Στις 10 Ιουλίου του 1941 ιδρύθηκε στην Θεσσαλονίκη η αντιστασιακή οργάνωση ΥΒΕ (Υπερασπισταί Βορείου Ελλάδος) από 4 αξιωματικούς. Ήταν οι ταγματάρχες Ιωάννης Παπαθανασίου, Θωμάς Μπάρμπας, Ευάγγελος Δόρτας και ο λοχαγός Αναστάσιος Σακελλαρίδης.
Αυτοί αποτέλεσαν και την πρώτη διοικούσα επιτροπή της ΥΒΕ, που αργότερα διευρύνθηκε.
Σύμφωνα με το 2ο άρθρο του ιδρυτικού της, σκοπός της ΥΒΕ ήταν:
α) Εξουδετέρωση πάσης ξενικής προπαγάνδας αποβλέπουσης στην απόσπαση βορείων επαρχιών της Ελλάδος (Ηπείρου, Μακεδονίας, Θράκης)
β) Διατήρηση και εξύψωση του ελληνικού εθνικού φρονήματος
γ) Σταθερά αντίδραση κατά πάσης ενέργειας ή προπαγάνδας απ'όπου και αν προέρχεται και τείνει στην αφαίρεση τμήματος της υπόλοιπης Ελλάδας
δ) Προσπάθεια επέκτασης των ορίων της Ελλάδας προς τις ιστορικές κατευθύνσεις. [1]
Όπως φαίνεται, δεν γίνεται σαφής αναφορά σε ένοπλη αντιστασιακή δράση, ούτε σε πολιτικά ζητήματα. Αυτό ήταν λογικό καθώς την εποχή εκείνη (καλοκαίρι του 1941), οι σκέψεις για ένοπλο αγώνα ήταν πολύ πρώιμες για διάφορους λόγους. Αυτό φάνηκε ξεκάθαρα λίγους μήνες αργότερα με την παταγώδη αποτυχία της εξέγερσης στην Δράμα και με την αποτυχημένη παρουσία των πρώτων ένοπλων κομμουνιστών ανταρτών στα Κερδύλια και στην Νιγρίτα.
Η ΥΒΕ σε πρώτη φάση στρεφόταν κυρίως κατά των Βουλγάρων αλλά κατά και των λίγων ιταλόφιλων ρουμανίζοντων κουτσόβλαχων που με την προπαγάνδα τους στην βόρεια Ελλάδα στόχευαν στην απόσπαση ελληνικών εδαφών.
Μες στο καλοκαίρι του '41, η ΥΒΕ ήρθε σε μία πρώτη επαφή με τον Δημήτριο Ψαρρό που είχε ανέβει τότε στην Θεσσαλονίκη και είχε πρωτοστατήσει στην ίδρυση της οργάνωσης "Ελευθερία" μαζί με στελέχη του ΚΚΕ. [2] Δεν υπήρξε συνέχεια στην συνεργασία τους, πιθανότατα διότι οι της ΥΒΕ ήταν πολύ επιφυλακτικοί όσον αφορά τον αντάρτικο αγώνα σε εκείνο το χρονικό σημείο.
Στις 17 Οκτωβρίου 1941, η ΥΒΕ έστειλε στην κυβέρνηση του Καϊρου μέσω ένος αξιωματικού της που διέφυγε στην Μέση Ανατολή μία "Έκθεση γενικής καταστάσεως εν Βορείω Ελλάδι από της κατοχής μέχρι σήμερον" [3].
Σε αυτή την πολυσέλιδη έκθεση αναφέρονταν στοιχεία για την κακή κατάσταση του πληθυσμού, την βουλγαρική και ρουμανική προπαγάνδα, την δραστηριότητα της Βουλγαρικής Λέσχης στην Θεσσαλονίκη και άλλες ανθελληνικές ενδηλώσεις. Ο συντάκτης της, Ιωάννης Παπαθανασίου, δεν παρέλειψε να στηλιτεύσει τα λάθη που διέπραξε το ελληνικό κράτος στην Μακεδονία απ΄την απελευθέρωσή της το 1912-13 εώς και το 1941.
Στο τέλος αυτής της έκθεσης, η ΥΒΕ έκανε τις εξής προτάσεις προς το Κάιρο:
"1. Να καθοριστεί μερίμνη της κυβερνήσεως του εξωτερικού τακτική επικοινωνία βορείου Ελλάδος και Αιγύπτου
2. Αναλαμβάνουμε κάθε προσπάθεια επ'ωφελεία του συμμαχικού αγώνος και αναμένουμε διαταγές σας
3. Να στιγματιστούν απ΄τους Συμμάχους οι βουλγαρορουμανικές ανθελληνικές ενέργειες και να απειλήσει η ελληνική κυβέρνηση από το ραδιόφωνο και δια προκηρύξεων τους αποστάτες και προδότες, όλους γενικά.
4. Να διατεθούν στην οργάνωση το ταχύτερον υλικά μέσα"
Όπως προκύπτει, με αυτήν την έκθεση η ΥΒΕ τέθηκε αυτοβούλως υπό τις διαταγές των Συμμάχων και περίμενε κάποια ενίσχυση σε υλικό προκειμένου να ξεκινήσει τον αντιστασιακό αγώνα.
Η κυβέρνηση του Καϊρου και οι Σύμμαχοι δεν φάνηκαν να συγκινούνται απ΄το γεγονός και αδιαφόρησαν. Ο μόνος που ενδιαφέρθηκε έστω και με αρκετή καθυστέρηση ήταν ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Παναγιώτης Κανελλόπουλος, κατόπιν παρέμβασής του οποίου στάλθηκαν μέσω του υπολοχαγού Δημήτρη Παλαμήδη 5.000 χρυσές λίρες Αγγλίας προς ενίσχυση της οργάνωσης τον Φεβρουάριο του '43. [4]
Μετά όμως απ΄την παραίτησή του απ΄την κυβέρνηση τον Μάρτιο του '43, η ΥΒΕ (που πλέον ονομαζόταν ΠΑΟ) εγκαταλείφτηκε απ΄τους ιθύνοντες του Καϊρου. [5]
Η ΥΒΕ έδωσε έμφαση στην στρατολόγηση ατόμων που είχαν πρόσβαση στον κατοχικό κρατικό μηχανισμό για να δημιουργήσει ένα δίκτυο πληροφοριών γύρω απ΄τις ανθελληνικές προπαγάνδες. Έτσι άνθρωποι της ΥΒΕ, κυρίως αξιωματικοί, υπήρχαν σε καίριες θέσεις είτε νομαρχών, είτε στην Γενική Διοίκηση Μακεδονίας είτε στην Γενική επιθεώρηση νομαρχιών Μακεδονίας κτλ. [6]
Αυτή η τελευταία υπηρεσία παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Επικεφαλής της Γενικής επιθεώρησης νομαρχιών Μακεδονίας ήταν ο συνταγματάρχης Αθανάσιος Χρυσοχόου, πρώην επιτελής του Τσολάκογλου στον πόλεμο του 1940-41. Αυτή η υπηρεσία δεν είχε σαφείς αρμοδιότητες αλλά ανεπισήμως ησχολείτο με την καταπολέμηση των ανθελληνικών προπαγανδών στην Μακεδονία [7], κάτι που όπως είδαμε ήταν και ο κύριος σκοπός της ΥΒΕ.
Με δεδομένο ότι η Γενική επιθεώρηση νομαρχιών ήταν κρατική υπηρεσία που λειτουργούσε με μανδύα νομιμότητας (σύμφωνα με τα δεδομένα της κατοχής), μπορεί να εξαχθεί το λογικό συμπέρασμα ότι η δράση των μελών της αδύναμης ΥΒΕ κατά των ανθελληνικών προπαγανδών γινόταν κυρίως μέσω των διαύλων αυτής.
Αυτή η σύμπτωση στόχων μεταξύ ΥΒΕ και Γενικής επιθεώρησης νομαρχιών και η ένταξη πολλών μελών της πρώτης στην δεύτερη δημιούργησαν την λανθασμένη εντύπωση ότι ο Χρυσοχόου ήταν ο αρχηγός της ΥΒΕ, που αργότερα μετονομάστηκε σε ΠΑΟ.
Τόσο ο ίδιος ο Χρυσοχόου όσο και οι ιστοριογράφοι της ΠΑΟ διέψευδαν κατηγορηματικά ότι ο πρώτος υπήρξε μέλος της οργάνωσης, πόσο μάλλον αρχηγός της. [8]
Ο Χρυσοχόου φυσικά γνώριζε την ύπαρξη και την δράση της οργάνωσης και την βοηθούσε με κάθε τρόπο, αλλά τα γεγονότα δείχνουν ότι η συνεργασία δεν ήταν καθόλου ειδυλλιακή στο σύνολό της. Στελέχη της ΥΒΕ που ήταν ενταγμένα στην Γενική Επιθεώρηση Νομαρχιών συνεργάζονταν μεν αρμονικά μαζί του, αλλά αυτό δεν ήταν ο κανόνας.
Σε επόμενη ανάρτηση θα δούμε περισσότερα στοιχεία για την ΠΑΟ και τις σχέσεις της με τον Χρυσοχόου.
[1] "Για τον ελληνικό βορρά" του Παρμενίωνα Παπαθανασίου, σελ.29-31
[2] - "Για τον ελληνικό βορρά" του Παρμενίωνα Παπαθανασίου, σελ.127
- "Αντιστασιακή οργάνωση ΕΚΚΑ 1941-44" του Ιωάννη Παπαθανασίου, σελ.26
[3] "Για τον ελληνικό βορρά" του Παρμενίωνα Παπαθανασίου, σελ.62-96
[4] -"Για τον ελληνικό βορρά" του Παρμενίωνα Παπαθανασίου, σελ.343
- "Τα χρόνια του μεγάλου πολέμου" του Παναγιώτη Κανελλόπουλου, σελ.98
[5] "Τα χρόνια του μεγάλου πολέμου" του Παναγιώτη Κανελλόπουλου, σελ.99
[6] -"Για τον ελληνικό βορρά" του Παρμενίωνα Παπαθανασίου, σελ.98
- "ΠΑΟ Ιστορία και προσφορά της στην εθνική αντίσταση 1941-1945" του Αθ.Φροντιστή,
σελ.20
[7] - "Η κατοχή εν Μακεδονία" του Αθ.Χρυσοχόου, τόμος ε', σελ.104-5
- "Η ελληνική αντίστασις 1941-1944" του Πολυχρόνη Ενεπεκίδη, σελ.250-1
[8] - "Για τον ελληνικό βορρά" του Παρμενίωνα Παπαθανασίου, σελ.110, σελ.786
- "ΠΑΟ Ιστορία και προσφορά της στην εθνική αντίσταση 1941-1945" του Αθ.Φροντιστή,
σελ.20
- "Αντίλογος" του Δημήτρη Παπαγεωργίου, σελ.12
- "Η κατοχή εν Μακεδονία" του Αθ.Χρυσοχόου, τόμος α' σελ.74
- "Η ελληνική αντίστασις 1941-1944" του Πολυχρόνη Ενεπεκίδη, σελ.249
Μπραβο, χρειαζομαστε φερεγγυες αναλυσεις, διοτι ως νικητες, δεν κρατησαμε τεκμηρια των γεγονοτων, τεραστιο λαθος. Ετσι τοσα χρονια η αριστερα εχει επιβαλλει τη δικη της διαστρεβλωμενη εικονα. Συνεχιστε σοβαροι και απλοι. Μη χαλασετε τη φερεγγυοτητα με χαζοτραγουδα, πυρσους, ψηφιακες σημαιες και αλλα καραγκιοζλικια οπως κανουν κατι Χρυσαυγιτες σε μια αλλη σελιδα με απιστευτα ντοκουμεντα μεν, αλλα η πρωτη σελιδα ειναι για γελια, αντε να τους πιστεψεις....
ΑπάντησηΔιαγραφή
ΑπάντησηΔιαγραφήΣε ποια σελίδα αναφέρεσαι;