Όπως είναι γνωστό η ανατολική Μακεδονία και η Θράκη, δηλαδή η Ελλάδα ανατολικώς του ποταμού Στρυμόνα (πλην του μεγαλύτερου μέρους του νομού Έβρου), το 1941-44 ήταν υπό βουλγαρική κατοχή. Σε αυτήν την βουλγαροκρατούμενη ζώνη αναπτύχθηκε το ρωμαλέο αντιστασιακό κίνημα του Αντώνη Φωστερίδη και άλλων οπλαρχηγών που από ένα σημείο και έπειτα συγκρότησαν τις Εθνικές Αντάρτικες Ομάδες (ΕΑΟ).
Σε αυτήν την περιοχή όμως δρούσε και ο ΕΛΑΣ ο οποίος αναλωνόταν κυρίως σε αποτυχημένες συγκρούσεις με τις ΕΑΟ. Το πρώτο συγκροτημένο τμήμα του ΕΛΑΣ στα πρότυπα των ελασίτικων τμημάτων της υπόλοιπης Ελλάδας ήταν το 26ο σύνταγμα, το οποίο αναδιοργανώθηκε τον Φεβρουάριο του 1944 με νέο στρατιωτικό διοικητή τον ταγματάρχη Κώστα Κωνσταντάρα. Η κύρια βάση του 26ου συντάγματος ήταν το Παγγαίο αλλά είχε μικρά τμήματα και σε άλλες περιοχές. [1]
Αυτό το σύνταγμα απετέλεσε ουσιαστικά τον πυρήνα γύρω απ'τον οποίο συγκροτήθηκε η 6η μεραρχία του ΕΛΑΣ στην ανατολική Μακεδονία και Θράκη.
Ας δούμε όμως λίγο τι συνέβη τον Σεπτέμβριο του 1944:
Η Βουλγαρία που κατείχε την περιοχή, στις 9 Σεπτεμβρίου 1944 μετεστράφη υπέρ των Συμμάχων και κατά του Άξονα. Η νέα βουλγαρική κυβέρνηση του Πατριωτικού Μετώπου ήταν φιλοκομμουνιστική και ο Κόκκινος Στρατός βρισκόταν σε βουλγαρικό έδαφος.
Στα βουλγαροκρατούμενα ελληνικά εδάφη ο βουλγαρικός στρατός ως τις 13 Σεπτεμβρίου είχε πλέον τεθεί υπό τις διαταγές της νέας κυβέρνησης και υπό τον έλεγχο των βούλγαρων κομμουνιστών παρτιζάνων, και παρέδιδε τις πολιτικές αρχές στο ΕΑΜ/ΕΛΑΣ. [2]
Ο βουλγαρικός στρατός, που παρέμενε στα ελληνικά εδάφη, δηλαδή ήταν πλέον ουσιαστικά και πρακτικά σύμμαχος του ΕΛΑΣ. Οι μέχρι προ ολίγων ημερών στυγνοί κατακτητές μετεβλήθησαν εν μία νυκτί σε συμμάχους των κομμουνιστών του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ οι οποίοι φυσικά αποδέχτηκαν δίχως ενδοιασμούς τη νέα κατάσταση.
Μέσα σε αυτόν τον κυκεώνα πολιτικοστρατιωτικών εξελίξεων, ο ΕΛΑΣ άρχισε στις 16 Σεπτεμβρίου 1944 την συγκρότηση της 6ης μεραρχίας του, με την ίδρυση και άλλων συνταγμάτων πέραν του ήδη υπάρχοντος 26ου και του 81ου που ήταν στον γερμανοκρατούμενο Έβρο. [3] Ο Κωνσταντάρας ανέλαβε επιτελάρχης της με στρατιωτικό διοικητή τον Σιγανό και καπετάνιο τον Χρήστο Μόσχο (γνωστό με το ψευδώνυμο Πέτρος). [4]
Τα ερωτήματα που προκύπτουν είναι:
Αυτή η 6η μεραρχία του ΕΛΑΣ για ποιον λόγο συγκροτήθηκε;
Εναντίον ποιων προοριζόταν να πολεμήσει;
Προφανώς όχι κατά των Βουλγάρων αφού αυτοί πλέον ήταν από κάθε άποψη σύμμαχοι του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ.
Άρα μοιραία, δεν μπορεί να λογίζεται ως αντιστασιακή μονάδα.
Ο ρόλος της 6ης μεραρχίας του ΕΛΑΣ ήταν να χτυπήσει τους εθνικιστές αντάρτες του Τσαούς Αντών των ΕΑΟ, όπως και το έκανε. Και μάλιστα το έκανε σε ανοικτή σύμπραξη με τους Βούλγαρους τον Οκτώβριο του 1944, αλλά τα αποτελέσματα ήταν αρνητικά για τους εαμοβούλγαρους (και αυτό δεν είναι ύβρις αλλά ακριβέστατος χαρακτηρισμός δεδομένης της συμμαχίας των δύο μερών).
Αργότερα τον Δεκέμβριο του 1944 επαναλήφθηκαν οι επιθέσεις της 6ης μεραρχίας του ΕΛΑΣ κατά των ΕΑΟ, υπό αρκετά διαφορετικές συνθήκες και με διαφορετικό αποτέλεσμα.
Είναι ξεκάθαρο λοιπόν απ΄τα ιστορικά γεγονότα ότι στην ανατολική Μακεδονία και Θράκη ο σκοπός της αναδιοργάνωσης του ΕΛΑΣ τον Σεπτέμβριο του '44 ήταν να στραφεί αποκλειστικά και μόνο εναντίον των αντιφρονούντων Ελλήνων αντιστασιακών του Αντώνη Φωστερίδη.
Το παραπάνω σε συνδυασμό με:
α) την συμμαχία των ελασιτών με τους Βούλγαρους και
β) την γενικότερη εμφυλιοπολεμική τακτική που ακολούθησαν (και) στην ανατολική Μακεδονία και Θράκη κατά την διάρκεια της βουλγαρικής κατοχής,
τους καθιστά υπόλογους απέναντι στον ελληνικό πληθυσμό της περιοχής.
[1] "Αγώνες και διωγμοί" του Κ.Κωνσταντάρα, σελ.102-3
[2] "Αντάρτες και καπετάνιοι" του Τάσου Χατζηαναστασίου, σελ.219
[3] "Αγώνες και διωγμοί" του Κ.Κωνσταντάρα, σελ.248
[4] "Σκληροί αγώνες και μεγάλες θυσίες 1941-1944" του Δημήτρη Καραϊσαρλή, σελ.279
Σε αυτήν την περιοχή όμως δρούσε και ο ΕΛΑΣ ο οποίος αναλωνόταν κυρίως σε αποτυχημένες συγκρούσεις με τις ΕΑΟ. Το πρώτο συγκροτημένο τμήμα του ΕΛΑΣ στα πρότυπα των ελασίτικων τμημάτων της υπόλοιπης Ελλάδας ήταν το 26ο σύνταγμα, το οποίο αναδιοργανώθηκε τον Φεβρουάριο του 1944 με νέο στρατιωτικό διοικητή τον ταγματάρχη Κώστα Κωνσταντάρα. Η κύρια βάση του 26ου συντάγματος ήταν το Παγγαίο αλλά είχε μικρά τμήματα και σε άλλες περιοχές. [1]
Αυτό το σύνταγμα απετέλεσε ουσιαστικά τον πυρήνα γύρω απ'τον οποίο συγκροτήθηκε η 6η μεραρχία του ΕΛΑΣ στην ανατολική Μακεδονία και Θράκη.
Ας δούμε όμως λίγο τι συνέβη τον Σεπτέμβριο του 1944:
Η Βουλγαρία που κατείχε την περιοχή, στις 9 Σεπτεμβρίου 1944 μετεστράφη υπέρ των Συμμάχων και κατά του Άξονα. Η νέα βουλγαρική κυβέρνηση του Πατριωτικού Μετώπου ήταν φιλοκομμουνιστική και ο Κόκκινος Στρατός βρισκόταν σε βουλγαρικό έδαφος.
Στα βουλγαροκρατούμενα ελληνικά εδάφη ο βουλγαρικός στρατός ως τις 13 Σεπτεμβρίου είχε πλέον τεθεί υπό τις διαταγές της νέας κυβέρνησης και υπό τον έλεγχο των βούλγαρων κομμουνιστών παρτιζάνων, και παρέδιδε τις πολιτικές αρχές στο ΕΑΜ/ΕΛΑΣ. [2]
Ο βουλγαρικός στρατός, που παρέμενε στα ελληνικά εδάφη, δηλαδή ήταν πλέον ουσιαστικά και πρακτικά σύμμαχος του ΕΛΑΣ. Οι μέχρι προ ολίγων ημερών στυγνοί κατακτητές μετεβλήθησαν εν μία νυκτί σε συμμάχους των κομμουνιστών του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ οι οποίοι φυσικά αποδέχτηκαν δίχως ενδοιασμούς τη νέα κατάσταση.
Μέσα σε αυτόν τον κυκεώνα πολιτικοστρατιωτικών εξελίξεων, ο ΕΛΑΣ άρχισε στις 16 Σεπτεμβρίου 1944 την συγκρότηση της 6ης μεραρχίας του, με την ίδρυση και άλλων συνταγμάτων πέραν του ήδη υπάρχοντος 26ου και του 81ου που ήταν στον γερμανοκρατούμενο Έβρο. [3] Ο Κωνσταντάρας ανέλαβε επιτελάρχης της με στρατιωτικό διοικητή τον Σιγανό και καπετάνιο τον Χρήστο Μόσχο (γνωστό με το ψευδώνυμο Πέτρος). [4]
Τα ερωτήματα που προκύπτουν είναι:
Αυτή η 6η μεραρχία του ΕΛΑΣ για ποιον λόγο συγκροτήθηκε;
Εναντίον ποιων προοριζόταν να πολεμήσει;
Προφανώς όχι κατά των Βουλγάρων αφού αυτοί πλέον ήταν από κάθε άποψη σύμμαχοι του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ.
Άρα μοιραία, δεν μπορεί να λογίζεται ως αντιστασιακή μονάδα.
Ο ρόλος της 6ης μεραρχίας του ΕΛΑΣ ήταν να χτυπήσει τους εθνικιστές αντάρτες του Τσαούς Αντών των ΕΑΟ, όπως και το έκανε. Και μάλιστα το έκανε σε ανοικτή σύμπραξη με τους Βούλγαρους τον Οκτώβριο του 1944, αλλά τα αποτελέσματα ήταν αρνητικά για τους εαμοβούλγαρους (και αυτό δεν είναι ύβρις αλλά ακριβέστατος χαρακτηρισμός δεδομένης της συμμαχίας των δύο μερών).
Αργότερα τον Δεκέμβριο του 1944 επαναλήφθηκαν οι επιθέσεις της 6ης μεραρχίας του ΕΛΑΣ κατά των ΕΑΟ, υπό αρκετά διαφορετικές συνθήκες και με διαφορετικό αποτέλεσμα.
Είναι ξεκάθαρο λοιπόν απ΄τα ιστορικά γεγονότα ότι στην ανατολική Μακεδονία και Θράκη ο σκοπός της αναδιοργάνωσης του ΕΛΑΣ τον Σεπτέμβριο του '44 ήταν να στραφεί αποκλειστικά και μόνο εναντίον των αντιφρονούντων Ελλήνων αντιστασιακών του Αντώνη Φωστερίδη.
Το παραπάνω σε συνδυασμό με:
α) την συμμαχία των ελασιτών με τους Βούλγαρους και
β) την γενικότερη εμφυλιοπολεμική τακτική που ακολούθησαν (και) στην ανατολική Μακεδονία και Θράκη κατά την διάρκεια της βουλγαρικής κατοχής,
τους καθιστά υπόλογους απέναντι στον ελληνικό πληθυσμό της περιοχής.
[1] "Αγώνες και διωγμοί" του Κ.Κωνσταντάρα, σελ.102-3
[2] "Αντάρτες και καπετάνιοι" του Τάσου Χατζηαναστασίου, σελ.219
[3] "Αγώνες και διωγμοί" του Κ.Κωνσταντάρα, σελ.248
[4] "Σκληροί αγώνες και μεγάλες θυσίες 1941-1944" του Δημήτρη Καραϊσαρλή, σελ.279
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου