Το κέντρο της ανάπτυξης του ΕΛΑΣ στην βουλγαροκρατούμενη ζώνη ήταν το όρος Παγγαίο που είναι σε τέτοιο σημείο που επέτρεπε και την επικοινωνία με την γερμανοκρατούμενη Μακεδονία δυτκά του ποταμού Στρυμόνα. Ως τον Σεπτέμβριο του 1943 η παρουσία του ΕΛΑΣ στην βουλγαροκρατούμενη ζώνη ήταν επιεικώς υποτονική. Τότε πέρασαν τον Στρυμόνα και εγκαταστάθηκαν στο Παγγαίο τμήματα του ΕΛΑΣ σπό την Νιγρίτα μαζί με αξιωματικούς. Έτσι στο Παγγαίο συγκροτήθηκε το 1ο τάγμα του 26ου συντάγματος του ΕΛΑΣ.
Παράλληλα υπήρχε και μία μικρή μονάδα του ΕΛΑΣ στο Τσαλ Νταγ με την επωνυμία Ρήγας Φεραίος που εντάχθηκε ως λόχος στο 26ο σύνταγμα, και μία ακόμα στο Φαλακρό (γνωστό και ως Μποζ-Νταγ Σερρών).
Επικεφαλής του ΕΛΑΣ στο Παγγαίο ήταν ο έφεδρος ανθυπολοχαγός Επαμεινώνδας Σαριδάκης απ΄την Κρήτη.
Μία απ΄τις πρώτες ενέργειες του ΕΛΑΣ ήταν να επιχειρήσει να ενσωματώσει τις διάφορες ένοπλες ομάδες που υπήρχαν στο Παγγαίο, στο Σύμβολο (δίπλα στο Παγγαίο) και στο Φαλακρό. Στο Σύμβολο και στο Φαλακρό, οι τοπικοί ανεξάρτητοι οπλαρχηγοί, Κάππας και Παπαδάκης αντίστοιχα, δέχτηκαν να συνεργαστούν (προσωρινά, απ΄ότι φάνηκε στην συνέχεια) με τον ΕΛΑΣ διατηρώντας όμως την αυτονομία τους.
Στο Παγγαίο υπήρχαν δύο ανεξάρτητες ομάδες. Η μία είχε έδρα της την Ασκητότρυπα πάνω απ΄την Νικήσιανη Καβάλας και αποτελούταν από κατοίκους τοπικών χωριών. Δεν ήταν ομοιογενής ούτε όσον αφορά την πολιτική τοποθέτηση των ανταρτών ούτε όσον αφορά την καταγωγή τους. Υπήρχαν γηγενείς Μακεδόνες, Πόντιοι και Μικρασιάτες.
Η άλλη ομάδα ήταν οι Μπαφραλήδες με έδρα τα Πηγαδίτσια (πόντιοι πρόσφυγες) με επικεφαλή τον Θοδωρή Τσακιρίδη που είχε συμμετάσχει και στο ποντιακό αντάρτικο παλιότερα. Πρωτού ακόμα συγκροτηθεί ο ΕΛΑΣ στο Παγγαίο τον Σεπτέμβριο του ΄43, οι κομμουνιστές είχαν προσεγγίσει τους Μπαφραλήδες με σκοπό την συνεργασία. Παρά την καχυποψία των Μπαφραλήδων απέναντι σε οτιδήποτε κομμουνιστικό, ο Τσακιρίδης δέχτηκε να υπάρχει συνεργασία, όχι όμως και ένταξη της ομάδας του στον ΕΛΑΣ. Το ίδιο ίσχυσε και για την ομάδα της Ασκητότρυπας, που ουσιαστικά ακολουθούσε τον Τσακιρίδη. Κοντά στους Μπαφραλήδες στα Πηγαδίτσια υπήρχε και μία ακόμη ομάδα ανταρτών απ΄την Ηλιοκώμη Σερρών. Αυτοί ήταν η εξαίρεση και οι περισσότεροι εντάχθηκαν στον ΕΛΑΣ.
Παρά το ότι οι ανεξάρτητες ομάδες του Παγγαίου δεν είχαν εκδηλωθεί εχθρικά εναντίον του ΕΛΑΣ, στις αρχές Δεκεμβρίου του 1943 το Γραφείο Περιοχής Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης του ΚΚΕ που έδρευε στο Παγγαίο αποφάσισε την διάλυση των ανεξάρτητων ομάδων του Τσακιρίδη.
Στις 14/12/1943 έγινε μία τελευταία συνάντηση για την ένταξή τους στον ΕΛΑΣ. Δεν υπήρξε αποτέλεσμα, και έτσι μετά από δύο μέρες τμήματα του ΕΛΑΣ επιτέθηκαν στα λημέρια των ανταρτών του Τσακιρίδη σε Ασκητότρυπα και Πηγαδίτσια.Υπήρχε ένας νεκρός, δύο τραυματίες και αρκετοί συλληφθέντες οι οποίοι προσχώρησαν (θέλοντας και μη, προφανώς) στον ΕΛΑΣ.
Ο Τσακιρίδης αντιλαμβανόμενος την κατάσταση εγκατέλειψε το Παγγαίο και μαζί με τους άντρες του πήγε στο Τσαλ Νταγ όπου ο ΕΛΑΣ δεν ήταν ισχυρός, ενώ εκεί υπήρχε και ο Φωστερίδης.
Αυτή ήταν η απαρχή της κατοχικής εμφύλιας διαμάχης στην βουλγαροκρατούμενη ανατολική Μακεδονία και Θράκη. Η ευθύνη βαραίνει εξ'ολοκλήρου τους κομμουνιστές που εφάρμοσαν την ίδια τακτική μονοπώλησης της αντίστασης που εφάρμοσαν στην υπόλοιπη Ελλάδα.
Η διαφορά όμως εδώ ήταν ότι οι ανεξάρτητες ομάδες ανταρτών αντέδρασαν άμεσα με αποτέλεσμα όχι μόνο να μην διαλυθούν αλλά και να φέρουν τον ΕΛΑΣ σε εξαιρετικά δύσκολη θέση.
Θα τα δούμε σύντομα σε άλλες αναρτήσεις.
Τα στοιχεία για την ανάρτηση προέρχονται απ'το βιβλίο του Τάσου Χατζηαναστασίου "Αντάρτες και καπετάνιοι"
Παράλληλα υπήρχε και μία μικρή μονάδα του ΕΛΑΣ στο Τσαλ Νταγ με την επωνυμία Ρήγας Φεραίος που εντάχθηκε ως λόχος στο 26ο σύνταγμα, και μία ακόμα στο Φαλακρό (γνωστό και ως Μποζ-Νταγ Σερρών).
Επικεφαλής του ΕΛΑΣ στο Παγγαίο ήταν ο έφεδρος ανθυπολοχαγός Επαμεινώνδας Σαριδάκης απ΄την Κρήτη.
Μία απ΄τις πρώτες ενέργειες του ΕΛΑΣ ήταν να επιχειρήσει να ενσωματώσει τις διάφορες ένοπλες ομάδες που υπήρχαν στο Παγγαίο, στο Σύμβολο (δίπλα στο Παγγαίο) και στο Φαλακρό. Στο Σύμβολο και στο Φαλακρό, οι τοπικοί ανεξάρτητοι οπλαρχηγοί, Κάππας και Παπαδάκης αντίστοιχα, δέχτηκαν να συνεργαστούν (προσωρινά, απ΄ότι φάνηκε στην συνέχεια) με τον ΕΛΑΣ διατηρώντας όμως την αυτονομία τους.
Στο Παγγαίο υπήρχαν δύο ανεξάρτητες ομάδες. Η μία είχε έδρα της την Ασκητότρυπα πάνω απ΄την Νικήσιανη Καβάλας και αποτελούταν από κατοίκους τοπικών χωριών. Δεν ήταν ομοιογενής ούτε όσον αφορά την πολιτική τοποθέτηση των ανταρτών ούτε όσον αφορά την καταγωγή τους. Υπήρχαν γηγενείς Μακεδόνες, Πόντιοι και Μικρασιάτες.
Η άλλη ομάδα ήταν οι Μπαφραλήδες με έδρα τα Πηγαδίτσια (πόντιοι πρόσφυγες) με επικεφαλή τον Θοδωρή Τσακιρίδη που είχε συμμετάσχει και στο ποντιακό αντάρτικο παλιότερα. Πρωτού ακόμα συγκροτηθεί ο ΕΛΑΣ στο Παγγαίο τον Σεπτέμβριο του ΄43, οι κομμουνιστές είχαν προσεγγίσει τους Μπαφραλήδες με σκοπό την συνεργασία. Παρά την καχυποψία των Μπαφραλήδων απέναντι σε οτιδήποτε κομμουνιστικό, ο Τσακιρίδης δέχτηκε να υπάρχει συνεργασία, όχι όμως και ένταξη της ομάδας του στον ΕΛΑΣ. Το ίδιο ίσχυσε και για την ομάδα της Ασκητότρυπας, που ουσιαστικά ακολουθούσε τον Τσακιρίδη. Κοντά στους Μπαφραλήδες στα Πηγαδίτσια υπήρχε και μία ακόμη ομάδα ανταρτών απ΄την Ηλιοκώμη Σερρών. Αυτοί ήταν η εξαίρεση και οι περισσότεροι εντάχθηκαν στον ΕΛΑΣ.
Παρά το ότι οι ανεξάρτητες ομάδες του Παγγαίου δεν είχαν εκδηλωθεί εχθρικά εναντίον του ΕΛΑΣ, στις αρχές Δεκεμβρίου του 1943 το Γραφείο Περιοχής Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης του ΚΚΕ που έδρευε στο Παγγαίο αποφάσισε την διάλυση των ανεξάρτητων ομάδων του Τσακιρίδη.
Στις 14/12/1943 έγινε μία τελευταία συνάντηση για την ένταξή τους στον ΕΛΑΣ. Δεν υπήρξε αποτέλεσμα, και έτσι μετά από δύο μέρες τμήματα του ΕΛΑΣ επιτέθηκαν στα λημέρια των ανταρτών του Τσακιρίδη σε Ασκητότρυπα και Πηγαδίτσια.Υπήρχε ένας νεκρός, δύο τραυματίες και αρκετοί συλληφθέντες οι οποίοι προσχώρησαν (θέλοντας και μη, προφανώς) στον ΕΛΑΣ.
Ο Τσακιρίδης αντιλαμβανόμενος την κατάσταση εγκατέλειψε το Παγγαίο και μαζί με τους άντρες του πήγε στο Τσαλ Νταγ όπου ο ΕΛΑΣ δεν ήταν ισχυρός, ενώ εκεί υπήρχε και ο Φωστερίδης.
Αυτή ήταν η απαρχή της κατοχικής εμφύλιας διαμάχης στην βουλγαροκρατούμενη ανατολική Μακεδονία και Θράκη. Η ευθύνη βαραίνει εξ'ολοκλήρου τους κομμουνιστές που εφάρμοσαν την ίδια τακτική μονοπώλησης της αντίστασης που εφάρμοσαν στην υπόλοιπη Ελλάδα.
Η διαφορά όμως εδώ ήταν ότι οι ανεξάρτητες ομάδες ανταρτών αντέδρασαν άμεσα με αποτέλεσμα όχι μόνο να μην διαλυθούν αλλά και να φέρουν τον ΕΛΑΣ σε εξαιρετικά δύσκολη θέση.
Θα τα δούμε σύντομα σε άλλες αναρτήσεις.
Τα στοιχεία για την ανάρτηση προέρχονται απ'το βιβλίο του Τάσου Χατζηαναστασίου "Αντάρτες και καπετάνιοι"
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου