Η δράση του Δημήτριου Ψαρρού πριν την ίδρυση του συντάγματος 5/42 - μέρος α'

Ο συνταγματάρχης Ψαρρός ήταν απ΄τους πλέον δραστήριους πατριώτες από την αρχή ακόμα της κατοχικής περιόδου.

Η απόταξή του απ΄το στράτευμα λόγω της συμμετοχής του στο κίνημα του 1935, είχε σαν αποτέλεσμα να μην συμμετέχει στον ελληνοϊταλικό πόλεμο. Μετά την απόταξή του ασχολήθηκε με ιδιωτικές επιχειρήσεις στην βόρεια Ελλάδα. Τον Μάιο του 1941, μετά την κατάρρευση του μετώπου, κατεβαίνει στον τόπο καταγωγής του την Φωκίδα (είχε γεννηθεί στο Χρισσό της Φωκίδας).  Συναντιέται στην Άμφισσα με τους αξιωματικούς Κώστα και Ιωάννη Λαγγουράνη και τον έφεδρο υπολοχαγό Ανδρέα Μήταλα και συζητούν τις δυνατότητες οργάνωσης αντάρτικου. Συμφωνήθηκε οι αδελφοί Λαγγουράνη να παραμείνουν στην Γκιώνα για την οργάνωση τοπικών πυρήνων αντίστασης, και ο Ψαρρός με τον Μήταλα να αναλάβουν τις απαιτούμενες διασυνδέσεις στις μεγάλες πόλεις για την ενίσχυση του αγώνα.

 Ο Ψαρρός ανέβηκε στην Θεσσαλονίκη και πρωταγωνίστησε στην συγκρότηση της βραχύβιας οργάνωσης Ελευθερία συνεργαζόμενος με στελέχη του ΚΚΕ. Είχε και επαφές με αξιωματικούς της οργάνωσης ΥΒΕ που αργότερα μετονομάστηκε σε ΠΑΟ, χωρίς όμως να υπάρξει κάποιο ουσιαστικό αποτέλεσμα. Οι συνθήκες το 1941 δεν ήταν ώριμες για οργάνωση αντάρτικου στην Μακεδονία. Κάποιες αντάρτικες κομμουνιστικές ομάδες που δραστηριοποιούνταν υπό την αιγίδα της οργάνωσης Ελευθερία, ανέστειλαν την δράση τους κατόπιν της σφοδρότατης γερμανικής αντίδρασης.

 Επιστρέφοντας στην Αθήνα ο Ψαρρός έρχεται σε επαφή με τον Γιώργο Καρτάλη και συμφωνούν στην ίδρυση της ΕΚΚΑ τον Οκτώβριο του 1941, μαζί και με άλλους συνεργάτες τους.  Ο Ψαρρός τοποθετήθηκε σαν στρατιωτικός αρχηγός της ΕΚΚΑ από κοινού με τον συνταγματάρχη Μπακιρτζή. 

 Εν τω μεταξύ η προσπάθεια των αδελφών Λαγγουράνη στην Γκιώνα δεν πέτυχε, καθώς τους αντιλήφθηκαν οι Ιταλοί, και έτσι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την Φωκίδα. Γενικότερα όμως στην περιοχή του Παρνασσού υπήρχε έντονη διάθεση για αγώνα με μπροστάρηδες κυρίως αξιωματικούς, όπως π.χ. ο Δεδούσης (βλ. εδώ). Το κακό ήταν ότι ήταν ασύνδετες μεταξύ τους και ασυντόνιστες. 
 Με πολλούς από αυτούς τους αξιωματικούς ήρθε σε επαφή ο Μήταλας που είχε ξαναγυρίσει στην Φωκίδα  τον Φεβρουάριο του 1942. Συγκρότησε Κεντρική Επιτροπή Αγώνος της ΕΚΚΑ στην Άμφισσα, και έστειλε μία σχετική έκθεση στον Ψαρρό που του ανέλυε τις δυνατότητες οργάνωσης αντάρτικου στην περιοχή.

 Τον Απρίλιο του 1942 ο Ψαρρός συμμετείχε σε μία κοινή σύσκεψη που αποφασίστηκε η πανελλαδική οργάνωση του αντάρτικου. Σχετική ανάρτηση είχαμε κανεί εδώ. 
 Σύμφωνα με το σχέδιο, ο Ψαρρός θα έμπαινε επικεφαλής του αντάρτικου στην κεντρική και ανατολική Στερεά Ελλάδα, και όλοι θα πρεπε να βγουν στον βουνό ως τα μέσα Αυγούστου του 1942.

 Στις 20 Μαϊου του 1942 ειδοποιείται ο Ψαρρός ότι το Στρατηγείο Μέσης Ανατολής ενέκρινε τις παραπάνω ενέργειες οργάνωσης του αντάρτικου, και ότι στο διάστημα μεταξύ 26-30 του μηνός θα γινόταν η πρώτη ρίψη πολεμικού υλικού  στην Γκιώνα με σκοπό τον εξοπλισμό των ανδρών της ΕΚΚΑ στην περιοχή.  Ο Ψαρρός έστειλε τον Μήταλα στην περιοχή, προκειμένου να συνεργαστεί με τον δικηγόρο Αλέκο Σεφεριάδη που είχε επαφές με το ΣΜΑ και ουσιαστικά λειτουργούσε σαν εκπρόσωπός του στην περιοχή. Αυτό δεν κατέστη εφικτό καθώς ο Μήταλας δεν έγινε αποδεκτός απ΄τον Σεφεριάδη. 
 Τελικώς η ρίψη έγινε αλλά απέτυχε γιατί τα εφόδια διασκορπίστηκαν σε μεγάλη έκταση, με αποτέλεσμα μεγάλο μέρος του υλικού να παρθεί από συμμορίες ληστοφυγόδικων που δρούσαν στην περιοχή.

 Τον Ιούνιο, ο Μήταλας συναντιέται στο χωριό Αγία Ευθυμία με τους αξιωματικούς Κούτρα, Καϊμαρά και Ντούρο που είχαν φτιάξει την οργάνωση Ελληνικός Απελευθερωτικός Στρατός (ΕΑΣ). Τους προτείνει εκ μέρους του Ψαρρού την συνεργασία υπό τις διαταγές του με την διαβεβαίωση ότι ο Ψαρρός θα αναλάμβανε τον εξοπλισμό των ομάδων τους. Οι τρεις αξιωματικοί δέχονται με τον όρο ότι δεν θα δινόταν στον αγώνα πολιτικός χρωματισμός και ότι  δεν θα αναλάμβαναν καμμία πολιτική δέσμευση απέναντι στην ΕΚΚΑ.

 Ο Ψαρρός ξαναπάει στην Φωκίδα τον Ιούλιο του 1942 αφού είχε ενημερωθεί απ΄το ΣΜΑ ότι το δεύτερο δεκαήμερο του Ιουλίου θα γίνονταν ρίψεις οπλισμού για τις τοπικές ομάδες που είχε οργανώσει ο Μήταλας. Τελικά όμως, ρίψεις δεν έγιναν. Προσπάθησε να έρθει σε επαφή με τον Σεφεριάδη ο οποίος όμως τον απέφυγε και αντ’αυτού έστειλε να τον συναντήσει ένας καθηγήτης μέλος του ΕΑΜ. Ο Ψαρρός διαμαρτυρήθηκε καθώς έβλεπε ότι ο εκπρόσωπος του ΣΜΑ, ο Σεφεριάδης δεν ήταν καθόλου συνεργάσιμος, και το χειρότερο ήταν ότι οι ομάδες που ήταν έτοιμες να βγουν στο αντάρτικο παρέμεναν είτε άοπλες είτε με ελάχιστο οπλισμό λόγω της αποτυχίας των ρίψεων.

 Κάτι αντίστοιχο έγινε και τον Αύγουστο του 1942, οπότε και πάλι ειδοποιήθηκαν οι ομάδες του Ψαρρού να περιμένουν ρίψεις οπλισμού και εφοδίων. Τελικά τα αεροπλάνα ήρθαν, αλλά έκαναν ρίψεις στις περιοχές που βρίσκονταν ομάδες του νεοσύστατου ΕΛΑΣ...
  


 Τα στοιχεία για την ανάρτηση προέρχονται απ΄το βιβλίο "Αντιστασιακή Οργάνωση ΕΚΚΑ 1941-1944" του Ιωάννη Παπαθανασίου