Τετάρτη 30 Απριλίου 2014

Η μάχη της Μενίνας

Η μάχη της Μενίνας έλαβε χώρα την 17η-18η Αυγούστου 1944, κατόπιν διαταγής του Στρατηγείου Μέσης Ανατολής. Οι δυνάμεις της Χ Μεραρχίας του ΕΔΕΣ, με διοικητή τον Συνταγματάρχη Βασίλειο Καμάρα έφεραν εις πέρας και με απόλυτη επιτυχία μια δύσκολη αποστολή, που τους ανέθεσε ο Ναπολέων Ζέρβας. Η Μενίνα αποτελούσε αξιόλογο κόμβο συγκοινωνιών, όχι μόνο για τους αντάρτες αλλά και για τους κατακτητές. Οι Γερμανοί έχοντας τον έλεγχο της περιοχής, μπορούσαν να εφοδιάζουν φυλάκια τους στην Ηγουμενίτσα, στους Φιλιάτες και στη νήσο Κέρκυρα από τα Ιωάννινα και την Πρέβεζα. Από την άλλη οι Τσάμηδες, που συνεργάζονταν ανοιχτά με τις κατοχικές δυνάμεις, με φανατισμό ενίσχυαν τους Γερμανούς, στην προσπάθειά τους να μη χάσουν το τελευταίο -γι΄αυτούς- προπύργιο της "Τσαμουριάς" [1].
 Πριν περάσουμε στα της μάχης, καλό θα είναι να αναφέρουμε τη σπουδαιότητα της εν λόγω επιχείρησης. Ο λόγος της επιχείρησης είχε να κάνει αφενός με το να υπολογισθεί η γερμανική δύναμη στην περιοχή και αφετέρου να διαπιστωθεί το αξιόμαχο των δυνάμεων του ΕΔΕΣ-ΕΟΕΑ. Η Μενίνα αποτέλεσε την μοναδική μάχη κατά την κατοχή εναντίον ισχυρώς οργανωμένης τοποθεσίας του εχθρού, νικηφόρα μάχη εκ παρατάξεως απέναντι στις ορδές της Βέρμαχτ.

Ο Θέμης Μαρίνος σε άρθρο του στην εφημερίδα "Εστία" την άνοιξη του 2004, έγραψε: "... Μάχες εκ τον συστάδην με τον εισβολέα σαν τις επικές του ΕΔΕΣ, στον Αχελώο, το Μακρυνόρος, τη Μενίνα κ.λπ., που να εορτάζονται σαν εθνικές επέτειοι κάθε χρόνο δεν έχει να επιδείξει ο ΕΛΑΣ. Απλώς δεν υπάρχουν...". Επιπλέον, Ο Κρίς Γουντχάουζ σε έκθεση που υπέβαλε προς την SOE Καίρου το 1945 έκανε λόγο: "... Στην περιοχή 4 (δηλαδή στην Ήπειρο), ο Ζέρβας διεξήγαγε κυρίως τρείς σημαντικές επιχειρήσεις, από τις οποίες η μιά ξεχωρίζει ως το μεγαλύτερο ίσως πολεμικό επίτευγμα που είχε παρουσιάσει ανταρτική δύναμη στην Ελλάδα. Η πρώτη ήταν η επίθεση Αυγούστου, ήταν η προσβολή και εξόντωση της Γερμανικής φρουράς της Μενίνας, περάσματος που εξησφάλισε τον έλεγχο της οδού Ηγουμενίτσας-Ιωαννίνων,..." [2].
 Οι άλλες δύο επιχειρήσεις που αναφέρει ο Γουντχάουζ, ήταν η κατά μέτωπο επίθεση κατά ισχυρών δυνάμεων στην Πρέβεζα, στις αρχές Ιουλίου, στην οποία συμμετείχε ενεργά και ο ίδιος ο Ζέρβας και η άλλη -πιο σημαντική απ' όλες κατά τον ίδιο- ήταν το κλείσιμο επί 16 ημέρες της οδικής αρτηρίας Άρτας-Ιωαννίνων τον Σεπτέμβρη του 1944, που προξένησε μεγάλα προβλήματα στους Γερμανούς. Παρόλα αυτά, την περίοδο της άνοιξης και του θέρους του 1944 υπάρχουν κάποιες αναφορές γερμανικών εκθέσεων που αναφέρουν τον Ζέρβα σαν ουδέτερο έναντι του στρατού κατοχής και τη στάση του ΕΔΕΣ ως "νομιμόφρονα". Οι επικές μάχες της Παραμυθιάς, της Πάργας, της Πρέβεζας και της Μενίνας αναιρούν βέβαια τα τεχνάσματα των Γερμανών. Ο Σόλωνας Γρηγοριάδης μάλιστα έγραψε πως τα έγγραφα αυτά συντάσσονταν σκόπιμα από τους Γερμανούς και σκόπιμα αφήνονταν να διαρρεύσουν στον ΕΛΑΣ, ώστε ο εμφύλιος να συνεχίζεται προς όφελός τους [3]. Μην ξεχνάμε ότι την ίδια περίοδο οι Γερμανοί είχαν ορίσει τον λοχαγό Αστέριο Μιχαλάκη, ευκαιριακό μεσολαβητή τους προς την πλευρά του Ζέρβα και είχαν ξεκινήσει με δική τους πρωτοβουλία επαφές με στόχο να πείσουν τον Ζέρβα και τη Συμμαχική αποστολή να σταματήσουν τις επιθετικές ενέργειες. Αναλυτικά τα όσα αναφέρει ο Μιχαλάκης στην έκθεσή του τα έχουμε δει εδώ
     Στα της επιχείρησης τώρα, από τις αρχές Αυγούστου ο Τόμ Μπάρνες ζητούσε από τον Ζέρβα την ανάληψη καθολικών επιχειρήσεων, όμοιων με αυτών του Ιουνίου-Ιουλίου. Ο Αρχηγός του ΕΔΕΣ ήταν εν μέρει διστακτικός εξαιτίας του ζητήματος του επισιτισμού, όπως φαίνεται και από το ημερολόγιό του (σημειώσεις 4-5 Αυγούστου 1944). Στις 13 Αυγούστου ο στρατηγός γράφει: "Ο Τόμ, σύμφωνα με αναφορά του μεράρχου, ζητεί όπως γίνη σαμποτάζ κατά της Μενίνας, υπό της 10ης Μεραρχίας. Οι επιτελάρχης και Κομνηνός προτείνουν να του γράψω παρελκυστικώς. Απήντησα τηλεγραφικώς ότι, εφόσον διαρκεί η θαλάσσια επιχείρησις, δεν κρίνω σκόπιμον να ενεργήσωμεν και μέχρις ότου επιτύχωμεν συγκέντρωσιν, μεταφοράν και διανομήν των ειδών..." [4]. Και συνεχίζει την επομένη 14 Αυγούστου: "Την 20ήν ώραν χθές ο Χάρρυ μου έφερεν ένα υβριστικό τηλεγράφημα του Τόμ, εις το οποίον ούτος αποκαλεί δειλούς τους άνδρας του Ζέρβα, εκφράζει την αηδίαν του, και ζητεί τελεσιγραφικώς επίθεσιν κατά της Μενίνας και ενέργειαν υπό του Ζώτου, λέγων ότι εν εναντία περιπτώσει θα κάμη αναφοράν εις το Κάιρον. Του απήντησα όπως έπρεπε και συγχρόνως διέταξα να γίνη ενέργεια κατά της Μενίνας και υπό του Ζώτου..." [5]. 
Πράγματι, ο Ζέρβας άμεσα εξέδωσε την υπ' αριθμόν 12341/ 14-8-44, κρυπτογραφική διαταγή του Γενικού Αρχηγείου, στην αρχή της οποίας αναφέρονταν ρητά: "Κατόπιν εντολής Αρχηγού προπαρασκευάσατε προσβολήν Μενίνης το ταχύτερον ΣΤΟΠ. Συννενοηθήτε με Άγγλον Σύνδεσμον ΣΤΟΠ. Ανακαλέσατε εντός της σήμερον 3/40 εις Παραμυθιάν ΣΤΟΠ. Τούτο βοηθήση επιχείρησιν ΣΤΟΠ. Αναφέρατε ημέραν εκτελέσεως ΣΤΟΠ....". Επιπλέον ο Ζέρβας μετά το υβριστικό τηλεγράφημα του Μπάρνς, σε σύσκεψη του με τους αξιωματικούς του, τους ξεκαθάρισε ότι πρέπει μέχρι τέλους να δείξουν "σταθεράν πειθαρχίαν και συνοχήν". Βέβαια αυτό δεν φαίνεται να το ενστερνίστηκαν όλοι, καθώς ο Ζώτος στα τέλη Αυγούστου αρνήθηκε να εκτελέσει διαταγή του Ζέρβα να χτυπήσει τους Γερμανούς, φοβούμενος τα αντίποινα των τελευταίων στο χωριό του [6].
  
