H αρχή της εθνικής αντίστασης στην Ναυπακτία - μέρος β'

 Παρά τις αντιξοότητες, απ΄τον Ιούνιο του ’43 η οργάνωση της Ναυπάκτου εντατικοποίησε την δράση της. Τα μέλη ορκίζονταν από τον επικεφαλή αντισυνταγματάρχη Πλούμη και υπέγραφαν σχετικό πρωτόκολλο  ορκωμοσίας. Ιδού ένα ενδεικτικό παράδειγμα:

Παράλληλα συγκροτήθηκαν και επιτροπές εθνικού αγώνος σε πολλά χωριά της Ναυπακτίας. Γύρω στο τέλος Ιουνίου, η οργάνωση της Ναυπάκτου εντάχθηκε οριστικά στον ΕΔΕΣ.

Την εποχή εκείνη (καλοκαίρι του 1943) είχε υπογραφεί το σύμφωνο των εθνικών ομάδων μεταξύ ΕΛΑΣ-ΕΔΕΣ, και ως εκ τούτου το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ επεδείκνυε μία προσωρινή ανοχή απέναντι σε άλλες οργανώσεις. Στα πλαίσια της παραπάνω συμφωνίας, ο Ζέρβας στις 02/08/1943 έβγαλε ανακοίνωση ίδρυσης αρχηγείου δυτικής Στερεάς Ελλάδας που θα συμπεριλάμβανε το Ξηρόμερο, την Τριχωνίδα, το Μεσολόγγι, την Μακρύνεια και την Ναυπακτία.
Για την αντάρτικη ομάδα της Ναυπακτίας αρχηγός ορίστηκε ο αντισυνταγματάρχης Παπαγιάννης που έφτασε στην περιοχή στα 30/08/1943 επικεφαλής 20 ανταρτών απ΄τον επαρχία Βάλτου. Αυτό προκάλεσε την δυσαρέσκεια του αρχηγού της οργάνωσης της Ναυπάκτου, αντισυνταγματάρχη Πλούμη που επιδίωκε εκείνος να ηγηθεί. Παρά το γεγονός αυτό, η οργάνωση βοήθησε ενεργά το τμήμα του Παπαγιάννη σε έμψυχο και άψυχο υλικό. Αξιωματικοί όπως οι Ζωιτάκης και Πατίλης ανέλαβαν πόστα στο αντάρτικο τμήμα και διαρκώς προσέρχονταν εθελοντές προς κατάταξη.

 Το κακό όμως ήταν ότι οι νέοι αντάρτες παρέμεναν άοπλοι διότι ούτε οι προκαθορισμένες αεροπορικές ρίψεις απ΄τους Συμμάχους έγιναν, ούτε κατέστη εφικτό  να αγοραστούν όπλα απ΄τους Ιταλούς που τον Σεπτέμβριο του ’43 αποχωρούσαν απ΄την πόλη αφού η Ιταλία είχε συνθηκολογήσει. Η έντονα απειλητική παρουσία των Γερμανών -πλέον- στην περιοχή και η ακατανόητη στάση των Άγγλων συνδέσμων αξιωματικών (ένας από αυτούς επέδειξε χαρακτηριστική αδιαφορία για την αγορά όπλων απ΄τους αποχωρούντες Ιταλούς της Ναυπάκτου) που ήταν αρμόδιοι για τον εξοπλισμό των αντάρτικων τμημάτων ήταν αποφασιστικοί παράγοντες.

  Έτσι, η γενική επίθεση του ΕΛΑΣ κατά των τμημάτων του ΕΔΕΣ στην δυτική Ελλάδα τον Οκτώβριο του ’43 βρήκε το τμήμα της Ναυπακτίας εξαιρετικά ανίσχυρο. Ο ΕΛΑΣ επιτέθηκε στις 10 Οκτωβρίου και μπόρεσε με σχετική ευκολία να διαλύσει το τμήμα του Παπαγιάννη. Υπήρχαν ελάχιστοι νεκροί απ΄τις δύο πλευρές. Οι περισσότεροι αντάρτες του ΕΔΕΣ κατάφεραν να διαφύγουν. Οι αιχμάλωτοι αξιωματικοί  (Ζωιτάκης, Πατίλης κτλ) κρατήθηκαν για δύο μήνες στο χωριό Προύσσος.

 Η διάλυση του τμήματος Παπαγιάννη στην Ναυπακτία σηματοδότησε την τυπική έναρξη της κυριαρχίας του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ στην περιοχή. Οι Γερμανοί που αντικατέστησαν τους Ιταλούς ως στρατός κατοχής, εγκαταστάθηκαν στην πόλη της Ναυπάκτου με μία μικρή φρουρά, αδιαφορώντας για το τι γίνεται στην ύπαιθρο, όπου εξαπλωνόταν η κομμουνιστική τρομοκρατία.

 Η υπογραφή εκεχειρίας μεταξύ ΕΛΑΣ-ΕΔΕΣ τον Φερβουάριο του 1944, και η ύπαρξη του 5/42 στην γειτονική Φωκίδα ήταν οι τελευταίες ελπίδες της οργάνωσης της Ναυπάκτου. Ήταν όμως άνευ ουσίας. Η επικοινωνία με τις δυνάμεις του Ζέρβα στην Ήπειρο ήταν πλέον πρακτικά δύσκολη εώς αδύνατη, αφού ο ΕΛΑΣ ήλεγχε πλέον ολοκληρωτικά την ενδιάμεση περιοχή,  ενώ ο Ψαρρός όπως απεδείχθη λίγο μετά δεν μπορούσε να βοηθήσει ούτε τον εαυτό του, πόσο μάλλον άλλες οργανώσεις..

 Κάπως έτσι τελείωσε ανεπιτυχώς η προσπάθεια για την δημιουργία μίας εθνικής αντιστασιακής κίνησης στην ευρύτερη περιοχή της Ναυπάκτου. Σε επόμενη ανάρτηση θα δούμε πως τα παραπάνω θλιβερά γεγονότα οδήγησαν στην συγκρότηση του Τάγματος Ευζώνων της Ναυπάκτου.


 Πηγή: "Πικρές αναμνήσεις" του Βασίλειου Σταυρογιαννόπουλου