Τετάρτη 12 Σεπτεμβρίου 2012

Οι αξιωματικοί της Σπάρτης στην Κατοχή



 Απ΄τις αρχές του 1943 είχε οργανωθεί στην Σπάρτη μία μυστική οργάνωση κατώτερων αξιωματικών με σκοπό την αντιστασιακή δράση. Αυτή η τοπική οργάνωση υπαγόταν στον Ελληνικό Στρατό (Ε.Σ) την εθνική αντιστασιακή οργάνωση της Πελοποννήσου. Επικεφαλής των αξιωματικών του Ε.Σ στην Σπάρτη ήταν ο λοχαγός Καραγιαννάκος που κατάφερε να μυήσει στην οργάνωση το σύνολο των κατώτερων αξιωματικών της πόλης.
 Όπως απεδείχθη όμως στην συνέχεια, πρακτικά αρχηγός του Ε.Σ στην Λακωνία ήταν ο ίλαρχος Τηλέμαχος Βρεττάκος. Μόλις μαθεύτηκε τον Ιούλιο του 1943 ότι ο Βρεττάκος ανέβηκε στον Ταϋγετο ως επικεφαλής ομάδας με σκοπό την παραλαβή όπλων απ’τους Συμμάχους διαμέσω αεροποροκών ρίψεων, πολλοί Λάκωνες αξιωματικοί πήγαν εκεί χωρίς καν να ρωτήσουν τον Καραγιαννάκο. Αυτό δείχνει ότι η ηγεσία του Καραγιαννάκου ήταν περισσότερο τυπική παρά ουσιαστική.
 
Παράλληλα, ο Ε.Σ Σπάρτης κατέβαλλε προσπάθειες να συγκροτήσει και πολιτική οργάνωση στην πόλη της Σπάρτης με αρμόδιο τον γιατρό Σακελλαρίδη. Γενικότερα, ο Ε.Σ υστερούσε όσον αφορά την πολιτική οργάνωση, πράγμα που τον έφερνε σε μειονεκτική θέση απέναντι στο σαφώς πιο οργανωμένο ΕΑΜ/ΕΛΑΣ. Επειδή όμως η τακτική των κομμουνιστών είχε ήδη αρχίσει να ενοχλεί πολύ κόσμο, δημιουργούνταν εκ των πραγμάτων κάποιες προοπτικές για την πολιτική οργάνωση του Ε.Σ.
Γύρω στο τέλος Ιουλίου του 1943, ο ταγματάρχης Κωστόπουλος διαδέχτηκε τον Καραγιαννάκο στην αρχηγία του Ε.Σ Σπάρτης, στον οποίο εντάχθηκε και ο ταγματάρχης Δεμέστιχας. Λίγες μέρες μετά, ο γιατρός Σακελλαρίδης μαζί με αρκετούς άοπλους οπαδούς του Ε.Σ, ανεβαίνουν στον Ταύγετο στο δάσος της Βασιλικής όπου ήταν ήδη ο ίλαρχος Βρεττάκος και αναμένονταν συμμαχικές ρίψεις για τον περαιτέρω εξοπλισμό των ανταρτών της οργάνωσης. Πολλοί απ’αυτούς που ανέβηκαν ήταν άοπλοι, ενώ ακόμα και οι ένοπλοι δεν ήταν επαρκώς εξοπλισμένοι.
  Όμως, όχι μόνο δεν έγιναν ρίψεις, αλλά το τμήμα του Ε.Σ δέχθηκε στις 13/08/1943 αιφνιδιαστική επίθεση απ‘τον ΕΛΑΣ και διαλύθηκε. Εκεί σκοτώθηκε ο γιατρός Σακελλαρίδης και άλλοι.
  
 Τα γεγονότα της Βασιλικής γρήγορα μαθεύτηκαν στην Σπάρτη και ανησύχησαν τους αξιωματικούς. Τότε ο Κωστόπουλος ήρθε σε επαφή με εκπροσώπους του ΕΑΜ. Αυτοί απαίτησαν να διαλυθεί ο Ε.Σ και οι αξιωματικοί να ενταχθούν στον ΕΛΑΣ.
 Κατόπιν συνεννόησης μεταξύ των αξιωματικών, αποφασίστηκε ομοφώνως με την προτροπή του Κωστόπουλου να ενταχθούν όλοι στον ΕΛΑΣ. Όντως γύρω στα μέσα Σεπτεμβρίου 1943, μετά την ιταλική συνθηκολόγηση, οι αξιωματικοί της Σπάρτης (συνολικά 19 άτομα) ανέβηκαν στον Πάρνωνα όπου ήταν η διοίκηση του 8ου συντάγματος του ΕΛΑΣ. Εντάχθηκαν στον ΕΛΑΣ όλοι πλην του Κωστόπουλου! Οι ελασίτες δεν τον ήθελαν στις τάξεις τους για λόγους που δεν έχουν ξεκαθαριστεί, και τον έδιωξαν.

  Τον Οκτώβριο του ’43 ο ΕΛΑΣ διέλυσε το τμήμα Ε.Σ του Βρεττάκου στην Παληοχώρα και εκτέλεσε τον τελευταίο. Λίγο αργότερα ξεκίνησε -σαν λογική αντίδραση προς τις μεθόδους των ελασιτών- η συγκρότηση των Ταγμάτων Ασφαλείας στην Λακωνία, όπου πρωτοστάτησε ο αδελφός του Τηλέμαχου Βρεττάκου, ο Λεωνίδας.
  Τότε κάποιοι αξιωματικοί απ'αυτούς που είχαν ενταχθεί στον ΕΛΑΣ, προσχώρησαν στα νεοσύστατα τάγματα. Οι πιο εντυπωσιακές περιπτώσεις ήταν αυτές των ταγματαρχών Κωστόπουλου και Δεμέστιχα.

 Μετά την μη-αποδοχή του απ'τον ΕΛΑΣ ο ταγματάρχης Κωστόπουλος γύρισε στο χωριό του. Οι απειλές όμως των κομμουνιστών εναντίον του τον ώθησαν να ενταχθεί στα Τάγματα Ασφαλείας. Ανέλαβε ηγετική θέση στο τάγμα της Σπάρτης ως στρατιωτικός σύμβουλος και διοικητής αμύνης Μυστρά. Αργότερα διετέλεσε για λίγο καιρό διοικητής του Συντάγματος Ασφαλείας (τάγματα Σπάρτης και Γυθείου) της Λακωνίας. 
 Δηλαδή, αυτός που πρωτοστάτησε στην ένταξη των αξιωματικών του Ε.Σ Σπάρτης στον ΕΛΑΣ, δεν έγινε δεκτός στον ΕΛΑΣ και λίγο αργότερα εντάχθηκε στα Τάγματα Ασφαλείας και μάλιστα ως επικεφαλής!
  
 Ο ταγματάρχης Δεμέστιχας εντάχθηκε στον ΕΛΑΣ ως διοικητής τάγματος. Τον Νοέμβριο του 1943 τον επισκέφτηκε η γυναίκα του στο βουνό και τον έπεισε να φύγει απ’το αντάρτικο. Τότε προφασίστηκε βαρειά ασθένεια και πήρε ολιγοήμερη αναρρωτική άδεια. Κατέβηκε στην Σπάρτη και δεν ξαναγύρισε στον ΕΛΑΣ. Ετοιμαζόταν να φύγει για την Μέση Ανατολή, αλλά τελικά πείστηκε να ενταχθεί στο Σύνταγμα Ασφαλείας Σπάρτης. Αργότερα διετέλεσε και διοικητής του, μετά τον Κωστόπουλο. Συνελλήφθη προσωρινά απ’τους Γερμανούς με την κατηγορία ότι είχε έρθει σε συνεννόηση με τους αντάρτες και ότι ήταν αγγλόφιλος, αλλά αφέθηκε ελεύθερος και ανέλαβε την διοίκηση του τάγματος Γυθείου.
  
 Το παράδειγμα της Σπάρτης είναι μία ακόμη απόδειξη ότι είναι γελοίο να χαρακτηρίζονται απ'τους αριστερούς ως προδότες αυτοί που υπηρέτησαν στα Τάγματα Ασφαλείας. 
 Σύμφωνα με την αριστερή λογική, π.χ ο ταγματάρχης Δεμέστιχας ήταν προδότης όσο ήταν στον Ε.Σ (οι κομμουνιστές την χαρακτήριζαν προδοτική οργάνωση), μετά έγινε πατριώτης (αφού πήγε στον ΕΛΑΣ) και μετά ξανάγινε προδότης (πηγαίνοντας στα Τ.Α)!!!
 Αστεία λογική που δεν στέκει με τίποτα.
 Η ιστορική πραγματικότητα είναι πάντα πιο πολύπλοκη όπως κατέδειξαν τα προαναφερθέντα παραδείγματα.




 Πηγές:
 "Μόνιμοι αξιωματικοί στον ΕΛΑΣ - οικειοθελώς ή εξ'ανάγκης" του Γιάννη Πριόβολου
 "Εθνική Αντίστασις 1941-1945" του Κοσμά Αντωνόπουλου

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου