Όπως ξέρουμε, στις 12 Οκτωβρίου 1944 οι Γερμανοί απεχώρησαν απ'την Αθήνα.
Μεσολάβησε ένα "κενό" 6 ημέρων ως τις 18 Οκτωβρίου οπότε και κατέφτασε στην πρωτεύουσα η ελληνική κυβέρνηση της Μέσης Ανατολής με επικεφαλή τον πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου, μαζί με μικρά βρετανικά στρατιωτικά τμήματα. Λίγες μέρες μετά, τον Νοέμβριο κατέφτασε και η 3η Ορεινή Ταξιαρχία, γνωστή και ως Ταξιαρχία του Ρίμινι.
Με δεδομένη την πρόθεση του ΚΚΕ και του ελεγχόμενου από αυτό ΕΑΜ/ΕΛΑΣ, να καταλάβει την εξουσία (σχετικά έχει μιλήσει το ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ Ανδρέας Τζήμας, βλ.εδώ), προξενεί εντύπωση η αδράνεια των κομμουνιστών αυτές τις κρίσιμες μεταβατικές μέρες. Θα μπορούσαν κάλλιστα να καταλάβουν την Αθήνα με δυνάμεις του ΕΛΑΣ, απαγορεύοντας έτσι πρακτικά την άφιξη της κυβέρνησης της Μέσης Ανατολής. Ή ακόμα θα μπορούσαν να κινήθουν κατά της κυβέρνησης Παπανδρέου μετά την άφιξή της, αφού εκείνη τον Οκτώβριο είχε πολύ μικρή στρατιωτική ισχύ.
Έτσι, με τον ένα τρόπο ή τον άλλο, θα γινόντουσαν κύριοι της πρωτεύουσας.
Αυτό σε συνδυασμό με τον ολοκληρωτικό έλεγχο που είχαν επιβάλλει δια πυρός και σιδήρου στο μεγαλύτερο μέρος της περιφέρειας, θα τους καθιστούσε αυτομάτως μία ντε φάκτο κυβέρνηση της Ελλάδος.
Το ερώτημα λοιπόν είναι: Γιατί αδράνησαν; Γιατί άφησαν αυτήν την μοναδική ευκαιρία τους να πάει χαμένη; Γιατί προτίμησαν να σεβαστούν τον όρο στην συμφωνία της Καζέρτα που απαγόρευε την είσοδο μονάδων του ΕΛΑΣ απ'την επαρχία στην πρωτεύουσα;
- Μεταπολεμικά, πολλοί αριστεροί αρέσκονταν στην συνωμοσιολογία και την πρακτορολογία. Έλεγαν ότι η τότε ηγεσία του ΚΚΕ (π.χ. Σιάντος) ήταν πράκτορες των Άγγλων και γι'αυτό έδρασαν υπονομεύοντας τον ΕΛΑΣ, τόσο τον Οκτώβριο όσο και αργότερα στα δεκεμβριανά.
Τέτοιοι υπερβολικοί αναπόδεικτοι ισχυρισμοί αναμφίβολα στερούνται σοβαρότητας και ανήκουν στην σφαίρα της κομμουνιστικής αλληλοφαγωμάρας.
- Αυτή η "νομιμοφροσύνη" του ΚΚΕ/ΕΑΜ/ΕΛΑΣ τις μέρες της Απελευθέρωσης χρησιμοποιείται σαν επιχείρημα από πολλούς αριστερούς που προσπαθούν να αποδείξουν ότι το ΚΚΕ/ΕΑΜ/ΕΛΑΣ δεν επιθυμούσε την κατάληψη της εξουσίας.
Φυσικά αυτό είναι γελοίος ισχυρισμός. Μία τυπική "νομιμοφροσύνη" μερικών εβδομάδων δεν σβήνει ούτε τα αίσχη του κατοχικού εμφυλίου που διέπραξαν οι κομμουνιστές, ούτε τις αποδεδειγμένες προθέσεις και προετοιμασίες του ΚΚΕ (βλ.εδώ) για την κατάληψη της Αθήνας, ούτε την γενικότερη αφερεγγυότητά τους όσον αφορά την μη-τήρηση των συμφωνιών που υπέγραφαν.
Άλλωστε, η συμφωνία της Καζέρτα παραβιάστηκε ρητώς απ΄τους κομμουνιστές στην περίπτωση της Θεσσαλονίκης που κατελήφθη αυθαιρέτως απ΄τον ΕΛΑΣ μετά την αποχώρηση των Γερμανών [1].
- Οι Άγγλοι πίστευαν ότι ο ΕΛΑΣ δεν κινήθηκε επειδή πίστευε -λανθασμένα- ότι θα κατέφταναν σημαντικές βρετανικές δυνάμεις, και όχι μικρά τμήματα:
Ο Έντ Μάγερς, πρώτος αρχηγός της εν Ελλάδι βρετανικής στρατιωτικής αποστολής το 1943, έλεγε :
"Όλα δείχνουν ότι το ΕΑΜ πίστευε πως θα φέρναμε στην Ελλάδα τόσο ισχυρές δυνάμεις ώστε το πραξικόπημα θα ήταν αδύνατο. Το ΕΑΜ χρειάστηκε πρώτα να ανακαλύψει πρώτα τον περιορισμένο αριθμό των δυνάμεων αυτών και την αδυναμία των μέσων που διαθέταμε για να σκεφτεί ότι θα του δινόταν μια τρίτη ευκαιρία για την κατάληψη της εξουσίας" [2]
Το ίδιο ισχυριζόταν και ο Νίκολας Χάμμοντ, διάδοχος του Κρις Γουντχάουζ στην ηγεσία της συμμαχικής στρατιωτικής αποστολής το διάστημα Μάιος-Αύγουστος 1944:
"Είχα διαβεβαιώσει τον στρατηγό Σκόμπυ στην Ιταλία ότι η απόβαση [των Βρετανών] δεν θα εμποδιζόταν [απ΄τον ΕΛΑΣ] κατά την δική μου εκτίμηση λόγω του ενδιαφέροντος του Σιάντου για το γόητρο της κινήσεως, ενώ στην ουσία πίστευε ότι οι συμμαχικές δυνάμεις θα ήταν μεγάλες και θα χρειαζόταν πολύς χρόνος μεταφοράς των βαρέων όπλων του ΕΛΑΣ απ΄τα βουνά με τα κάρα που τα έσερναν μουλάρια. [3]
Ο Χάμμοντ ισχυριζόταν επίσης ότι αυτός κατάφερε και έπεισε τον Σιάντο για το συγκεκριμένο θέμα:
"Έκανα ότι μπορούσα για να τους κάνω να πιστέψουν ότι σημαντικές συμμαχικές δυνάμεις θα έφταναν στην Ελλάδα από την Ιταλία. Η μέθοδος μου ήταν να τους λέω την αλήθεια όπως την είχα καταλάβει δηλαδή ότι μόνο μία μικρή δύναμη θα μπορούσε να έρθει. Ο Σιάντος και οι φίλοι του πίστευαν ότι τους έλεγα ψέματα επειδή δεν μπορούσαν να φανταστούν ότι έλεγα την αλήθεια". [4]
Αυτή η θέση των Άγγλων αξιωματούχων έχει μία λογική βάση και δείχνει να εξηγεί ικανοποιητικά την "νομιμοφροσύνη" (ή αδράνεια) του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ τις κρίσιμες μέρες της Απελευθέρωσης.
- Υπάρχει βέβαια και η παράμετρος των εθνικών οργανώσεων των Αθηνών που λίγες μέρες πριν την Απελευθέρωση είχαν ενισχυθεί με οπλισμό απ΄το στρατηγείο της Μέσης Ανατολής, όπως είχαμε δει εδώ. Ιστοριογράφοι τους ισχυρίζονταν ότι διέδωσαν την φήμη πως πήραν πολύ περισσότερα όπλα απ'όσα είχαν πάρει στ'αλήθεια, και αυτό συγκράτησε προσωρινά τους κομμουνιστές. [5]
Ίσως αυτός ο ισχυρισμός των αθηναίων αντιστασιακών να έχει κάποια δόση αλήθειας, αν και πιθανότατα όχι στην έκταση που οι ίδιοι προβάλλουν.
συνεχίζεται...
[1] "Απομνημονεύματα" του Μάρκου Βαφειάδη, τόμος Β', σελ.217-221
[2] "Η ελληνική περιπλοκή" του Έντ Μάγερς, σελ.268
[3] "Δυτική Μακεδονία, Αντίσταση και Συμμαχική Στρατιωτική αποστολή 1943-1944" του Νίκολας Χάμμοντ, σελ.301
[4] "Με τους αντάρτες 1943-1944" του Νίκολας Χάμμοντ, σελ.183
[5] "Το χρονικό της σκλαβιάς" του Χρήστου Ζαλοκώστα, σελ. 335
"Το χρονικό της εθνικής αντιστάσεως Πελοποννήσου 1941-1945" του Ιωάννη Κοσιώρη, σελ.297
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου