Πριν από έναν χρόνο περίπου κυκλοφόρησε ένα έργο του γνωστού αριστερού ιστορικού Ιάσονα Χανδρινού για τον ΕΛΑΣ της Αθήνας και την ΟΠΛΑ με τίτλο "Το τιμωρό χέρι του λαού".
Να υπενθυμίσουμε ότι παλιότερα είχαμε κάνει μία κριτική επί ενός άρθρου του συγκεκριμένου ιστορικού για τον ΕΛΑΣ, και όσον αφορά την ιδεολογική του τοποθέτηση είχαμε τονίσει ότι ήταν κεντρικός ομιλητής σε αντιφασιστική εκδήλωση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΤΑΡΣΥΑ-λαθρομεταναστών.
Τυγχάνει επίσης μαθητής του αριστερού γερμανού Χάγκεν Φλάισερ υπό την επίβλεψη του οποίου ήταν η εργασία του Χανδρινού.
Ανεξάρτητα απ΄την ιδεολογική τοποθέτηση του Χανδρινού με την οποία μας χωρίζει χάος, πρέπει να τονιστεί ότι η συγκεκριμένη εργασία του είναι πολύ ενδιαφέρουσα και φέρνει στο φως πολλά στοιχεία για την δράση των ένοπλων κομμουνιστών στην κατοχική Αθήνα και τις συγκρούσεις με τους αντιπάλους τους.
Σε πρώτη φάση βέβαια ο τίτλος βέβαια ξενίζει. "Το τιμωρό χέρι του λαού".
Δίχως σχόλια, τονίζουμε ότι ο συγγραφέας ονόμασε έτσι το έργο του εμπνεόμενος από μία φράση του κομμουνιστικού εντύπου "Διαφωτιστής" για την ΟΠΛΑ. Διαβάζουμε στην σελ.117 του βιβλίου του:
Στην πρώτη της ονομαστική εμφάνιση στα κομματικά έντυπα, η ΟΠΛΑ βαφτίστηκε "το τιμωρό χέρι του λαού που παλεύει για την ζωή, την λευτεριά και την λαοκρατία".
Στην εισαγωγή του έργου του κάνει μερικές ενδιαφέρουσες παραδοχές, σπάνιες για αριστερό:
Λέει (σελ.9) ότι "στην ύπαιθρο σε πλείστες περιπτώσεις, άνθρωποι ωθήθηκαν στην ένοπλη συνεργασία με τους κατακτητές λόγω οικογενειακών διαφορών, τοπικών διαμαχών ή κομματικών αυθαιρεσιών"
Προς τιμήν του δεν μιλάει ούτε για δοσιλογισμό ούτε για προδοτική στάση αυτών των ουκ ολίγων Ελλήνων της επαρχίας που πήραν όπλα απ΄τους Γερμανούς για να πολεμήσουν τον ΕΛΑΣ.
Μία παρόμοια παραδοχή από έναν άλλον αριστερό είχαμε δει εδώ.
Στην σελ.8 λέει: "Από αυστηρά γεγονοτολογική σκοπιά η αντιστασιακή δράση του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ στον χώρο της πρωτεύουσας ταυτίζεται περισσότερο με τον πόλεμο κατά των συνεργατών του κατακτητή παρά με τον ίδιο τον κατακτητή.",
και παρακάτω:
"Οι απλές (όσο και αληθείς) διαπιστώσεις ότι ο ΕΛΑΣ Αθήνας δεν σκότωνε Γερμανούς ή ότι οι Γερμανοί αποτελούσαν σε πολλές περιπτώσεις απλούς παρατηρητές μιας ενδοελληνικής αιματοχυσίας. μπορεί να λειτουργήσουν επίσης εντελώς παραπλανητικά"
Παρά το ότι δεν εξηγεί γιατί αυτές οι αληθείς κατ΄αυτόν διαπιστώσεις μπορεί να "λειτουργήσουν παραπλανητικά", είμαστε υποχρεωμένοι να δεχτούμε την ουσία των συμπερασμάτων του.
Και αυτή συμπυκνώνεται στο ότι η ΟΠΛΑ και ο ΕΛΑΣ της Αθήνας στρέφονταν πρωτίστως κατά Ελλήνων, είτε των σωμάτων ασφαλείας είτε εθνικών οργανώσεων, και ο όποιος αντιστασιακός αγώνας κατά των κατακτητών πέρναγε σε τρίτη (και βάλε...) μοίρα.
Λίγο παρακάτω όμως ο Χανδρινός προσπαθεί να μετακυλήσει στην Ειδική Ασφάλεια και κατ'επέκταση στο σύνολο των κατοχικών σωμάτων ασφαλείας, την κύρια ευθύνη για την απαρχή των εμφύλιων συγκρούσεων στην Αθήνα.
Στην σελ. 9 λέει:
"Την εποχή που η ΟΠΛΑ εγκαινιάζει τον αιματηρό της κατάλογο, τα θύματα των γερμανικών εκτελεστικών αποσπασμάτων, της καταστολής των διαδηλώσεων και της γερμανοκαθοδηγούμενης Ειδικής Ασφάλειας είχαν φτάσει σε τριψήφιο αριθμό"
Όμως, σύμφωνα με τα γραφόμενά του (σελ.92-94) η ΟΠΛΑ έκανε το πρώτο της χτύπημα εκτελώντας τον ταγματάρχη Χωροφυλακής Δημήτρη Αλεξόπουλο στις 27/09/1943. Ο λόγος ήταν επειδή στις 01/09/1943 ο εκτελεσθείς είχε διατάξει χωροφύλακες να ανοίξουν πυρ κατά μαχητικής πορείας που απαιτούσε την αποφυλάκιση συλληφθέντων απεργών. Υπήρξαν 3 νεκροί. Ο Χανδρινός τονίζει ότι το σύνθημα του πυρός απ΄τον Αλεξόπουλο δόθηκε "υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες", φράση που αφήνει ανοικτό κάθε ενδεχόμενο όσον αφορά τον καταμερισμό των ευθυνών για το γεγονός. Αυτή ήταν η πρώτη σύγκρουση σωμάτων ασφαλείας και υποκινούμενων απ΄το ΕΑΜ διαδηλωτών, δίχως την συμμετοχή κατακτητών.
Εώς τότε, στις κινητοποιήσεις που είχαν γίνει μες στο ΄43 έγιναν εκτεταμμένες συγκρούσεις και υπήρξαν πολλοί νεκροί. Για το αίμα που χύθηκε όμως ευθύνονταν κατα κύριο λόγο οι κατακτητές και όχι τα ελληνικά σώματα ασφαλείας.
Πάντα σύμφωνα με την μελέτη του Χανδρινού όσον αφορά τα θύματα των διαδηλώσεων έχουμε τα εξής:
- Στις 22/12/1942, αναφέρεται ο πρώτος νεκρός σε διαδήλωση στην κατοχική Αθήνα. Οι θύτες ήταν Ιταλοί (σελ.27).
- Στις 24/02/1943 (σελ.27-28) αναφέρονται ακόμα δύο νεκροί και 59 τραυματίες. Για τον ένα νεκρό, ο Χανδρινός λέει ότι σκοτώθηκε από Ιταλούς, για τον άλλο νεκρό και τους τραυματίες χωρίς να είναι απολύτως σαφής, δείχνει επίσης τους Ιταλούς.
- Στις 05/03/1943 (σελ.28) σε μεγάλη συγκέντρωση υπήρξαν 13 νεκροί και 134 τραυματίες σε συγκρούσεις με Αστυνομία, Χωροφυλακή, Ιταλούς και Γερμανούς. Ο συγγραφέας δεν προσδιορίζει όμως ποιοι ευθύνονταν για την αιματοχυσία.
- Στις 25/03/1943 (σελ. 29) σε νέα διαδήλωση υπήρχαν 2 νεκροί και 25 τραυματίες. Ο Χανδρινός δεν προσδιορίζει τους θύτες, παρά μόνο αναφέρει παρακάτω (σελ.34) ότι οι Γερμανοί χρέωναν τους νεκρούς και τραυματίες της μέρας στην Αστυνομία.
- Στις 25/06/1943 (σελ.32) σε συγκρούσεις με Ιταλούς και Γερμανούς υπήρχαν νεκροί και τραυματίες.
- Στις 22/07/1943 (σελ.33) έγινε η πιο αιματηρή διαδήλωση με 59 νεκρούς και τραυματίες. Θύτες ήταν οι Γερμανοί που κατέστειλαν την διαδήλωση με χρήση αρμάτων μάχης.
Συνοψίζοντας, υποστηρίζει (σελ.9) ότι "σε ότι αφορά την Αθήνα, η βία των κατοχικών δυνάμεων προϋπήρχε της κόκκινης βίας"
Σε αυτό δεν έχει άδικο μόνο που όπως φαίνεται απ΄τα παραπάνω γραπτά του, οι κύριοι υπεύθυνοι για την προηγούμενη κατοχική βία ήταν οι Γερμανοί, τους οποίους όμως δεν στόχευσε η ΟΠΛΑ και ο ΕΛΑΣ της Αθήνας (όπως και ο ίδιος ο Χανδρινός έχει παραδεχτεί) και έτσι αυτοί έμεναν σε ρόλο θεατή του αθηναϊκού εμφυλίου. Οι εξίσου συνυπεύθυνοι Ιταλοί τίθενται εκτός κάδρου αφού είχαν αποχωρήσει πλέον απ΄την Ελλάδα όταν ξεκινούσε η αιματηρή δράση των κομμουνιστών στην Αθήνα.
Η στοχοποίηση των ελληνικών σωμάτων ασφαλείας ξεκίνησε απ΄τις 06/03/1943 απ΄τις σελίδες του Ριζοσπάστη (σελ.34) με αφορμή τα αιματηρά γεγονότα της προηγουμένης. Πάλι ο Ριζοσπάστης στις 10/08/1943 κατονόμασε δύο αξιωματικούς της Ειδικής Ασφάλειας (σελ.35) ως φυσικούς αυτουργούς για δύο φόνους στην διαδήλωση της 22/07/1943.
Όπως είναι γνωστό η αξιοπιστία των καταγγελιών που γίνονταν απ΄τις στήλες του Ριζοσπάστη και άλλων εαμικών/κομμουνιστικών εντύπων κατά των αντιπάλων τους, ήταν επιεικώς συζητήσιμη και πρέπει να αντιμετωπίζεται τουλάχιστον με επιφύλαξη.
Το δόγμα "πας μη εαμίτης γκεσταπίτης" εφαρμοζόταν κατα γράμμα, ενώ δεν είναι τυχαίο το χρονικό σημείο (Μάρτιος του '43) της πρώτης λεκτικής επίθεσης κατά των σωμάτων ασφαλείας. Υπενθυμίζουμε ότι τις ίδιες μέρες είχε λάβει χώρα στο βουνό το πρώτο σοβαρό κρούσμα του κατοχικού εμφυλίου με την διάλυση της ομάδας Κωστόπουλου-Σαράφη στην Θεσσαλία απ΄τον ΕΛΑΣ.
Γενικότερα δεν ήταν παράλογο που υπήρχε αντιπαλότητα μεταξύ των εαμοκομμουνιστικών οργανώσεων και των δομικά αντικομμουνιστικών σωμάτων ασφαλείας. Το κατακριτέο όμως ήταν ότι οι κομμουνιστές έθεταν με τον πλέον σαφή τρόπο αυτήν την πολιτική αντιπαλότητα σε πρώτο πλάνο, υποβιβάζοντας στην πράξη τον αντιστασιακό αγώνα που διατυμπάνιζαν πως έκαναν.
Με τον τρόπο αυτό, έδειχναν αν μη τι άλλο ποιες ήταν οι προτεραιότητές τους...
Σε επόμενη ανάρτηση θα επανέλθουμε με ενδιαφέροντα στοιχεία για την ΟΠΛΑ και τον ΕΛΑΣ της Αθήνας, πάντα με βάση την εργασία του Ιάσονα Χανδρινού.