 Στις 17 Αυγούστου ο Ναπολέων Ζέρβας εκδίδει "Δελτίον Στρατιωτικής Καταστάσεως 17-8-44", με αριθμό πρωτοκόλλου 12.601, στο οποίο αναφέρει: 1) Σήμερον και περί ώραν 5.30 ήρξατο επίθεσις κατά ΜΕΝΙΝΑΣ και περιοχής της. - Μενίνα και περιοχή της οχυρωμένη με έργα εκστρατείας εις σημεία στηρίγματος, με σημαντικόν αριθμόν πολυβόλων και αυτομάτων. - Εις ταύτην έλαβον μέρος τμήματα της Χ Μεραρχίας (2 Τάγματα του 16ου Συντ/τος, 1 Τάγμα του 23ου Συντ/τος) και τμήματα του Γεν. Αρχηγείου (3/40 Συν/μα). Η μάχη διήρκεσεν καθ΄όλην την ημέραν μέχρι νυκτός. Καθ΄όλην την ημέραν ο αγών διεξήχθη σκληρός, των διαφόρων σημείων στηριγμάτων καταλαμβανομένων και ανακαταλαμβανομένων. Οι Γερμανοί ημύνθησαν απεγνωσμένως. Τέλος τα διάφορα σημεία κατελήφθησαν κατόπιν αγώνος εκ του συστάδην. Τας εσπερινάς ώρας ο εχθρός περιωρίσθη μόνον εις έν σημείον αποτελλούμενον από συγκρότημα οικιών. Κατά τον αγώνα της ημέρας ταύτης περιήλθον εις χείρας των τμημάτων μας 2 αυτοκίνητα αναγνωρίσεως, 1 φορτηγόν και 12 ίπποι έλξεως. - Απώλειαι του εχθρού 27 αιχμάλωτοι. Νεκροί και τραυματίαι δεν εξηκριβώθησαν. Απώλειαι ημετέρων: 25 νεκροί και τραυματίαι Αξ/κοί και οπλίται. 2) Μονάδες της VIII Μεραρχίας καλύπτουσι τα διεξάγοντα τον αγώνα τμήματα [7]. 
Την επομένη εξεδίδεται νέο δελτίο από τον αρχηγό του ΕΔΕΣ, στο οποίο αναφέρεται η επιτυχή έκβαση της μάχης που προκάλεσε βαρύτατες απώλειες στους Γερμανούς: 1) Σήμερον και ώραν 10.00 ενηργήθη νέα επίθεσις των τμημάτων μας προς κατάληψιν του υπολειφθέντος σημείου στηρίγματος (συγκρότημα οικιών) ΜΕΝΙΝΑΣ. - Η μάχη συνεχίσθη με σφοδρότητα μέχρι της 14.30 ώρας των Γερμανών αμυνομένων μετά πείσματος εντός των οικιών. - Την 14.30 ώραν συνεπληρώθη η κατάληψις ΜΕΝΙΝΑΣ και περιοχής αυτής. - Συνολικαί απώλειαι Γερμανών κατά την πρώτην και δευτέραν ημέραν της επιθέσεως, γνωσθείσαι μέχρι της στιγμής: - 80 νεκροί και τραυματίαι. - 45 αιχμάλωτοι. -Περιήλθεν εις χείρας μας αρκετόν πολεμικόν υλικόν πλήν των αυτοκινήτων και ίππων. Ακριβή αριθμόν αιχμαλώτων και απωλειών του εχθρού ανακοινώσωμεν μεταγενεστέρως. Απώλειαι ημετέρων: Γνωστείσαι μέχρι της στιγμής. 2 Αξ/κοί νεκροί και 5 τραυματίαι. - 2 αντάρται νεκροί και 28 τραυματίαι. 2) Σήμερον Γερμανική φάλαγξ αυτοκινήτων εξ ων δύο τεθωρακισμένα προερχόμενα από Ηγουμενίτσης προς Ιωάννινα προσεβλήθη υπό τμημάτων της Χ Μεραρχίας εις το ύψος του χωρίου ΒΡΑΤΙΛΙΑ 3 χιλ. Δυτ. ΜΕΝΙΝΑΣ και καθηλώθη. Απώλειαι της φάλαγγος ταύτης 6 αυτοκίνητα καταστράφησαν, 10 Γερμανοί εφονεύθησαν και ετραυματίσθησαν και συνελήφθησαν αιχμάλωτοι έτεροι 8. 3) Από μεταμεσημβρίνας ώρας της σήμερον Γερμανικόν Πυροβολικόν έβαλλεν θέσεις μας ΜΕΝΙΝΑ από κατευθύνσεως ΦΙΛΙΑΤΩΝ [8]. 
Οι απώλειες που προξένησαν οι αντάρτες του Ζέρβα στους Γερμανούς, αποτελούν ένα ακόμη στοιχείο της σπουδαιότητας της επιχείρησης. Οπωσδήποτε η συμπεριφορά του Ζέρβα προς τους Γερμανούς μετά από τέτοιες επιχειρήσεις, δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί "νομιμόφρονα" ή "ουδέτερη". Μετά από αυτή τη μεγάλη νίκη του εδεσίτικου αντάρικου, οι Γερμανοί ανέλαβαν έντονες εκκαθαριστικές επιθέσεις ώστε να ανακαταλάβουν την περιοχή. Παράλληλα, όπως προκύπτει από το ημερολόγιο του Ζέρβα, η στάση ανταρτών του ΕΛΑΣ δεν ήταν η πρέπουσα κατά την διάρκεια των μαχών αυτών: "19 Αυγούστου, [...] Ελήφθη εξάλλου τηλεγράφημα του Κωνσταντινίδη, αναφέροντος ότι εις το ενεργηθέν παρ' αυτού σαμποτάζ κατεστράφησαν 13 αυτοκίνητα και ότι εφονεύθησαν υπέρ τους 40 Γερμανοί και ετραυματίσθησαν 60 περίπου. Ο Κωνσταντινίδης έχει 6 τραυματίας, πιθανώς όμως και άλλας απωλείας, διότι ένα τμήμα του διέφυγε προς Μιτσικέλι. Ο ίδιος αναφέρει ότι, ενώ εμάχετο κατά των Γερμανών, οι εαμίτες, επωφεληθέντες, επετέθησαν κατά μικράς δυνάμεώς του, εις Ανθοχώρι. Οι έφεδροι ΕΔΕΣ ενισχυθέντες αντεπετέθησαν και καταδίωξαν τους εαμίτες. Αγνοείται η τύχη 4 ανταρτών μας. Κάνω επ' αυτού διαμαρτυρίαν κατά του ΕΑΜ" [9]. 
Οι επιχειρήσεις των Γερμανών όχι μόνο δεν κατάφεραν το σκοπό τους αλλά προξένησαν πάλι, πολλές απώλειες. Ο Στρατηγός Ζέρβας αναφέρει ότι την 28η Αυγούστου, οι Γερμανοί "υπέστησαν πανωλεθρίαν" σε μάχη 7,5 ωρών και άφησαν επί τόπου 15 νεκρούς [10]. Η επιχειρήσεις των τελευταίων ημερών προξένησαν άριστες εντυπώσεις στο Κάιρο και συνεχίστηκαν με τη διεξαγωγή συνεχόμενων σαμποτάζ, διαταγμένων από το Στρατηγείο Μέσης Ανατολής [11].
   Μετά τη μάχη της Μενίνας, συντάχθηκε αναλυτική έκθεση "επί της διεξαχθείσης επιχειρήσεως δια την κατάληψιν της Μενίνας" από τον Αντισυνταγματάρχη Γεώργιο Αγόρο, στο τέλος της οποίας αναφέρει:"Αποτελέσματα της μάχης: Περιήλθον εις χείρας μας αιχμάλωτοι (101), εξακριβωθέντες νεκροί 75-80 άπαντες Γερμανοί. Συνελήφθησαν ομοίως 9 Τούρκοι. Υλικόν: Περιήλθον εις χείρας μας εν πυροβόλον ορειβατικόν των 75 χιλ. με 250 βλήματα εις καλήν κατάστασιν 5 αυτοκίνητα (3 φορτηγά, 2 επιβατικά). Ίπποι Γερμανικοί άνω των 150, εκ των οποίων οι 50 και μόνον εις τα οργανικά τμήματα τα δε υπόλοιπα εις τους κατοίκους της περιοχής. Περί τα δέκα εισέτι αυτοκίνητα υπήρχον μη επιτευχθείσης της μετακινήσεως των διότι ή ήσαν κατεστραμμένα ή αφηρέθησαν τα ελαστικά των υπό των κατοίκων της περιοχής. Απώλειαι ημετέρων: 3/40 Σύνταγμα Νεκροί 3 Αξ/κοί, 14 Υπαξ/κοί και αντάρται. Τραυματίαι 6 Αξ/κοί, 19 Υπαξ/κοί και αντάρται. Σύνολον εκτός μάχης (42)" [12]. 
 Τελειώνοντας, θεωρώ χρέος μου να αναφέρω τα ονόματα των 25 συνολικά νεκρών ηρώων της θρυλικής μάχης της Μενίνας: 
1) Ταγματάρχης Ντέϊβιντ Ουάλλας, 2) Ανθ/γός Πέτρος Λαλαγιάννης, 3) Ανθ/γός Αχιλλεύς Μπίστης, 4) Ανθ/γός Λάζαρος Τρίμπος, 5) Ανθ/στής Θεόδωρος Γαλάνης, 6) Επιλοχίας Ελευθέριος Γκορτζής, 7) Επιλοχίας Γεώργιος Μετσοβίτης, 9) Ενωματάρχης Βασίλειος Τσέτσος, 10) Οπλαρχηγός Κωνσταντίνος Κωλέτσας, 11) Δεκανεύς Δημήτριος Κοκοράβας. Αντάρτες: Νικόλαος Αμπελογιάννης, Κωνσταντίνος Βασιλείου, Σωτήριος Ζορμπάς, Μιχαήλ Ιωάννου, Γεώργιος Κοψίδης, Βασίλειος Κουλούρης, Δημήτριος Κωλέτσας, Νικόλαος Μέξης, Σπυρίδων Σοαπρίκης, Θεόδωρος Τοινέλος, Νικόλαος Τσουκνιάς, Γεώργιος Φύσσας, Νικόλαος Χαρίτος, Ιωάννης Χρήστου [13].


Πηγή:  http://ellhnikaxronika.blogspot.gr/2014/04/blog-post_29.html

13 σχόλια:

  1. για γραψε ενα αρθρο για τους νεκρους της καισαριανης που τους βγαζουν ολους κομμουνιστες ενω ειναι ζητημα να ηταν καπου 20 κομμουνιστες οι αλλοι ηταν εθνικοφρονες.Αλλα και εδω το προδοτικο ΚΚΕ καπηλευεται νεκρους που δεν του ανηκουν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Δεν έχω ολοκληρωμένα στοιχεία για αυτό που λες, αλλά είναι πολύ πιθανό να έχεις δίκιο διότι οι κομμονυιστές ήταν όντως μάστορες στο να καπηλεύονται πρόσωπα και καταστάσεις.
    Θα το ψάξω πάντως. Έχεις να προτείνεις κάποια σχετική βιβλιογραφία;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Μαχες του ΕΔΕΣ εναντιων ΤουρκοΑλβανων και Γερμανων

    Ο Γεν.Αρχηγός

    Ν.Ζέρβας

    Επιχειρήσεις 4-11-Αυγούστου 1943

    Κατά Τουρκαλβανών

    Οι οπλισθέντες υπό των Γερμανών και συμπράττοντες μετά τούτων Τουρκαλβανοί (Τσάμηδες) εκράτουν θέσεις έναντι των δυνάμεων της Χ Μεραρχίας ΕΟΕΑ απειλούντες την επανακατάληψιν της Παραμυθιάς και Πάργας.

    Παρά την ελεεινή ταύτην στάσιν των η Μεραρχία κατ’ επανάληψιν εκάλεσε τούτους να παραδώσουν τα όπλα εγγυομένης της ασφαλείας των.

    Εις τας λαβούσας χώραν τότε συνενοήσεις του Τχου Κρανιά Αρ. Διοικητού του Συντάγματος και τούτων έλαβον μέτρα και αντιπρόσωποι της συμμαχικής αποστολής. Παρά τας προς τούτο εκκλήσεις και της Αποστολής, οι Τουρκαλβανοί ούτοι δεν ηνόουν να έλθουν εις σοβαράς συμφωνίας. Διετήρουν την μετά των Γερμανών σύμπραξιν και απέφευγον συνάντησιν προς συνενόησιν.
    Όχι μόνον τούτο, αλλά και η στάσις των εγένετο πλέον εχθρική. Ενήργουν επιδρομάς κατά των χωρίων Δράγανη – Ψάκκα – Γκρίκα κειμένων μεταξύ των δυο παρατάξεων καθ’ ας έκαιον τα εις τα αλώνια συγκεντρωμένα δημητριακά και ήρπαζον τα αιγοπρόβατα.
    Όσους δε εκ των κατοίκων κινούντο απομονωμένως εδολοφονούσαν, εξαναγκάζοντες ούτω αυτούς να εγκαταλείψουν τα χωρία των.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Οι Τουρκαλβανοί προέβαλον επί της πρώτης των γραμμής βραχείαν αντίστασιν διαρκέσασα ημίσιαν περίπου ώραν μεθ’ ο λόγω του πλήρους αιφνιδιασμού των και της ορμής των ανταρτών, ετράπησαν προς τα όπισθεν φυσικάς οχυράς θέσεις, αι οποίαι κατέχοντο υπό πολλών τμημάτων των.
    Οι αντάρτες του Συντάγματος
    καταγόμενοι άπαντες εκ της περιοχής Τσαμουργιάς,
    μένεα πνέοντες κατά των μισαρών τούτων σφαγέων του ελληνισμού της Τσαμουριάς και εμπρηστών των χωρίων των,
    αλαλάζοντας και με φρενήρη ενθουσιασμόν καταδίωκον αυτούς.

    Περί την μεσημβρίαν ευρισκόμην εις Κορύτιανην (χωρίον κατοικημένον εξ ολοκλήρου υπό Χριστιανών) όπερ εύρον τελείως εγκαταλελειμμένον. Οι Χριστιανοί φοβούμενοι τους τουρκαλβανούς εγκατέλειψαν τας οικίας των και περιπλανόντο νήστεις εντός των δασών καθ’ όλην την διάρκειαν των μαχών μας. Ούτοι αντιληφθέντες την παρουσίαν ημών, ανέκτησαν το θάρρος των και ήρξαντο ευθύς αμέσως να συγκεντρούνται εις το χωρίον των. Κλαίοντες ενηγκαλίζοντο τους αντάρτας ως σωτήρας των εκ του μαρτυρικού ζυγού των Τσάμηδων.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Μέρος Β:


    Ως πρώτη προϋπόθέσις προς εξασφάλισιν της παραλιακής ζώνης εκρίθη ότι ήτο αναγκαία η κατάληψις υπό των Ε.Ο.Ε.Α. (Ζέρβα) της πόλεως ΠΑΡΓΑΣ μετά του μικρού λιμένος της.
    Η κατάληψις της πόλεως επραγματοποιήθη την 3ην Απριλίου υπό των Ε.Ο.Ε.Α. κατόπιν συμπλοκής προς την μικράν Γερμανικήν φρουράν.
    Διά την εξασφάλισιν της πόλεως και του λιμένος αφέθη δύναμις Λόχου 100 περίπου ανταρτών υπό την οποίαν υπήχθησαν και αι εις την περιοχήν ΠΑΡΓΑΣ δρώσαι μικραί τοπικαί ομάδες Ελλήνων αναρτών.
    Την 4ην Απριλίου ισχυραί δυνάμεις Τουρκοαλβανών (1500) και δυνάμις 300 Γερμανών, προσβάλλουσι την φρουράν της ΠΑΡΓΑΣ ήτις αμυνθείσα ολόκληρη την ημέραν, επιτυγχάνει τελικώς να εξέλθη την νύκτα διασπάσασα την πολιορκίαν της πόλεως.



    Εξέλιξις της καταστάσεως της περιοχής ΠΑΡΓΑΣ – ΠΑΡΑΜΥΘΙΑΣ
    Αι δυνάμεις των Τσάμιδων εκτελούσαι τας διαταγάς της Γερμανικής Διοικήσεως εγκατέστησα γραμμήν μάχης εις υψώματα Δ. και Ν.Δ. ΠΑΡΑΜΥΘΙΑΣ και βορείως ΠΑΡΓΑΣ, επιδιδόμενοι εις επιδρομάς, ληστείας και φόνους εντός της καταληφθείσης υπό των Ε.Ο.Ε.Α. περιοχής. Αι επιδρομαί αυταί εξελίχθησαν εις σοβαράς μάχας μεταξύ Ε.Ο.Ε.Α. και Τσάμιδων.
    Προς τούτους απεστάλη προκήρυξις δι’ ης εκαλούντο όπως καταθέσουν τα όπλα και να παύσουν να συνεργάζωνται με τους Γερμανούς (έγγραφον υπ’ αριθ. 3).
    Επί ταύτης ουδεμία απάντησις ελήφθη.
    Την 30ην Ιουνίου Γερμανικαί μηχανοκίνητοι δυνάμεις προερχόμεναι από ΙΩΑΝΝΙΝΑ προσβάλλουν την ΠΑΡΑΜΥΘΙΑΝ από βορρά, ενώ ταυτοχρόνως ισχυραί ομάδες Τσάμιδων υπο την διοίκησιν Γερμανών αξ/κών και υπαξ/κών προσέβαλαν την ΠΑΡΑΜΥΘΙΑΝ από δυσμών.
    Εις σκληράν μάχην διαρκέσασαν ολόκληρον την ημέραν αμφότεραι αι επιθέσεις απεκρούσθησαν με μεγάλας απωλείας Γερμανών και Τσάμιδων και με αποτέλεσμα την βελτίωσιν των θέσεων των Ε.Ο.Ε.Α. και προς βορράν και προς Δυσμάς της ΠΑΡΑΜΥΘΙΑΣ (έγγραφον υπ’ αριθ. 4).

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Μετά την αποτυχίαν ταύτην οι Γερμανοί διέταξαν γενική επιστράτευσιν των Τσάμιδων με σκοπόν να οργανώσουν τούτους κατά πλέον στρατιωτικόν τρόπον, παραχωρήσαντες οπλισμόν συγχρονισμένον και ιματισμόν Γερμανικόν.

    Η διαταγή αυτή εγένετο ευμενώς δεκτή από τους Τσάμιδες τα ορισθέντα Κέντρα επιστρατεύσεως ΦΙΛΙΑΤΑΙ, ΜΑΡΓΑΡΙΤΙ, ΜΕΝΙΝΑ, εγέμισαν απο τους στρατευμένους Τσάμιδες, ........


    Η κατάστασις ήτο πολύ σοβαρή κατόπιν των ληφθέντων μέτρων υπό των Γερμανών και της παρατηρηθείσης προθυμίας των Τσάμιδων προς κατάταξιν εις τον Γερμανικόν Στρατόν.
    Η διατήρησις της ελευθέρας ακτής και του προγεφυρώματος της ΗΠΕΙΡΟΥ ήτο επισφαλής, δεδομένου ότι ο Γεμανικός Στρατός κατοχής θα ενισχύετο διά 1500-5000 χιλιάδων ικανών πολεμιστών.
    Έπρεπε ν’ αντιμετωπισθή αύτη το ταχύτερον και πριν προλάβουν να οργανωθούν στρατιωτικώς οι Τσάμιδες.
    Δύο λύσεις υπήρχον:
    α) Να πεισθούν οι Τσάμιδες να εγκαταλείψουν την μέχρι τότε συνεργασία με τους Γερμανούς και να επανέλθουν ως φιλήσυχοι πολίται εις τα ειρηνικά αυτών έργα.
    β) Να επιχειρηθή πλήρης εκκαθάρισις της περιοχής ΤΣΑΜΟΥΡΙΑΣ από τας ληστρικάς ομάδας των Τσάμιδων πριν προλάβουν να οργανωθούν εις τον τακτικόν Γερμανικόν Στρατόν.
    Διά λόγους ανθρωπιστικούς και πολιτικής σκοπιμότητος προκρίθη η πρώτη λύσις, λαμβανομένου υπ’όψιν ότι η εκκαθάρισις θα είχεν ως φυσικήν συνέπειαν την απομάκρυνσιν και ολοκλήρου αμάχου πληθυσμού των Τσάμιδων από την περιοχήν, δεδομένου ότι άπαντες οι δυνάμενοι να φέρουν όπλα Τσάμιδες συμμετείχον εις τας ληστρικάς ομάδας, και συνεπώς απομακρυνόμενοι της περιοχής θα συμπεριελάμβανον και τας οικογενείας των.


    Εάν τέλος δεν επετύγχανε η προσπάθεια αύτη τότε θα ανελαμβάνετο πλέον στρατιωτική επιχείρησις προς εκκαθάρισιν της καταστάσεως το ταχύτερον. Επί της απόψεως ταύτης ήτο σύμφωνος και η γνώμη της συμμαχικής αποστολής ήτις ήτο απεσπασμένη παρά το Στρατηγείω του Στρατηγού ΖΕΡΒΑ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Προς ειρήνευσιν της περιοχής ΤΣΑΜΟΥΡΙΑΣ διά συνεννοήσεως με του Τσάμιδες αι Ε.Ο.Ε.Α. προέβησαν εις τας κάτωθι ενεργείας.
    Την 3ην Ιουλίου 1944 ήτοι μετά την επίθεσιν των Γερμανοτσάμιδων κατά της ΠΑΡΑΜΥΘΙΑΣ, απεστάλη προκήρυξις υπό των Ε.Ο.Ε.Α. προς ολόκληρον τον πληθυσμόν των Τσάμιδων να καταθέσουν τα όπλα (έγγραφον 6).
    Παρά την προκήρυξιν εσυνεχίσθη η εμπόλεμος κατάστασις και η διατήρησις πλήρους πολεμικού μετώπου προς Δυσμάς και Βορείως ΠΑΡΑΜΥΘΙΑΣ. Διά τον λόγον τούτον δεν κατέστη δυνατή από ΠΑΡΑΜΥΘΙΑΣ προς ΜΑΖΑΡΑΚΙ των εις ΠΑΡΑΜΥΘΙΑΝ Τσάμιδων μετά των γυναικοπαίδων (έγγραφον αριθ.7).
    Η προσπάθεια προς ειρήνευσιν συνεχίζεται, και την ΙΙην Ιουλίου υπογράφεται εις ΝΙΚΟΛΙΤΣΙ συμφωνητικόν μεταξύ Ε.Ο.Ε.Α. και Τσάμιδων περί καταπαύσεως των εχθροπραξιών κλπ. (έγγραφον υπ’ αρ. 8).
    Την 13ην Ιουλίου κοινοποιείται προς τους Τσάμιδες διάγγελμα του Γενικού Αρχηγείου Ε.Ο.Ε.Α. επί του αυτού αντικειμένου (έγγραφον υπ’ αριθ. 9).
    Εκ των Ε.Ο.Ε.Α. ορίζεται επιτροπή εις την οποίαν συμμετέχουν στρατιωτικοί αντιπρόσωποι των Ε.Ο.Ε.Α. και οι Αμερικανικός Λοχαγός Άντερσον, ο Βρεττανός Υπολ/γός Ντέιβ και ο Βρεττανός Υπαξ/κός Ντόν και τρεις Μουσουλμάνοι Τσάμιδες εκ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑΣ, η οποία την ως άνω ημερομηνία και ώραν μεταβαίνει εις την υπό των Τσάμιδων ορισθείσαν θέσιν.
    Εις την θέσιν ταύτην δεν προσέρχεται η επιτροπή των Τσάμιδων, αλλά μόλις την 18ην ώραν παρουσιάζονται σύνδεσμοι τινες των Τσάμιδων άνευ ουδεμίας εξουσιοδοτήσεως. Διά των συνδέσμων τούτων απεστάλη προς την επιτροπήν των Τσάμιδων σχετικόν έγγραφον (έγγραφον υπ’ αριθ. ΙΙ).

    Εις την έγγραφον πρόσκλησιν προς συνέχισιν των διαπραγματεύσεων εις ΠΑΡΑΜΥΘΙΑΝ, οι Τσάμιδες ουδεμίαν απάντησιν η επιτροπήν απέστειλεν.
    Παρά ταύτα το Γενικόν Αρχηγείον των Ε.Ο.Ε.Α. δεν παρετήθη των προσπαθειών του διά την ειρηνικήν λύσιν του ζητήματος των Τσάμιδων και προς τον σκοπόν τούτον χρησιμοποιεί τον Μητροπολίτην ΠΑΡΑΜΥΘΙΑΣ Δωρόθεον όστις αποστέλλει σχετικήν επιστολήν εις τον αρχηγόν των Τσάμιδων Ναυρί Ντίνο. Η απάντησις τούτου είναι αόριστος και παρελκυστική (έγγραφα 12 και 13).

    Η διεξαγωγή των συζητήσεων επί ένα μήνα με τους Τσάμιδες, ως και το πλήθος άλλων πληροφοριών τας οποίας είχε το Γενικόν Αρχηγείον των Ε.Ο.Ε.Α. κατεδείκνυον ότι μοναδικός σκοπός των Τσάμιδων ήτο η παρέλκυσις του ζητήματος μέχρι της πλήρους οργανώσεως των από τους Γερμανούς και της αφίξεως των αναμενομένων ενισχύσεων από την Αλβανικήν Τσέταν.
    Κατόπιν τούτου το Γ. Αρχηγείον Ε.Ο.Ε.Α. απεφάσισε τη συγκαταθέσει της συμμαχικής αποστολής να επιχειρηθή η πλήρης εκκαθάρισις διά των όπλων της περιοχής Νοτίως ΚΑΛΑΜΑ από τους Τσάμιδες.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Οι Τσάμιδες συμπτυχθέντες βορείως ΚΑΛΑΜΑ εις περιοχήν ΦΙΛΙΑΤΩΝ ήρχισαν νέας διώξεις, σφαγής και λεηλασίας εις βάρος του εκεί Ελληνικού πληθυσμού.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Ας δούμε όμως τώρα μερικές μαρτυρίες που αποδεικνύουν ότι στη περιοχή του Φαναρίου έγινε ΕΘΝΟΚΑΘΑΡΣΗ

    Μαρτυρίες
    Ελλήνων αριστερών
    Ελλήνων κατοχικών
    Αυτοπτών Μαρτύρων
    Ευρωπαίων του Ερυθρού Σταυρού
    και Γερμανών Ναζιστών,
    που αποδεικνύουν την εγκληματική συμπεριφορά της πλειοψηφείας των Αλβανοτσάμηδων στο πλευρό των ΝΑΖΙ το καλοκαίρι του 1943....


    A ] Πρώτη αναφορά…..

    Ο Ελβετός μηχανικός Χανς – Γιάκομπ Μπίκελ απεσταλμένος της Διεθνούς Επιτροπής του Ερυθρού Σταυρού περιέγραψε την κατασταση .

    »»Η κατάσταση των Eλλήνων …στο Φανάρι… ήταν πολύ σοβαρή.
    Είκοσι χιλιάδες Αλβανοί …..
    ασκούσαν φοβερή τρομοκρατία στον υπόλοιπο πληθυσμό, αρχικά με την υποστήριξη των Ιταλών και τώρα πλέον των Γερμανών.
    Μόνο στο Φανάρι καταστράφηκαν 24 χωριά. :c040:
    Ολόκληρη η σοδειά έπεσε στα χέρια των Αλβανών….
    Στο ταξίδι μου διαπίστωσα πως οι Αλβανοί κρατούσαν τον ελληνικό αγροτικό πληθυσμό κλεισμένο μες στα σπίτια του.
    Νεαροί Αλβανοί που μόλις είχαν τελειώσει το σχολείο τριγύριζαν στα χωριά βαριά οπλισμένοι.'''


    Β ] Δεύτερη αναφορά….

    Μετά την Εθνοκάθαρση του Φαναρίου
    η ελληνική κατοχική διοίκηση Ηπείρου έστειλε επιστολή διαμαρτυρίας στον στρατηγό Λαντς στην οποία αναφέρει μεταξύ άλλων για τη δράση των Αλβανών της Τσαμουριάς ….
    ''Αφ ής τα υπό την υμετέραν διοίκηση στρατεύματα ανέλαβαν την εκκαθάρηση της υπαίθρου εκ των ανταρτών ,
    οΙ μουσουλμάνοι εκμεταλευόμενοι τον πανικό των πλυθησμών.,
    επέδραμον στα χωριά του Φαναρίου εις μεγάλας ομάδας
    και επεδόθησαν εις την τέλεια λεηλασία οικιών και περουσιών των κατοίκων ,….,
    ομαδικώς δε εβιάσθησαν παρθένοι και έγγαμες γυναίκες υπό των Μουσουλμάνων ……
    ο πλυθησμός εγκατέλειψε τας οικίας του και όσοι διεέφυγαν το θάνατο , κατέφυγαν στην ύπαιθρο»» :c040:

    ΕΘΝΟΚΑΘΑΡΣΗ με λίγα λόγια η οποία θα φανεί πιο παραστατικά στην παρακάτω αναφορά..

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Έχουμε επίσης και μαρτυρίες αυτοπτών και αυτήκοων μαρτύρων
    όπως του Παραμυθιώτη ερευνητη Κραψίτη .
    Λίγα στοιχεία απο το ημερολόγιο του τελευταίου….

    »’27 Ιουλίου 1943: Στο μισοσκόταδο του πρωινού ισχυρές Γερμανικές δυνάμεις της Παραμυθιάς με άριστα πολεμικά μέσα και με (800) οκτακόσιους και περισσότερους ένοπλους επίστρατους της «ΞΙΛΙΑ» μουσουλμάνους Τσάμηδες των πόλεων και Επαρχιών Παραμυθιάς και Μαργαριτιού,
    επέδραμαν εναντίον των χωριών του κάμπου της Παραμυθιάς και της περιφέρειας «Φαναρίου».

    14 Αυγούστου 1943: Τι καταστροφή είναι αυτή από την 27 Ιουλίου 1943 μέχρι σήμερα!
    Όλοι στην Παραμυθιά είμαστε κατατρομαγμένοι και όσο είναι δυνατόν κρυβόμαστε.
    Οι πληροφορίες μας είναι ότι στις 19 αυτές μέρες οι Χιτλερικοί Γερμανοί με τους μουσουλμάνους συμπατριώτες κατάστρεψαν ολοκληρωτικά τα 24 χωριά της περιφέρειας «Φαναρίου» και μερικά κοντινά της Παραμυθιάς χωριά της.
    Λεηλασίες, πυρπολήσεις, φόνοι νηπίων και γερόντων, βιασμοί γυναικών, αρπαγές παρθένων κοριτσιών, με τις οποίες οι επαίσχυντοι μουσουλμάνοι πλουτίζουν τα χαρέμια τους, σύλληψη ομήρων, κάψιμο ανθρώπων μέσα στα σπίτια τους κ.α.
    Γέμισαν οι σπηλιές από γυναικόπαιδα και γέροντες που κατόρθωσαν να διασωθούν εκεί στις κρίσιμες ώρες, ενώ μέρα τη μέρα προστίθενται στους νεκρούς λόγω της πείνας τους και των ασθενειών

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Τελικά εκτίμηση μέσα από τα γερμανικά έγγραφα για την ΕΘΝΟΚΑΘΑΡΣΗ του Φαναρίου...
    Μερικά αποσπάσματα

    Γιοζεφ Ρεμολντ διοικητης του 99ου Συνταγματος Ορεινων Καταδρομων στις 16-9 43… υποβάλει έκθεση προς τη Μεραρχία υπ αριθμον 432/16.9.1943
    Ιδου μερικά αποσπάσματα….

    ””’Υφίστανται από μακρού ένα απέραντο μίσος των Αλβανών εναντίων των Ελλήνων το οποίο μετά το 1940 γνώρισε νέα κλιμάκωση….
    Σε όλες τις περιπτώσεις που έχουν εμφανιστει αντάρτες στην Τσαμουριά , με εξαίρεση ομάδες πέρα των αλβανικών συνόρων,
    προκειται για Ελληνες.
    Το σύνολο των ανταρτών σε Αγια Κυριακή και Σουλι ειναι Ελληνες…
    Οι μόνοι που μας υποστηρίζουν στον αγώνα μας εναντίων των Ανταρτων ειναι οι Αλβανοί….
    Κρυσφηγετα ανταρτων εντοπιστηκαν με την βοήθεια Αλβανών και εκκαθαριστηκαν…
    Το Συνταγμά μου και οι Αλβανοι ειχανε διαρκως απώλειες κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων....
    …Ελληνικη χωροφυλακη υπάρχει μόνο στη Παραμυθιά,
    συμπτυχθηκε δε εκει επειδη αλλού η περιοχη είναι πολύ επικίνδυνη….»»

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. '''''Για πρώτη φορά φέτος τιμάται η μνήμη των δέκα κατοίκων του Σταυροχωρίου
    που συνελήφθησαν και εκτελέστηκαν από τον γιο του τουρκοτσάμη Σαντίκ Μουσταφά, στις 3 Σεπτεμβρίου 1943!
    Οι Τουρκοτσάμηδες με τη βοήθεια των Γερμανικών και των Ιταλικών δυνάμεων κατοχής οδήγησαν τους 10 Σταυροχωρίτες στη θέση «Στενούρα» Καναλακίου και αφού τους υποχρέωσαν να σκάψουν τους τάφους τους τούς εκτέλεσαν στην όχθη ενός μικρού χειμάρρου.
    Ανάμεσά τους κι ένα παλικάρι μόλις 18 χρονών!'''''

    Παρόμοια ήταν η κατάσταση και στην Ηγουμενίτσα σύμφωνα με τον απεσταλμένο του Ερυθρου Σταυρού.

    Ο Ελβετός μηχανικός Χανς – Γιάκομπ Μπίκελ απεσταλμένος της Διεθνούς Επιτροπής του Ερυθρού Σταυρού αναφέρει......
    '''Οι Έλληνες είχαν εγκαταλείψει πλήρως την Ηγουμενίτσα και είχαν φύγει στα βουνά.
    Οι Αλβανοί πήραν μαζί τους όλα τα ζώα από τα ελληνικά χωριά. Τα χωράφια έμειναν ακαλλιέργητα».

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Περίπου ένα μήνα μετά τη σύσκεψη αυτή του κλιμακίου της «Ξίλια» στην Ηγουμενίτσα,
    η στρατιωτική διοίκηση 1032, με έδρα τα Ιωάννινα,
    στέλνει στο γερμανό στρατιωτικό διοικητή της Ελλάδας ένα έγγραφο
    το οποίο τιτλοφορεί με τη φράση «Το αλβανικό ζήτημα».

    Στο έγγραφο αυτό, ο συντάκτης, συνταγματάρχης von Bothmer, μεταφέροντας την εκτίμηση της υφισταμένης υπηρεσίας, γράφει52:
    »»’…… Καθώς ο Έλληνας νομάρχης της Παραμυθιάς, ο οποίος μετά τον αφοπλισμό των Ιταλών από την Βέρμαχτ εγκατέλειψε την έδρα του στη Ηγουμενίτσα, είναι άτομο με μηδενική επιρροή, η γερμανική Βέρμαχτ στηρίζεται στις έρευνές της από τις πληροφορίες της οικογένειας Ντίνο, η οποία έχει άριστη ενημέρωση για όλα τα ζητήματα. …….
    «Ο διοικητής του στρατιωτικού τμήματος που επιχειρεί εναντίον των ανταρτών στη Θεσπρωτία και το οποίο υπάγεται στο 22. Ορεινό Σώμα Στρατού, αντισυνταγματάρχης Remold,
    εκφράζει σε επιστολή του προς τον Αλβανό ηγέτη Redzep Dino ευχαριστίες και ευαρέσκεια για τις υπηρεσίες που προσέφεραν οι Αλβανοί στον αγώνα εναντίον των ανταρτών…….....
    Ακόμη και σήμερα η οπλισμένη αλβανική πολιτοφυλακή φρουρεί οδούς, γέφυρες και χωριά στα όρια της κατεχόμενης από τους αντάρτες περιοχής και στηρίζει τις γερμανικές δυνάμεις έμπρακτα στον αγώνα κατά των ανταρτών…….
    Εκτός τούτου εκτελεί και καθήκοντα χωροφυλακής.
    Η οικογένεια Ντίνο έχει τη μεγαλύτερη πολιτική επιρροή στον πληθυσμό της Τσαμουριάς,
    ο οποίος ζητά την ένωσή του με την εγγυηθείσα από τον Φύρερ ελεύθερη Αλβανία,
    ύστερα από τη φυγή του ελληνικού πληθυσμού και της ηγεσίας του από
    την περιοχή. »»»’

    ΑπάντησηΔιαγραφή