Θύμιος Δεδούσης - ο σταυραετός της Ρούμελης μέρος β΄

  Μετά τις μάχες του 5/42 κατά των Γερμανών, οι τελευταίοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν (προσωρινά) την Άμφισσα στις 12/10/1943. Τμήματα του 5/42, μεταξύ αυτών και ο λόχος του Δεδούση μπήκαν στην ελεύθερη πια Άμφισσα και έτυχαν αποθεωτικής υποδοχής απ’τον λαό. Την επόμενη μπήκαν στην Άμφισσα και τμήματα του ΕΛΑΣ και συγκροτήθηκε κοινό φρουραρχείο των δύο οργανώσεων [1]. Η κατάσταση βέβαια κάθε άλλο παρά ειδυλλιακή ήταν μεταξύ των δύο αντάρτικων οργανώσεων. Η εμπάθεια του Ζούλα, διοικητή του 36ου συντάγματος του ΕΛΑΣ ήταν διαρκής και προκλητική απ’τον Ιούνιο του 1943 με την δεύτερη διάλυση του 5/42.

  

 Πέραν αυτών, όπως είχαμε δει εδώ κατά την διάρκεια του εμφυλίου ΕΛΑΣ-ΕΔΕΣ, η ΕΚΚΑ κράτησε μία φιλική στάση προς τον πρώτο με την προκήρυξη υπέρ του στις 14/10/1943. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να προκληθούν αντιδράσεις στους κόλπους του 5/42. Στην σύσκεψη των αξιωματικών που συγκάλεσε ο Ψαρρός στο Κάστρο των Σαλώνων στην Άμφισσα στις 24/10/1943 συζητήθηκε το θέμα σε φορτισμένο κλίμα και τελικώς δεν αναγνωρίστηκε η φιλο-εαμική προκήρυξη της ΕΚΚΑ. 
 Ο Δεδούσης συμμετείχε στην σύσκεψη, και ήταν σαφώς εναντίον της υποστήριξης του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ εκ μέρους της ΕΚΚΑ. Μετά την σύσκεψη, διαβλέποντας τον κίνδυνο απ’το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ αποφάσισε να ακολουθήσει μία καθαρά αντικομμουνιστική γραμμή. Ξεκίνησε με τον λόχο του μία περιοδεία στα χωριά της Παρνασσίδας. Συγκεκριμένα πέρασαν απ΄τον Άγιο Γεώργιο, το Χρισσό (γενέτειρα του Ψαρρού), την Δεσφίνα, την Ιτέα και το Γαλαξίδι. Τα τοπικά μικροεπεισόδια δεν έλλειψαν.

 Στην Δεσφίνα ο τοπικός υπεύθυνος του ΕΑΜ διοργάνωσε κομμουνιστική συγκέντρωση που στρεφόταν ανοικτά κατά του Δεδούση και του 5/42. Με λίγες ριπές πολυβόλων στον αέρα η συγκέντρωση διαλύθηκε.

 Στην Ιτέα, οι ελασίτες είχαν συλλάβει τον ταγματάρχη Γιακουμάκη του 5/42 και τον καθύβριζαν ως προδότη. Την ίδια μέρα όμως έφτασε εκεί ο Δεδούσης που τον απελευθέρωσε δίχως να συναντήσει αντίσταση. [2]

 

  Γενικότερα, υπήρχε ένταση μεταξύ των δύο οργανώσεων στο τέλος του 1943 και αρχές του 1944, αλλά εκτονωνόταν σχετικά γρήγορα δίχως περαιτέρω επιπλοκές. 

 Η κατάσταση επιδεινώθηκε ραγδαία για τους αντάρτες τον Ιανουάριο-Φεβρουάριο του 1944 όταν έλαβαν χώρα γερμανικές επιχειρήσεις με σκοπό την ανακατάληψη της Άμφισσας και την απώθηση των ανταρτών. Κατά την διάρκεια των συγκρούσεων τμημάτων του 5/42 και του ΕΛΑΣ με Γερμανούς στο 51^ο χλμ Γραβιάς-Αμφίσσας, ο λόχος του Δεδούση είχε σταλεί στις Καρουτές για να παραλάβει υλικά από αέρος απ΄τους Άγγλους [3]. 

 Μετά την ανακατάληψη της Άμφισσας, οι Γερμανοί χτύπησαν και τις Καρουτές όπου εκτός του λόχου του Δεδούση είχαν καταφύγει και άλλοι αντάρτες τόσο του 5/42 όσο και του ΕΛΑΣ, αλλά και άμαχοι. Οι Γερμανοί τους αιφνιδίασαν αλλά οι αντάρτες κατάφεραν και διέσπασαν τον κλοιό και διέφυγαν, όχι όμως χωρίς απώλειες [4].

 Οι δυναμικές γερμανικές επιχειρήσεις ανάγκασαν το 5/42 να εγκαταλείψει την περιοχή τον Φεβρουάριο του 1944 και να πάει δυτικότερα προς την Δωρίδα. Ο Δεδούσης με τον λόχο του εγκαταστάθηκαν στο αεροδρόμιο των Πενταγιών όπου μάταια περίμεναν ρίψεις [5].

   
 Ο Δεδούσης βέβαια δεν είχε ξεχάσει τον ρόλο της ΕΚΚΑ της οποίας στρατιωτικό σκέλος ήταν το  Σύνταγμα 5/42. Γενικότερα, στην Παρνασσίδα και στην Δωρίδα όπου δρούσαν οι αντάρτες του Ψαρρού, ο κόσμος ήταν από αδιάφορος εώς ιδιαιτέρως αρνητικός απέναντι στην ΕΚΚΑ, εν αντιθέσει με το δημοφιλές 5/42 [6]. 
 Μέσα σε αυτό το κλίμα απαξίωσης της ΕΚΚΑ και δικαιολογημένης  (ας μην ξεχνάμε ότι το 1943 οι ελασίτες είχαν διαλύσει δις το 5/42) καχυποψίας απέναντι στο ΕΑΜ/ΕΛΑΣ το οποίο είχε υποστηρίξει η ΕΚΚΑ κατά του ΕΔΕΣ, ο Δεδούσης κινητοποιήθηκε και συνέταξε στις 28/02/1944 το παρακάτω υπόμνημα αποκήρυξης της ΕΚΚΑ το οποίο υπέγραψαν συνολικά 68 αξιωματικοί και υπαξιωματικοί του συντάγματος [7]:

 

  Χαρακτηριστικό είναι ότι πέραν του Δεδούση, οι κυριότεροι και πιο μάχιμοι αξιωματικοί του 5/42 συμπεριλαμβάνονται στους υπογράφοντες αυτό το υπόμνημα (Καϊμαράς, Ντούρος, Καπετζώνης, Κούτρας, Πατυχάκης, Παξινός κτλ).
 Επίσης το υπόμνημα στρέφεται ευθέως κατά του υποδιοικητή του 5/42 αντισυνταγματάρχη Λαγγουράνη, και αυτό φυσικά δεν ήταν καθόλου τυχαίο, όπως θα δούμε στην τρίτη και τελευταία ανάρτηση για τον Θύμιο Δεδούση.


 συνεχίζεται..

  [1] "Το χρονικό μιας θυσίας" του Γεωργίου Καϊμαρά, σελ.122                                            
     "Αντιστασιακή οργάνωση ΕΚΚΑ 1941-1944" του Ιωάννη Παπαθανασίου, σελ.108

  [2] "Θύμιος Δεδούσης ο εθνομάρτυς αγωνιστής" του Ιωάννη Δεδούση, σελ.48-53   
   "Αντιστασιακή οργάνωση ΕΚΚΑ 1941-1944" του Ιωάννη Παπαθανασίου, σελ.108                     
    "Το χρονικό μιας θυσίας" του Γεωργίου Καϊμαρά, σελ.125

 [3] "Αντιστασιακή οργάνωση ΕΚΚΑ 1941-1944" του Ιωάννη Παπαθανασίου, σελ.123

 [4] "Θύμιος Δεδούσης ο εθνομάρτυς αγωνιστής" του Ιωάννη Δεδούση, σελ.53      
   "Αντιστασιακή οργάνωση ΕΚΚΑ 1941-1944" του Ιωάννη Παπαθανασίου, σελ.125       

 [5]  "Αντιστασιακή οργάνωση ΕΚΚΑ 1941-1944" του Ιωάννη Παπαθανασίου, σελ.125                      
       "Το χρονικό μιας θυσίας" του Γεωργίου Καϊμαρά, σελ.152

 [6] βλ. έκθεση του αντισυνταγματάρχη Αργυρόπουλου της ΠΑΟ στο "Για τον ελληνικό βορρά" του Παρμενίωνος Παπαθανασίου, σελ.608.                                                                                                   

 [7] "Θύμιος Δεδούσης ο εθνομάρτυς αγωνιστής" του Ιωάννη Δεδούση, σελ.56-57