Η υπόθεση Ντόναλντ Στοτ

Μία από τις πλέον περίεργες υποθέσεις της Κατοχής, ήταν η υπόθεση Ντόναλντ Στοτ.  Η αριστερή ιστοριογραφία αρέσκεται στο να την χρησιμοποιεί σαν "απόδειξη" για την συνεργασία μεταξύ Άγγλων, Γερμανών και ελληνικών εθνικών αντιστασιακών οργανώσεων κατά του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ.

  

 Ένα ενδεικτικό δημοσίευμα είναι το παρακάτω όπως παρατίθεται στον Ριζοσπάστη:

Την ίδια στιγμή (Νοέμβρης του 1943), ο πράκτορας των Εγγλέζων, Νεοζηλανδός λοχαγός Ντόναλντ Στοτ πραγματοποιούσε στο σπίτι του διορισμένου δημάρχου Αθήνας, Αγ. Γεωργάτου, δύο χωριστές και αποκαλυπτικές για το περιεχόμενό τους συσκέψεις. Μία, με τον εξουσιοδοτημένο από το Βερολίνο Γερμανό αξιωματικό Λόος και μία, με τους ηγέτες των δωσιλογικών εθνικιστικών οργανώσεων, των Ταγμάτων Ασφαλείας, της Χωροφυλακής, της Αστυνομίας Πόλεων, του ΕΔΕΣ Αθήνας, (Παπαγεωργίου, Παπαθανασόπουλου, Βεντήρη, Γρίβα, κλπ.). Η πρώτη αποσκοπούσε στη διερεύνηση των δυνατοτήτων χωριστής αγγλογερμανικής συμφωνίας, με σκοπό την παύση του πολέμου, ώστε να σταματήσει η προέλαση του σοβιετικού "Κόκκινου Στρατού" στο ανατολικό μέτωπο. Η δεύτερη, στην οποία παραβρέθηκε και αξιωματικός της Γκεστάπο, στόχευε στο ξεπέρασμα των διαφορών, που έχουν μεταξύ τους οι δωσιλογικές οργανώσεις και στη συνένωσή τους στην ομοσπονδιακή οργάνωση, Πανελλήνιος Απελευθερωτικός Σύνδεσμος. Κατέληξε δε στη σύνταξη και υπογραφή συμφώνου αντικομμουνιστικής συνεργασίας, που υπέγραψαν όλοι οι μετέχοντες αντιπρόσωποι.

To παραπάνω απόσπασμα διαστρεβλώνει πλήρως τα ιστορικά γεγονότα. Για να το αποδείξουμε αυτό, θα βασιστούμε, όχι σε κάποιον δεξιό, φασίστα ή εθνικιστή, αλλά στον ένθερμο φιλοεαμικό ιστορικό Χάγκεν Φλάισερ ο οποίος στον δεύτερο τόμο του έργου του «Στέμμα και Σβάστικα» αφιερώνει ξεχωριστό κεφάλαιο στην υπόθεση Ντον Στοτ.

 Ο Στοτ ήταν νεοζηλανδός λοχαγός που έδρασε στην Ελλάδα κατά τον Β’Π.Π. Ήταν ένας απ΄τους 6  τολμηρούς σαμποτέρ του βρετανικού στρατού που -παρά την άρνηση του ΕΛΑΣ να τους βοηθήσει- ανατίναξαν την γέφυρα του Ασωπού τον Ιούνιο του  1943 κάτω απ΄την μύτη των Γερμανών.

  

 Τον Σεπτέμβριο του 1943 ο Στοτ διατάσσεται απ΄την SOE Καϊρου να μεταβεί στην Αθήνα προκειμένου να αρχίσει επιχειρήσεις σαμποτάζ εναντίον των αεροδρομίων στο Καλαμάκι, στο Τατόι, στην Ελευσίνα και στα Μέγαρα. Οι πρώτες του αναγνωριστικές αποστολές στους πιθανούς στόχους δείχνουν ότι δεν υπάρχει δυνατότητα για άμεσο χτύπημα. Δεν μένει όμως αδρανής.  Αποφασίζει να δημιουργήσει πρώτα μία δύναμη κρούσης μέσα στην πρωτεύουσα ώστε να προετοιμάσει το έδαφος για την επιχείρηση.

 Ο Στοτ δεν απευθύνεται  προς το ΕΑΜ, αλλά προς τις εθνικές οργανώσεις των Αθηνών. Αν και είχε διατελέσει σύνδεσμος με τον ΕΛΑΣ της Αττικοβοιωτίας με τον οποίο είχε αρκετά καλή συνεργασία, εντούτοις από ένα σημείο και μετά οι σχέσεις του με το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ είχαν χαλάσει. Οι λόγοι είχαν να κάνουν με την έκρηξη του εμφυλίου ΕΛΑΣ-ΕΔΕΣ, την αντιβρετανική προπαγάνδα του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ και την αριστερή τρομοκρατία κατά των αντιφρονούντων Ελλήνων. Αυτά τουλάχιστον κατήγγειλε ο ίδιος ο Στοτ σε σήμα του προς το Κάιρο.

 Στην Αθήνα λοιπόν έρχεται σε επαφή με τον Παναγιώτη Σιφναίο, αρχηγό της αντιστασιακής οργάνωσης Εθνική Δράση, που λίγο καιρό πριν εί χε πρωτοστατήσει στην ίδρυση του Πανελληνίου Απελευθερωτικού Συνδέσμου (ΠΑΣ), μιας χαλαρής συμμαχίας 10 περίπου εθνικών αντιστασιακών οργανώσεων.

Στις 4 Νοεμβρίου στο σπίτι του Σιφναίου γίνεται συνάντηση του Στοτ με εκπροσώπους της Εθνικής Δράσης, του ΕΔΕΜ, της Χ, του ΕΔΕΣ Αθηνών, της ΕΚΟ, της ΡΑΝ και της Τρίαινας. Φυσικά δεν υπήρχε κανείς εκπρόσωπος της Γκεστάπο όπως ισχυρίζονταν οι κομμουνιστές.

 Οι Έλληνες εκπρόσωποι και ο Στοτ υπέγραψαν μία συμφωνία με την οποία έθεταν τις οργανώσεις τους υπό τις διαταγές του Στρατηγείου Μέσης Ανατολής (ΣΜΑ) για την εκτέλεση επιχειρήσεων δολιοφθοράς και κατασκοπίας, την παρενόχληση της αποχώρησης των Γερμανών και την πρόληψη καταστροφών από αυτούς. Στην συνάντηση συμμετέχει και ο ταγματάρχης Σειραδάκης της υπηρεσίας πληροφοριών του Υπουργείου Εθνικής Αμύνης της κατοχικής κυβέρνησης,που επίσης υπέγραψε την συμφωνία. Η παρουσία ενός υπουργού της κατοχικής κυβέρνησης δεν πρέπει να προκαλεί εντύπωση. Δίχως προσβάσεις στον κατοχικό κρατικό μηχανισμό ήταν αδύνατο να γίνει αποτελεσματική κατασκοπία προκειμένου να έχει επιτυχία οποιαδήποτε ενέργεια δολιοφθοράς.

Παράλληλα οι υπογράφοντες υποχρεώνονται να προστατεύσουν και να περιφρουρήσουν την πόλη από την εκκένωσή της ως την άφιξη των συμμαχικών στρατευμάτων αποτρέποντας έτσι βίαιη επικράτηση οποιασδήποτε παρατάξεως.

 Είναι προφανές ότι το τελευταίο στρεφόταν σαφώς κατά του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ και υπερέβαινε τις αρμοδιότητές του Στοτ καθώς δεν είχε τέτοια εξουσιοδότηση. Μόλις η SOE Καϊρου ενημερώθηκε για αυτό το τελευταίο σκέλος της συμφωνίας τον επέπληξε και του τόνισε ότι δεν πρέπει να παίρνει μέρος σε πολιτικές υποθέσεις. 

 

Ο νεοζηλανδός όμως συνέχισε ακάθεκτος και κατόπιν μεσολάβησης του κατοχικού δημάρχου Αθηναίων Γεωργάτου κανονίζεται συνάντηση στις 13/11/43 (πιθανότερη ημερομηνία κατά τον Φλάισερ) στο σπίτι του τελευταίου με Γερμανούς αξιωματούχους.  Δεν είχε βέβαια καμμία τέτοια εξουσιοδότηση. Όταν μάλιστα μέρικες μέρες πριν είχε αναφέρει το ενδεχόμενο διενέργειας μίας τέτοιας συνάντησης η SOE Καϊρου του είχε απαγορέψει  ρητώς να έχει οποιαδήποτε συνομιλία με Γερμανούς, και τον διέταξε να επιστρέψει στο Κάιρο. Ο Στοτ όμως δεν έλαβε ποτέ το σχετικό μήνυμα διότι είχε χαλάσει ο ασύρματός του. Έτσι η συνάντηση έγινε κανονικά και το θέμα της ήταν οι διαπραγματεύσεις για μία χωριστή ειρήνη μεταξύ Άγγλων και Γερμανών που θα εφαρμοστεί σε πρώτη φάση στον ελλαδικό χώρο.

 Οι Γερμανοί αξιωματούχοι ήταν ο συνταγματάρχης Λόος της GFP (και όχι της Γκεστάπο), ο διερμηνέας του και ο διπλωμάτης Σταίρκερ. Δεν ήταν εξουσιοδοτημένοι απ’το Βερολίνο, απλά ο Χίτλερ είχε δώσει το δικαίωμα να γίνουν βολιδοσκοπήσεις και αυτό επειδή τον είχαν διαβεβαιώσει ότι η πρωτοβουλία ήταν των Βρετανών. Η πραγματικότητα ήταν βέβαια ότι η πρωτοβουλία ήταν του Στοτ που λειτουργούσε αυτόβουλα και χωρίς καμμία σχετική διαταγή.

 Έγιναν κάποιες προτάσεις εκ μέρους των Γερμανών τις οποίες ο Στοτ δέχτηκε να μεταφέρει στους ανωτέρους του. Κατόπιν γύρισε στην Μέση Ανατολή, όπου ανακρινόταν επί 2 εβδομάδες. 

 Φυσικά η επιπόλαια πρωτοβουλία του για συνεννόηση με τους Γερμανούς δεν είχε καμμία συνέχεια. Το μόνο ορατό αποτέλεσμα που είχε ήταν να δώσει την ευκαιρία στους κομμουνιστές να διαστρεβλώσουν τα γεγονότα μιλώντας για κοινή συνάντηση Άγγλων-Γερμανών-Ελλήνων με αντικομμουνιστικούς σκοπούς,  κάτι όμως που ποτέ δεν συνέβη.

 Συμπέρασμα: Ο Στοτ έκανε δύο συναντήσεις στην Αθήνα.

-          Η πρώτη ήταν με εκπροσώπους των εθνικών οργανώσεων με θέμα τον περαιτέρω συντονισμό της αντιστασιακής τους δράσης και με μία αντι-εαμική χροιά. Αν και ο Στοτ δεν είχε εντολή για το τελευταίο, εν τούτοις αυτή η κίνηση ήταν δικαιολογημένη καθώς τις ημέρες εκείνες μαινόταν ο εμφύλιος ΕΛΑΣ-ΕΔΕΣ στην Ήπειρο και οι εμφανείς προθέσεις ολοκληρωτικής κυριαρχίας του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ ήταν μοιραίο να προκαλέσουν αντιδράσεις.

-          Η δεύτερη ήταν με Γερμανούς αξιωματούχους σε άλλο σπίτι, άλλη μέρα, και με διαφορετική θεματολογία απ’την πρώτη με την οποία δεν πρέπει επ’ουδενί να συγχέεται .

Βλέπουμε λοιπόν ότι ακόμα και ο πασίγνωστος για τα φιλοεαμικά του αισθήματα  Χάγκεν Φλάισερ,  ο οποίος  δεν δίσταζε να χαρακτηρίσει -εμμέσως πλην σαφώς- ως δοσίλογη σύσσωμη την μη-εαμική αντίσταση,  καταρρίπτει  πανηγυρικά τους συκοφαντικούς ισχυρισμούς των κομμουνιστών για την υπόθεση Στοτ.