Η μάχη της γέφυρας των Παπάδων

Μετά την γερμανική εισβολή το 1941 η ανατολική Μακεδονία, πέραν του ποταμού Στρυμόνα, και η Θράκη τέθηκαν υπό βουλγαρική κατοχή. Όπως ήταν φυσικό και εκεί η αντίσταση του ελληνικού λαού ήταν ιδιαιτέρως έντονη αφού οι Βούλγαροι ήταν μισητοί εχθροί και προσπαθούσαν να εκβουλγαρίσουν βιαίως την περιοχή προκειμένου να την προσαρτήσουν. 

 Κορυφαία στιγμή της εθνικής αντίστασης στην βουλγαροκρατούμενη περιοχή ήταν η μάχη της γέφυρας των Παπάδων τον Μάιο του 1944.

  

Οι έλληνες αντάρτες που συμμετείχαν σε αυτήν την μάχη ήταν κυρίως πρόσφυγες απ΄τον Πόντο και υπάγονταν στην αντιστασιακή οργάνωση ΕΑΟ (Εθνικές Αντιστασιακές Ομάδες) – ΕΣΕΑ (Ένωση Συμπολεμιστών Εθνικού Αγώνος), της οποίας αρχηγός ήταν ο Αντώνης Φωστερίδης γνωστός και ως Τσαούς Αντών.

 Μετά την αποκατάσταση επαφών με το συμμαχικό Στρατηγείο Μέσης Ανατολής, οι αντάρτες ενισχύονταν διαρκώς από αυτό σε οπλισμό και στρατιωτικό υλικό. Μεταξύ άλλων, ρίψεις γίνονταν κοντά στο Βουνοχώρι Δράμας τέλος Απριλίου-αρχές Μαϊου του 1944.

Οι Βούλγαροι σύντομα το αντιλήφθηκαν και ξεκίνησαν μεγάλες εκκαθαριστικές επιχειρήσεις με σκοπό να διώξουν τους αντάρτες απ΄τα γύρω όρη Καρά Ντερέ και Μποζ Νταγ.

 Στις 06/05/1944 οι επικεφαλείς των ΕΑΟ στο Καρά Ντερέ (Αναστάσης Αβραμίδης) και στο Μποζ Νταγ (Παντελής Παπαδάκης) δίνουν εντολή στους  καπεταναίους τους Λαφτσίδη και Σελαλματζίδη να πάρουν θέσεις μάχης κοντά στην γέφυρα των Παπάδων στον ποταμό Νέστο. Ήταν περίπου 50-70  αντάρτες με αρκετά καλό εξοπλισμό.

 Την επόμενη μέρα επιχείρησε να περάσει την γέφυρα ένα βουλγαρικό τάγμα. Απέτυχε παταγωδώς και υποχώρησε. Το ίδιο συνέβη και με άλλα δύο βουλγαρικά τάγματα, ενώ στην μάχη μπήκαν και δύο βουλγαρικά αεροπλάνα χωρίς όμως κάποιο αποτέλεσμα. Ο μόνος τρόπος για να διαβούν τον ποταμό Νέστο ήταν απ’την γέφυρα, όπου ήταν όμως εκτεθειμένοι στα πυρά των ανταρτών.

 Παράλληλα κατέφταναν ενισχύσεις και από άλλα αρχηγεία των ΕΑΟ, ενώ σημαντική ήταν η συνεισφορά των ντόπιου πληθυσμού στην μεταφορά εφοδίων.

 Οι μάχες συνεχίστηκαν με αμείωτη ένταση εώς και τις 9 Μαϊου. Οι έλληνες αντάρτες απέκρουαν επιτυχώς τις βουλγαρικές επιθέσεις, και απεχώρησαν την νύχτα της 9^ης προς 10η Μαϊου αφού είχαν μάθει ότι έρχονται στρατιωτικές δυνάμεις απ’το εσωτερικό της Βουλγαρίας για να τους πλήξουν απ’τα νώτα.

 Οι εκτιμήσεις για τις απώλειες των Ελλήνων ποικίλουν γιατί άλλοι συμπεριλαμβάνουν σε αυτές και τους νεκρούς αμάχους (γυναικόπαιδα) απ΄τους βουλγαρικούς βομβαρδισμούς στα κοντινά λημέρια των ανταρτών. Πάντως οι νεκροί αντάρτες υπολογίζονταν σε 5-9 και σε αρκετούς τραυματίες.

Οι απώλειες των Βουλγάρων ήταν σαφώς μεγαλύτερες. Ο Τάσος Χατζηαναστασίου στο συλλογικό έργο "Οι άλλοι καπετάνιοι" μιλάει για 150 νεκρούς και τραυματίες (σελ.328), ενώ τον ίδιο αριθμό υιοθετεί και ο φιλο-αριστερός Ιάσων Χανδρινός στην μονογραφία του "Εθνική Αντίσταση" (σελ.72)

  Οι Βούλγαροι μετά την μάχη προέβησαν σε εκτεταμμένες αγριότητες σε βάρος του ντόπιου άμαχου πληθυσμού. 

 Γενικότερα η μάχη είχε ηχηρό αντίκτυπο στην βουλγαρική πλευρά. Χαρακτηριστικό είναι ένα απόσπασμα απ’την εφημερίδα Ούτρο της Σόφιας στις 13/05/1944 που έλεγε:

 Η Μπελομόριε (το Αιγαίο στα βουλγάρικα) θρηνεί τα ηρωικά παιδιά της που έπεσαν για την πατρίδα στα βουνά της Δράμας. Εκδίκηση ζητούν οι οικογένειες των αδικοχαμένων παιδιών μας. Χτυπήστε αλύπητα τους φονιάδες του Τσαούς Αντών όπως και κάθε συνεργάτη του.

 (στο ίδιο, σελ.72)

 Όπως προαναφέρθηκε, η μάχη της γέφυρας των Παπάδων ήταν η κορυφαία στιγμή της ελληνικής εθνικής αντίστασης στην βουλγαροκρατούμενη ζώνη. Δυστυχώς το ελληνικό κράτος ποτέ δεν τίμησε όπως έπρεπε την μνήμη εκείνων των ηρώων που αγωνίστηκαν κατά του βούλγαρου κατακτητή.

 Εκτός των προαναφερθεισών πηγών, τα κυριότερα στοιχεία για την ανάρτηση προέρχονται από τα βιβλία:

"Για τον ελληνικό Βορρά" του Παρμενίωνος Παπαθανασίου σελ.679-685

 "Σκληροί αγώνες και μεγάλες θυσίες 1941-1944" του Δημήτριου Καραϊσαρλή, σελ.194-7