Αφού είναι στην επικαιρότητα οι δηλώσεις μετάνοιας, θα ήταν ενδιαφέρον να δούμε ποια ήταν η γνώμη ενός υψηλόβαθμου στελέχους του ΚΚΕ, του Βασίλη Μπαρτζώτα για τους ομοϊδεάτες του κομμουνιστές που υπέγραφαν δηλώσεις μετάνοιας, τους γνωστούς "δηλωσίες".
Ο Μπαρτζώτας είχε κάθε δικαίωμα να εκφέρει γνώμη επί του θέματος εφόσον ήταν κρατούμενος στην Ακροναυπλιά και βίωσε εκ των έσω σχετικές καταστάσεις. Αργότερα διετέλεσε μέλος του Πολιτικού Γραφείου του ΚΚΕ και γραμματέας της ΚΟΑ (Κομμουνιστικής Οργάνωσης Αθήνας).
Υπενθυμίζουμε ο διασημότερος δηλωσίας του ΚΚΕ επί μεταξικής περιόδου ήταν ο Αθανάσιος Κλάρας, μετέπειτα γνωστός ως Άρης Βελουχιώτης. Για την δήλωση μετανοίας του έχουμε δει εδώ:
http://istoriakatoxis.blogspot.gr/2013/03/blog-post_21.html
Ας δούμε λοιπόν τι έλεγε ο Μπαρτζώτας στο έργο του "Και άστραψε φως η Ακροναυπλιά" (σελ.36-37):
"Το βασικό μέτωπο, το κύριο ζήτημα στα 1938-1939 στην Ακροναυπλιά ήταν η πάλη ενάντια στις δηλώσεις μετάνοιας".
"Υπάρχουν όμως και οι απολογητές των δηλώσεων, ευτυχώς λίγοι. Είναι συνήθως αυτοί που βρίσκονται στα πρόθυρα της δήλωσης, που λένε ότι η δήλωση αποκήρυξης του κομμουνισμού δεν είναι τίποτα, μπορείς να κάνεις δήλωση για να ...ξεγελάσεις τον εχθρό και μετά να βγεις έξω και να δουλέψεις για το λαϊκό κίνημα! Τέτοιου είδους "θεωρίες" για τις δηλώσεις σιγοντάριζε και η δικτατορία".
"Είναι μεγάλο το δράμα των δηλωσιών. Ως την τελευταία στιγμή ζούσαμε μαζί και τώρα μας εγκαταλείπουν... Το καταλαβαίνουν και οι ίδιοι και φεύγοντας (ορισμένοι μάλιστα κλαίνε) μας αποχαιρετούν με τα λόγια:
- Σώθηκε το λάδι μου"
"Οι αδύνατοι υποχωρούν και οι λεβέντες ατσαλώνουν τα νεύρα και την ψυχή τους"
Απ΄τα γραφόμενα του Μπαρτζώτα είναι προφανές ότι η υπογραφή δηλώσεων μετάνοιας ήταν εκτός κομματικής γραμμής και ήταν εξ'ορισμού καταδικαστέα. Οι δηλωσίες αντιμετωπίζονταν περιφρονητικά και υποτιμητικά.
Επίσης αποδοκιμάζονταν όλοι όσοι ισχυρίζονταν ότι "υπέγραψαν δηλώσεις μετάνοιας για να ξεγελάσουν τον εχθρό και να βγουν έξω για να δουλέψουν για το λαϊκό κίνημα".
Η τελευταία φράση ήταν ευθεία μπηχτή για τον Βελουχιώτη, ο οποίος έλεγε ότι έκανε την δήλωση κατόπιν εντολής του Ζαχαριάδη όταν ήταν συγκρατούμενοι στην Κέρκυρα για να βγει έξω και να εκτελέσει κάποια σοβαρή κομματική αποστολή.
("H πολιτική διαθήκη του Άρη Βελουχιώτη" του Γιάννη Χατζηπαναγιώτου, σελ.38)
Όμως ο Ζαχαριάδης που επέστρεψε στην Ελλάδα το 1945 ουδέποτε επιβεβαίωσε κάτι τέτοιο.
Κάτι παρόμοιο έλεγε ο Βελουχιώτης και στον συνεργάτη του στην ηγεσία του ΕΛΑΣ, Ανδρέα Τζήμα ο οποίος έλεγε γι'αυτόν:
"Όπως μας είπε αργότερα, όταν συναντηθήκαμε, μπορούσε να βγάλει την φυλακή της Κέρκυρας στηριγμένος μόνο σ'ένα ποδάρι. Έκανε την δήλωση όμως μόνο και μόνο για να ανασυγκροτήσει το κόμμα". ("Άρης Βελουχιώτης. Το χαμένο αρχείο - Άγνωστα κείμενα" του Γρ.Φαράκου, σελ. 146)
Ακόμα και ο αγιογράφος του Βελουχιώτη Διονύσης Χαριτόπουλος (όπως και άλλοι αριστεροί ιστορικοί π.χ. Κέδρος) απορρίπτει την άποψη ότι υπέγραψε την δήλωση κατόπιν διαταγής του Ζαχαριάδη, ούτε βέβαια παίρνει στα σοβαρά κάποιο παραμυθάκι στο οποίο εμπλεκόταν και κάποια υποτιθέμενη αρραβωνιαστικιά! Ο Χαριτόπουλος απλά ισχυρίζεται ότι ο Βελουχιώτης υπέγραψε επειδή απλά ήθελε να βγει έξω και να δράσει:
"Για την υπογραφή της Κέρκυρας έχει αναπτυχθεί έκτοτε ολόκληρη μυθολογία. Από την ηρωική εκδοχή πως υπέγραψε με εντολή του Ζαχαριάδη για να μπορέσει να εκτελέσει κάποια σοβαρή αποστολή, εώς την δακρύβρεχτη, που τον θέλει να υπογράφει επειδή βασάνιζαν μπροστά του την υποτιθέμενη αρραβωνιαστικά του. Το πιθανότερο είναι πως ο κ.Κλάρας δεν ανήκει στην χορεία των χριστιανοκομμουνιστών μαρτύρων για να αφήσει να τον φάνε τα λιοντάρια ή η φυματίωση στα μπουντρούμια. Χωρίς δράση δεν αναπνέει. Από τον ζωντανό ενταφιασμό με τις ιδέες του προτιμάει τον ελιγμό."
("Άρης, ο αρχηγός των ατάκτων" του Διονύση Χαριτόπουλου, σελ.41-42)
Φυσικά τα παραπάνω είναι απλά αναπόδεκτες εικασίες των κάθε λογής απολογητών του Βελουχιώτη. Άλλωστε με τον λογική αυτή, όλοι οι δηλωσίες μπορούσαν να ισχυριστούν ότι υπέγραψαν για να βγουν έξω και να δράσουν...
Ας επιστρέψουμε στον Μπαρτζώτα:
"Η δικτατορία, οι Μανιαδάκηδες, ελπίζουν πολλά με τις καινούριες απαγορεύσεις. Να σκοτώσουν την σκέψη του κάθε αγωνιστή, να τον αφοπλίσουν ιδεολογικά, να μην έχει να κάνει τίποτα στις μακρόσυρτες ώρες της φυλακής -που κάθε λεπτό μοιάζει με αιώνας- και να ζητήσει έτσι την λύτρωσή του στην δήλωση μετάνοιας. Άλλωστε δοκίμασαν αυτό το όπλο τους στις φυλακές της Κέρκυρας και πέτυχαν κάποια αποτελέσματα..."
Εδώ ο Μπαρτζώτας πάλι "καρφώνει", εμμέσως πλην σαφώς, τον Βελουχιώτη, αφού όπως είδαμε ο μετέπειτα αρχικαπετάνιος του ΕΛΑΣ στις φυλακές της Κέρκυρας υπέγραψε την δήλωση μετάνοιας.
Σε πολλούς μπορεί να προκαλεί εντύπωση το πως ένας δηλωσίας κατάφερε και ανέβηκε τόσο ψηλά στην ιεραρχία του -ελεγχόμενου απ΄το ΚΚΕ- ΕΛΑΣ, αφού οι δηλωσίες ήταν από κάθε άποψη κατακριτέοι.
Αυτό το παράδοξο εξηγείται αν ληφθούν υπόψη δύο πράγματα:
α) Δεν ήταν λίγοι οι δηλωσίες οι οποίοι κατά την διάρκεια της Κατοχής επανεντάχτηκαν στο κόμμα και δραστηριοποιήθηκαν ενεργά στο ΕΑΜ/ΕΛΑΣ. Οι υπέρμαχοι του ανθελληνικού "μακεδονισμού" Ναούμ Πέιος και Γκότσε είναι χαρακτηριστικές περιπτώσεις, ενώ το ίδιο ισχύει και για πολλούς ακόμα (βλ. εδώ). Ο λόγος της επανένταξης αρκετών δηλωσιών στον κομματικό μηχανισμό πιθανότατα είχε να κάνει με τις αυξημένες στελεχιακές ανάγκες του ΚΚΕ κατά την Κατοχή.
β) Ο Βελουχιώτης ήταν πρωτοπόρος, ανάμεσα στους κομμουνιστές, όσον αφορά το αντάρτικο. Μπόρεσε και οργάνωσε τον ΕΛΑΣ στην Ρούμελη το 1942-3 βάζοντας την δική του σφραγίδα, ώστε ήταν πρακτικά πολύ δύσκολο για την κομματική ηγεσία να τον αποπέμψει. Ακόμα και όταν αποφασίστηκε η καθαίρεσή του και η αντικατάστασή του το 1943, δεν εφαρμόστηκε. Ο Βελουχιώτης πέρασε πάντως σε δεύτερη μοίρα όσον αφορά την λήψη αποφάσεων και γενικότερα υπήρχε η τάση να αποστέλλεται μακριά απ΄την βάση του Γ.Σ. του ΕΛΑΣ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου