. Αυτοί, λοιπόν, παρατάχθηκαν μπροστά από το πεζοδρόμιο του Αγνώστου Στρατιώτου. Με την εμφάνιση της ομάδας των αστυφυλάκων, το πλήθος, για μια στιγμή, σταμάτησε. Δεν μιλούσε κανείς. Απόλυτος σιγή. Επειτα από ένα λεπτό ξεκίνησαν να ορμήσουν. Εφοδος κανονική! Τότε άρχισε το πυρ. Η διάρκεια του πυρός ήταν περί τα δύο - τρία λεπτά. Βέβαια, όταν χτυπάς ένα πλήθος, περισσότερο τραυματίζεις παρά σκοτώνεις. Οταν έπαυσε το πυρ, εκείνοι σήκωσαν τους τραυματίες τους. Ξανά παύση των επιθετικών ενεργειών. Αλλά μόλις πέρασαν δύο - τρία λεπτά ξανάκαναν ντου! Οι αστυνομικοί ξανάνοιξαν πυρ. Αυτό το μακελειό κράτησε περισσότερο. Περίπου πέντε λεπτά. Το εκπληκτικό από τη δεύτερη εμπλοκή ήταν ότι, αμέσως μετά τους πυροβολισμούς, το γιγαντιαίο πλήθος εξαφανίστηκε! Σε 15 λεπτά άδειασε όλο το Σύνταγμα. Πίσω έμειναν τα «κατοχικά παπούτσια». Χιλιάδες παπούτσια, τα έχασαν οι πανικόβλητοι ΕΑΜίτες, που έτρεξαν για να σωθούν. Εκείνη την ώρα εμφανίστηκε ένα αγγλικό άρμα μάχης. Σταμάτησε μπροστά από τη «Μεγάλη Βρεταννία». Να μη λησμονούμε ότι στο ξενοδοχείο αυτό βρίσκονταν ο Σκόμπι, ο Ποπόφ και άλλοι επιφανείς.


Ηταν έκπληκτοι και οι Ρώσοι

Η Μόσχα ήθελε τη σύγκρουση στην Ελλάδα;
Είμαι βέβαιος πως όχι. Ο Γιάννης Ιωαννίδης, ο τότε γενικός γραμματέας του ΚΚΕ, γράφει ότι ήταν άρρωστος και τον Σεπτέμβριο τον επισκέφθηκε ο Ποπόφ. Τον ρώτησε «πάτε να κάνετε κίνημα;». Ο Ιωαννίδης απάντησε «ναι». Ο Ποπόφ απόρησε. «Δεν ξέρετε ότι θα φτάσουν οι Αγγλοι; Θα πολεμήσετε και εναντίον των Αγγλων;». Και σ' αυτό απάντησε «ναι» ο Ιωαννίδης. Τότε, όπως γράφει ο ίδιος ο τότε γ.γ. του ΚΚΕ, ο Ποπόφ έκανε έναν μορφασμό αποδοκιμασίας και σηκώθηκε και έφυγε χωρίς καν να αποχαιρετήσει τον Ελληνα... σύντροφο.


Πηγή