Ο Βαγγέλης Μαγγανάς έγινε γνωστός κυρίως για την δράση του ως επικεφαλής ένοπλου αποσπάσματος που δρούσε στην Μεσσηνία το 1945-46. Για αυτήν του την δράση έχουν γραφτεί πολλά και δεν έχουμε να προσθέσουμε κάτι περισσότερο, ενώ ξεφεύγει και απ΄την θεματολογία του ιστολογίου που επικεντρώνεται στα του 1941-44.
Ο συγγραφέας Ιωάννης Μπουγάς στο εξαιρετικό έργο του "Ματωμένες μνήμες 1940-45" αναφέρει κάποια πολύ ενδιαφέροντα, και εν πολλοίς άγνωστα, στοιχεία για την κατοχική δράση του μετέπειτα αποσπασματάρχη Βαγγέλη Μαγγανά.
Ο Μαγγανάς γεννήθηκε στο χωριό Κρεμμύδια κοντά στην Πύλο, και ασχολούταν με γεωργικές και κτηνοτροφικές εργασίες όπως οι περισσότεροι χωρικοί της εποχής. Η πρώτη σύγκρουσή του με το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ ήταν όταν του κατέσχεσαν τα προϊόντα του που μετέφερε με το κάρο. Ο λόγος ήταν ότι δεν είχε άδεια απ΄την τοπική επιτροπή του ΕΑΜ για να μετακινηθεί εκτός του χωριού του.
Όπως είχαμε δει π.χ. και στην περίπτωση του Βαλτετσίου, στις εαμοκρατούμενες περιοχές για να μετακινηθεί κάποιος εκτός των ορίων του χωριού του έπρεπε να πάρει άδεια απ΄τους κατα τόπους υπευθύνους του ΕΑΜ που έλυναν και έδεναν.
Ο Μαγγανάς δεν είχε πάρει σχετική άδεια, οι κομμουνιστές τον σταμάτησαν στον δρόμο, αυτός αντέδρασε, τον ξυλοκόπησαν και του κατέσχεσαν και το εμπόρευμα. Προφανώς από τότε η παραμονή του στο χωριό κατέστη λίαν επικίνδυνη και έφυγε για την Καλαμάτα.
Εκεί εντάχθηκε σε μία μικρή ένοπλη ομάδα που σχηματίστηκε μετά την ιταλική συνθηκολόγηση τον Σεπτέμβριο του '43 και ήταν πιθανότατα υπό την ανεπίσημη ηγεσία του γιατρού Περρωτή που ανέλαβε λίγο μετά νομάρχης Μεσσηνίας. Η ομάδα αυτή αποτέλεσε λίγο αργότερα τον πυρήνα του Τάγματος Ασφαλείας Καλαμάτας που συγκροτήθηκε τον Φεβρουάριο του 1944.
Το Τ.Α της Καλαμάτας όντας αρκετά αδύναμο από στρατιωτική άποψη δεν άντεξε στην επίθεση του ΕΛΑΣ κατά της μεσσηνιακής πρωτεύουσας την 9η Σεπτεμβρίου 1944. Μετά την αναμενόμενη κατάρρευση της άμυνας, πολλοί ταγματασφαλίτες, χωροφύλακες και άμαχοι μπόρεσαν και έσπασαν το κλοιό των ελασιτών και διέφυγαν προς το Μελιγαλά. Ο Μαγγανάς που είχε τραυματιστεί κατά την διάρκεια της μάχης, ήταν ανάμεσα σε αυτούς.
Στην μετέπειτα μάχη του Μελιγαλά, ο Μαγγανάς πιθανότατα δεν συμμετείχε λόγω του τραυματισμού του. Μετά την πτώση του Μελιγαλά, ο Μαγγανάς όπως και χιλιάδες κόσμος συνελλήφθη απ΄τους ελασίτες και περίμενε την μοίρα του, δηλαδή την εκτέλεση.
Κατάφερε όμως και γλίτωσε.
Σύμφωνα με την επικρατέστερη φημολογία, έτυχε και ήταν απ΄τους τελευταίους -χρονικά- προς εκτέλεση, οι οποίοι εκτελούνταν με σφαίρες και όχι με μαχαίρι, για εξοικονόμηση χρόνου. Προφανέστατα οι εκτελέσεις ήταν ομαδικές, έτσι μπόρεσε και έπεσε στην Πηγάδα μαζί με τους εκτελεσθέντες χωρίς όμως να υποστεί ο ίδιος θανάσιμο τραύμα. Εκεί καλύφθηκε από πτώματα και αργότερα κατάφερε και βγήκε ζωντανός.
Την παραπάνω εκδοχή την υποστήριζε τόσο ο ίδιος ο Μαγγανάς, όσο και κάτοικοι της περιοχής, και μπορεί να εμπεριέχει το στοιχείο της υπερβολής, αλλά όχι του ολοκληρωτικού ψέμματος.
Κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει με βεβαιότητα το πως ακριβώς γλίτωσε τότε ο Μαγγανάς.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι ως αιχμάλωτος ταγματασφαλίτης δεν υπήρχε καμμία περίπτωση να του χαριστεί ο ΕΛΑΣ. Πόσο μάλλον απ΄την στιγμή που είχε προηγούμενα μαζί του.
Επίσης, για να γίνει αρχηγός ενός ιδιαίτερα πολυμελούς (έφτασε μέχρι και τα 1000 άτομα) αντικομμουνιστικού αποσπάσματος της Μεσσηνίας μεταπολεμικά, σημαίνει ότι έχαιρε κύρους ανάμεσα στους ντόπιους. Κανείς δεν μπορεί στα καλά καθούμενα να ηγηθεί σκληροτράχηλων ενόπλων.
Ο Μαγγανάς όμως δεν ήταν ούτε αξιωματικός, ούτε πρώην οπλαρχηγός, ούτε κάποια διακεκριμένη προσωπικότητα της περιοχής, ώστε να εξηγείται αυτή η λαϊκή αποδοχή. Ένας απλός χωρικός ήταν. Συνεπώς, το κύρος του βασιζόταν στην ιστορία με το πως σώθηκε απ΄την Πηγάδα του Μελιγαλά, η οποία προφανώς και έγινε πιστευτή απ΄τους ντόπιους.
Και δεν μπορεί να έγινε πιστευτή επειδή απλά και μόνο την έλεγε ο ίδιος. Υπήρχαν και άλλοι που επιβεβαίωναν τα λεγόμενά του.
Βάσει αυτών, και βάσει συγκεκριμένων μαρτυριών που παραθέτει ο Ιωάννης Μπουγάς στο έργο του, το πιθανότερο είναι ότι ο Μαγγανάς ήταν επιζών απ΄την Πηγάδα.
Το πως ακριβώς σώθηκε το ήξερε μόνο ο ίδιος.
Γεια σου Μαγγανά μου, γεια σου...
με τους χίτες τα παιδιά σου.
γεια σας ταγματασφαλίτες, χωροφύλακες και χίτες!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου