Τετάρτη 18 Ιουνίου 2014

Ο ρόλος του Ιβάν Μιχαήλωφ στο μακεδονικό ζήτημα - μέρος β'


 Το εγχείρημα των Ιταλών με τους κομιτατζήδες απέτυχε, η Ιταλία λίγο αργότερα συνθηκολόγησε και οι Γερμανοί τους αντικατέστησαν σε ρόλο κατοχικών δυνάμεων στην δυτική Μακεδονία.
 Ο Μιχαήλωφ δεν αδράνησε. Απ΄τον Αύγουστο του '43 είχε προσεγγίσει τους Γερμανούς (αναφέρεται ότι επισκέφτηκε το Βερολίνο και ήρθε σε επαφή με τον Χάινριχ Χίμλερ) και τους πρότεινε την συγκρότηση ένοπλων τμημάτων της ΕΜΕΟ που θα δρούσαν στο πλάι των κατοχικών δυνάμεων κατά των ανταρτών στην δυτική Μακεδονία. Εκτός απ΄το στρατιωτικό σκέλος, ο Μιχαήλωφ μέσω των επαφών του με Γερμανούς αξιωματούχους προσπαθούσε να προετοιμάσει το έδαφος για την ίδρυση της "Μεγάλης Μακεδονίας".
 Το ενδεχόμενο όμως της δημιουργίας μιας "Μεγάλης Μακεδονίας", θα ξεσήκωνε θύελλα αντιδράσεων σε Ελλάδα και Αλβανία, αλλά κυρίως στη Βουλγαρία η οποία αποτελούσε και τον ισχυρότερο σύμμαχο της γερμανικής πολιτικής στα Βαλκάνια. Επομένως, παρ’ όλη την ανάγκη για έμψυχο δυναμικό στο χώρο της Μακεδονίας και τα στρατιωτικά οφέλη από μια πιθανή συνεργασία με την ΕΜΕΟ, ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών Ρίμπεντροπ θεώρησε απαραίτητο να διακοπεί κάθε είδους υποστήριξη προς τον Μιχαήλωφ.

 Στο πλαίσιο της γερμανικής εξωτερικής πολιτικής στα Βαλκάνια η Βουλγαρία ήταν το κυριότερο στήριγμά της και θα έπρεπε να αποφευχθεί κάθε ενέργεια η οποία θα μπορούσε να επιφέρει προβλήματα στις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών, Γερμανίας- Βουλγαρίας.
 Η γερμανική συνεργασία στη δημιουργία ανεξάρτητης Μακεδονίας ήταν σίγουρο ότι θα δυσαρεστούσε τη βουλγαρική κυβέρνηση η οποία θα θεωρούσε την κίνηση αυτή ως στρεφόμενη εναντίον της. Τα επιπρόσθετα κατοχικά βάρη που είχε επωμιστεί άλλωστε η Βουλγαρία σε Σερβία και Ελλάδα την τελευταία περίοδο δεν άφηναν περιθώρια ελιγμών στην γερμανική κυβέρνηση.
  Πρωταρχικό ρόλο στην παρούσα φάση έπαιζε η διασφάλιση των καλών σχέσεων με τη σύμμαχο Βουλγαρία και άρα η γερμανική κυβέρνηση δεν θα υποστήριζε τη θέση για ανεξάρτητη Μακεδονία ή την ένωση του ευρύτερου μακεδονικού χώρου με τη Βουλγαρία για να εξασφαλίσει τη στρατιωτική συνεργασία με τη ΕΜΕΟ. Υπό το βάρος όλων αυτών των παραγόντων, ο Χίτλερ δεν ενέκρινε τις πρωτοβουλίες που είχαν αναλάβει οι γερμανικές μυστικές υπηρεσίες και δεν συναίνεσε στην ανακήρυξη μιας ανεξάρτητης Μακεδονίας.

 Παρ'όλ'αυτά, σιωπηρά οι Γερμανοί εκπαίδευσαν στελέχη της ΕΜΕΟ στο Ζάγκρεμπ και το Βερολίνο και τους απέστειλαν στην βόρεια Ελλάδα όπου εντάχτηκαν στην Οχράνα. Οι επαφές με τον Μιχαήλωφ διακόπηκαν -επιφανειακά τουλάχιστον- για να αποφευχθεί η σύνδεση της γερμανικής πολιτικής με την προπαγάνδα υπέρ της ανεξάρτητης Μακεδονίας, ωστόσο οι Γερμανοί συνεργάζονταν με τον Ντίμιταρ Τσίλεφ, μέλος της ΕΜΕΟ και έναν από τους πιο έμπιστους ανθρώπους του Μιχαήλωφ.
 Μόλις το καλοκαίρι του 1944 συγκροτήθηκαν τρία "μακεδονικά τάγματα" σε  Έδεσσα, Καστοριά και στο Ξυνό Νερό της Φλώρινας. Η βάση τους ήταν οχρανίτες (όσοι από αυτούς δεν είχαν μεταπηδήσει στο κομμουνιστικό αυτονομιστικό ΣΝΟΦ) και στελέχη της ΕΜΕΟ. Εξοπλίστηκαν απ΄τους Γερμανούς και ήταν υπό την διοίκησή τους. Σημαντικό ρόλο στην οργάνωση αυτών των μονάδων έπαιξε ο απόστρατος βούλγαρος αξιωματικός Γκιόργκι Ντίμτσεφ που ήταν στενός συνεργάτης του Μιχαήλωφ.

 Ούτε αυτό το εγχείρημα όμως είχε κάποιο αποτέλεσμα. Με δεδομένο ότι η τροπή του πολέμου ήταν μη-αναστρέψιμη και η ήττα του Άξονα αναπόφευκτη, πολλοί εκ των εξοπλισμένων βουλγαρίζοντων διαπραγματεύονταν την μεταπήδησή τους στον ΕΛΑΣ. Μεταξύ αυτών ήταν ακόμα και ο Ντίμτσεφ που είδαμε παραπάνω.
 Ο Μιχαήλωφ μετά από διαβουλεύσεις με συνεργάτες του κατάλαβε πλέον ότι η ίδρυση ανεξάρτητου μακεδονικού κράτους όπως ο ίδιος το επιδιωκε ήταν ανέφικτη. Πέραν όλων των άλλων, υπήρχαν πλέον και οι παρτιζάνοι του Τίτο οι οποίοι μπορεί επίσης να μιλούσαν για αυτόνομη Μακεδονία ενταγμένη όμως στην ομοσπονδιακή Γιουγκοσλαβία. Ο Μιχαήλωφ ακολούθησε τους Γερμανούς στην αποχώρησή τους απ΄τα Βαλκάνια.


 Αυτή ήταν περιληπτικά η πορεία του φανατικού βουλγαρομακεδόνα Ιβάν Μιχαήλωφ. Επρόκειτο για μία ιδιάζουσα περίπτωση βούλγαρου ηγέτη που ησχολείτο αποκλειστικά και μόνο με το μακεδονικό, με αποτέλεσμα να μπορεί να χαρακτηριστεί περισσότερο τοπικιστής παρά εθνικιστής.
 Οι επιδιώξεις του περί δημιουργίας "Μεγάλης Μακεδονίας" ήταν εκτός πραγματικότητας καθώς ουσιαστικά στρεφόταν εναντίον όλων των εθνικών και πολιτικών στρατοπέδων της νότιας βαλκανικής, ενώ και από στρατιωτικής άποψης η οργάνωσή του ΕΜΕΟ ποτέ δεν απέκτησε αξιοσημείωτη δυναμική. Ο ίδιος δεν προσέγγισε τους κομμουνιστές, εν εντιθέσει με το σύνολο των κομιτατζήδων/οχρανιτών, και παρέμεινε σταθερά αντικομμουνιστής και γερμανόφιλος.
 Το μόνο που κατάφερε ήταν να ρίξει περισσότερο λάδι στην φωτιά του πολέμου και να συνεισφέρει ακουσίως στην ενίσχυση του τιτοϊκού "μακεδονισμού" που διέφερε ουσιωδώς απ΄τον βουλγαρομακεδονισμό που πρέσβευε ο ίδιος.

 Ένα πολύ ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι οι απόψεις του αντικομμουνιστή γερμανόφιλου Ιβάν Μιχαήλωφ περί ανεξάρτητης Μακεδονίας ταυτίζονται με τις απόψεις των Βούλγαρων κομμουνιστών πάνω στο θέμα:  http://istoriakatoxis.blogspot.gr/2014/03/blog-post_28.html


 Τα στοιχεία για τις δύο αναρτήσεις προέρχονται απ΄το έργο: "Πτυχές της δράσης της Οχράνα με βάση νεότερες βουλγαρικές πηγές (1941-1943)" της Όλγας Μπελεγάκη.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου