Είχαμε δει εδώ, βασιζόμενοι στην μελέτη της Εβραίας Οντέτ Βαρών-Βασάρ, ότι οι πρώτες μαρτυρίες σχετικά με την αποκαλούμενη εξόντωση των Εβραίων της Θεσσαλονίκης αφ'ενός μεν είναι εξαιρετικά ολιγάριθμες για ένα τόσο συνταρακτικό γεγονός και έχουν μεγάλα κενά αφ'ετέρου πράγμα που τις καθιστά τουλάχιστον συζητήσιμες.
Το πολύ περίεργο και παράδοξο είναι ότι το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος των μαρτυριών καταγράφηκαν απ΄την δεκαετία του '80 και μετά, δηλαδή 4 δεκαετίες μετά την αποκαλούμενη εξόντωση..
Εδώ μπορούμε να δούμε την λίστα με τις δημοσιευμένες μαρτυρίες διασωθέντων Εβραίων.
Έχουν εκδοθεί συνολικά 49 (κυρίως υπό μορφή βιβλίων, αλλά και άρθρων), εκ των οποίων:
-19 από το 2000 και μετά
-18 την δεκαετία του '90
- 6 την δεκαετία του '80
- 1 την δεκαετία του '60 (εκδόθηκε μεταφρασμένη στα ελληνικά το 1986)
- 5 στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του ΄40 (δύο εκ των οποίων επανεκδόθηκαν και μεταφράστηκαν στα ελληνικά την δεκαετία του ΄70)
Για αυτά που δημοσιεύτηκαν ως και την δεκαετία του ΄60 (6 συνολικά) έχουμε αναφερθεί στο α΄ μέρος της ανάρτησης και έχουμε καταδείξει κάποια σοβαρά κενά τους, σύμφωνα με τα στοιχεία που παραθέτει η Βαρών-Βασάρ.
Πάνω σε αυτό η ίδια λέει (σελ.325):
"Στην δεκαετία του '80, όπως ήδη ειπώθηκε, θα αφυπνιστεί διεθνώς και θα επιβληθεί σην συλλογική μνήμη των δυτικών κοινωνιών η μνήμη της γενοκτονίας των Εβραίων"
και εδώ (σελ.328):
"η δεκαετία του ΄80 είναι αυτή που θα δει να συγκροτείται διεθνώς η μνήμη του Άουσβιτς"
και παρακάτω ειδικότερα για την Ελλάδα λέει (σελ.326):
"Στην Ελλάδα, η δεκαετία του '80 σηματοδοτεί την δειλή έναρξη του ενδιαφέροντος για το θέμα. Πρώτα-πρώτα δημοσιεύονται οι πρώτες μαρτυρίες επιζώντων, μετά από σιωπή τεσσάρων δεκαετιών".
Τι ήταν αυτό όμως που προκάλεσε αυτήν την "διεθνή αφύπνιση" επί του θέματος;
Η Εβραία συγγραφέας δεν το αποσαφηνίζει αλλά εμμέσως πλην σαφώς δίνει μία ερμηνεία (σελ.290):
"Ως τις αρχές της δεκαετίας του ΄80, ο όρος μπορεί να χρησιμοποιείτο σποραδικά, αλλά σε καμμία περίπτωση δεν ήταν καθιερωμένος. Ο ατυχής όρος "Ολοκαύτωμα", που σημαίνει καταρχάς στην Παλαιά Διαθήκη 'θυσία δια του πυρός', ανασύρθηκε από την αμερικάνικη βιβλιογραφία και χρησιμοποιήθηκε στην δεκαετία του '80 για να βαφτίσει το γεγονός για το οποίο τότε μόνο άρχιζε να γίνεται ευρύτερα λόγος. Το ομώνυμο τηλεοπτικό σήριαλ του 1979, που γνώρισε τεράστια επιτυχία τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Γερμανία, καθιέρωσε την ονομασία αυτή στα μέσα μαζικής ενημέρωσης".
Σύμφωνα λοιπόν με την Βαρών-Βασάρ, ο ατυχής όρος "ολοκαύτωμα" καθιερώθηκε από ένα αμερικάνικο σήριαλ του 1979 (ως γνωστόν στο Χόλιγουντ η εβραϊκή επιρροή κάθε άλλο παρά αμελητέα είναι...) και όλως τυχαίως η αμέσως επόμενη δεκαετία του΄80 σηματοδότησε την απότομη αύξηση του ενδιαφέροντος για το θέμα διεθνώς...
Θεωρείται επίσης τελείως συμπτωματικό ότι αυτά συνέβαιναν σε μία χρονική περίοδο κατά την οποία η αραβο-ισραηλινή διένεξη είχε κορυφωθεί, και ως εκ τούτου οι Εβραίοι θα είχαν κάθε επικοινωνιακό και πολιτικό συμφέρον να βρίσκεται στην επικαιρότητα το θέμα των όποιων εναντίον τους διώξεων στο παρελθόν...
Είναι προφανές πως όταν μία κοινότητα υποτίθεται ότι έχει υποστεί τέτοια καταστροφή, είναι λογικό να υπάρχει πλήθος σχετικών μαρτυριών από επιζώντες και όχι μία περίεργη σιωπή επί δεκαετίες η οποία ως εκ θαύματος να ακολουθείται από έναν οργασμό μαρτυριών 40 χρόνια μετά...
Το γεγονός το επισημαίνει και η Βαρών-Βασάρ (σελ.325-6):
"Και ειδικά η μνήμη αυτής της γενοκτονίας, αντί να είναι έντονη τα πρώτα χρόνια και να ξεθωριάζει αργότερα, όπως θα περίμενε ίσως κανείς, υπήρξε βυθισμένη στην λήθη για δεκαετίες, αναδύθηκε με δυσκολία, καλλιεργήθηκε και έδωσε μάχη για να επιβληθεί, πράγμα που κατόρθωσε στο διεθνές στερέωμα μόνο στη δεκαετία του ΄80"
Όπως φαίνεται απ΄τις δημοσιευμένες μαρτυρίες, εδώ στην Ελλάδα η έκρηξη ενδιαφέροντος για το θέμα έγινε την δεκαετία του ΄90. Δηλαδή οι διασωθέντες Εβραίοι της Ελλάδας "ευαισθητοποιήθηκαν" για το θέμα με μία δεκαετία καθυστέρηση συγκριτικά με τους ομοεθνείς τους του εξωτερικού.
Γιατί συνέβη αυτό; Γιατί οι Εβραίοι της Ελλάδας, και ειδικότερα της Θεσσαλονίκης, σιωπούσαν για τόσες δεκαετίες;
Το ερώτημα γίνεται ακόμα πιο ενδιαφέρον απ΄την στιγμή που απ΄τα πρώτα πράγματα που έκαναν οι Εβραίοι στην μεταπολεμική Ελλάδα ήταν να ιδρύσουν το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο (ΚΙΣ) το 1945 με σκοπό όπως λένε οι ίδιοι "την ανασυγκρότηση των κατεστραμμένων από τους Ναζί Ισραηλιτικών Κοινοτήτων της Ελλάδος".
Παρ'ολ'αυτά, έπρεπε να φτάσουμε στην δεκαετία του ΄90 για να δημοσιευτεί αξιόλογος όγκος μαρτυριών στην Ελλάδα, και αυτό σαν απόηχος της "διεθνούς αφύπνισης" που έγινε την δεκαετία του ΄80...
Η Βαρών-Βασάρ στην μελέτη της δεν δίνει καμμία ουσιαστική και πειστική απάντηση στο παραπάνω κρίσιμο ερώτημα.
Στον επίλογο όμως αναφέρει κάτι πολύ ενδιαφέρον που καταδεικνύει και μία συγκεκριμένη πολιτική σκοπιμότητα (σελ.343):
"Το να προστεθεί η γενοκτονία των Εβραίων στις σιωπές που πρέπει να σπάσουν και στα θέματα που οφείλουν να ενταχθούν τόσο στην συλλογική μνήμη όσο και στην ελληνική ιστοριογραφία, όχι μόνο θα δώσει μία πληρέστερη εικόνα της εποχής, αλλά θα προσφέρει και γόνιμη ευαισθητοποίηση σε θέματα ρατσισμού και ξενοφοβίας, κυρίως μέσα από την εκπαίδευση"
Ο καθένας ας βγάλει τα συμπεράσματά του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου