Απάντηση σε ανακριβές άρθρο για την αντιστασιακή οργάνωση ΠΑΟ - μέρος Α'

 

Σε αυτήν την διεύθυνση δημοσιεύεται ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο κάποιου κ.Κουσαρίδη σχετικά με την αντιστασιακή οργάνωση ΠΑΟ.

 Πριν γίνει η σχετική κριτική σε αυτό, θα πρέπει να τονιστεί μία θεμελιώδης παράλειψή του. Στην βιβλιογραφία που παρατίθεται δεν συμπεριλαμβάνονται τα δύο βασικά βιβλία για την ΠΑΟ: "Για τον Ελληνικό Βορρά" του Παρμενίωνος Παπαθανασίου, και το "ΠΑΟ ιστορία και προσφορά της στην εθνικήν αντίστασιν 1941-45" του Αθανάσιου Φροντιστή.

 Ούτε βέβαια το πολύτομο έργο του Αθανάσιου Χρυσοχόου "Η Κατοχή εν Μακεδονία", στον πέμπτο τόμο του οποίου γίνονται εκτενείς αναφορές για την ΠΑΟ, ούτε τα γραπτά Άγγλων που είχαν επαφή με την ΠΑΟ (όπως ο Νίκολας Χάμμοντ), ούτε τα γραπτά αξιωματικών που ήταν αρχικά στην ΠΑΟ και μετά πέρασαν οικειοθελώς στον ΕΛΑΣ (Κωνσταντάρας).

 Ένα άρθρο λοιπόν για την ΠΑΟ που δεν χρησιμοποιεί και τις συγκεκριμένες πρωτογενείς πηγές δεν μπορεί παρά να είναι ελλειπές και ελαφρώς μονόπλευρο.

Η κριτική στο άρθρο του κ.Κουσαρίδη θα γίνει σε δύο μέρη, για να αποφύγουμε τα κουραστικά "σεντόνια".

 Το πρώτο σοβαρό ολίσθημα του συντάκτη φαίνεται παρακάτω:
   "Σύντομα όμως οι Γερμανοί αντιλαμβάνονται την ύπαρξη και τις δραστηριότητες της οργάνωσης. Αντί να τη διαλύσουν με την βία, εκμεταλλεύονται μέσω της Γκεστάπο τα αντικομμουνιστικά αισθήματα των μελών της, με αποτέλεσμα να εκτρέψουν τον εθνικό τους αγώνα σε κομματικό."

Από που προκύπτει αυτό;;;;; 

Σύμφωνα με τον Χρυσοχόου, μόλις οι Γερμανοί υποπτεύθηκαν την ύπαρξη ανθρώπων της ΥΒΕ στην Γενική Επιθεώρηση Νομαρχιών, τον κάλεσαν να δώσει εξηγήσεις [1].
  Επίσης, οι Γερμανοί συνέλλαβαν και εκτέλεσαν ανθρώπους της ΠΑΟ. Στις 30/04/1942 συνελλήφθησαν τα μέλη της ΠΑΟ Παπαδήμας και Παπανικολάου επειδή είχαν ασύρματο και τον Οκτώβριο του 1942 εκτελέστηκαν[2], ενώ το ίδιο συνέβη με τον Σιάπκα που συνελλήφθη τον Αύγουστο του 1943 και εκτελέστηκε, μαζί με τον συνεργάτη του Μίχαλα τον Δεκέμβριο του ιδίου έτους. Λίγες μέρες μετά την σύλληψη του Σιάπκα, οι Γερμανοί εντόπισαν τον ασύρματο της ΠΑΟ σε οίκημα στην Πυλαία. Στην συμπλοκή που έγινε εκεί  σκοτώθηκε ο Καπάτος, μέλος της ΠΑΟ [3].

 Ακολούθως έχουμε μία δεύτερη ανακρίβεια:
"Οι Βρετανοί με τη σειρά τους στέλνουν συνδέσμους για να αντιστρέψουν κατάσταση, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Τελικά η οργάνωση διασπάται και ορισμένα μέλη της εντάσσονται στον ΕΛΑΣ, άλλα διαφεύγουν στη Μέση Ανατολή και άλλα επιστρέφουν απογοητευμένα στα σπίτια τους."

  Ο βρετανός αξιωματικός που είχε επαφές με την ΠΑΟ ήταν ο Νίκολας Χάμμοντ. Στο βιβλίο του "Με τους αντάρτες 1943-44", πουθενά δεν γράφει αυτό που ισχυρίζεαι ο κ.Κουσαρίδης. Κάθε άλλο. Λέει ότι μετέβη στην Θεσσαλονίκη το 1943 ήρθε σε επαφή με 4 αξιωματικούς της ΥΒΕ/ΠΑΟ και κανόνισε συνάντηση μεταξύ αυτών και εκπροσώπων του ΕΑΜ και του ΕΔΕΣ. Εκεί υπεγράφη συμφωνία μεταξύ τους, με την επιφύλαξη των εκπροσώπων του ΕΑΜ. [4]
 Επίσης, πουθενά δεν αναφέρεται καμμία διάσπαση της οργάνωσης, όπως γράφει ο κ.Κουσαρίδης. Η διαφυγή αξιωματικών της ΠΑΟ στην Μ.Ανατολή για ποικίλους λόγους δεν συνιστά διάσπαση της οργάνωσης.
 
 Αμέσως παρακάτω συνεχίζει:
  "Η συντριπτική πλειοψηφία όμως αποφασίζει να συνεχίσει τη δράση της. Έτσι, σε μια προσπάθεια να γλυτώσουν από τον εναγκαλισμό της Γκεστάπο, να αποφύγουν τη δριμεία κριτική και τις επιθέσεις του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ, αλλά και να ξεκόψουν από τους γερμανόφιλους που έχουν εισχωρήσει στην οργάνωση, μετονομάζουν την άνοιξη του 1943 την ΥΒΕ σε Πανελλήνια Απελευθερωτική Οργάνωση."
  

 Για την μετονομασία της ΥΒΕ σε ΠΑΟ γράφει αναλυτικά ο Παπαθανασίου. Ισχυρίζεται ότι η μετονομασία σε ΠΑΟ έγινε το καλοκαίρι του 1942 επειδή οι κομμουνιστές συκοφαντούσαν την ΥΒΕ σαν οργάνωση αυτονομιστών. Η πρωτοβουλία της μετονομασίας ήταν του Μουστεράκη. [5]

    Ο Χρυσοχόου, που δεν ήταν βέβαια μέλος της ΠΑΟ, ισχυρίζεται ότι η μετονομασία έγινε την άνοιξη του ΄43, κατόπιν δικής του προτροπής επειδή οι Γερμανοί είχαν αντιληφθεί την ύπαρξη της ΥΒΕ.[6]
  
 Το ζήτημα της χρονικής στιγμής της μετονομασίας της ΠΑΟ είναι όντως περίπλοκο. Από πουθενά όμως δεν προκύπτει ότι η αιτία της μετονομασίας ήταν οι δήθεν γερμανόφιλοι που είχαν εισχωρήσει στην ΥΒΕ.

 Συνεχίζει, λέγοντας:

 "Το αρχικό ιδεολογικό της στίγμα είναι ξεκάθαρο: στρέφεται ενάντια στο ΕΑΜ – ΕΛΑΣ και το ΚΚΕ, ενάντια στους αντικομμουνιστές που συνεργάζονται με τους Γερμανούς και παράλληλα εκφράζει το μίσος της ενάντια στους Βούλγαρους, τους οποίους και θέτει ως στόχους της ένοπλης δράσης της."
  

 Ιδού η πρώτη προκήρυξη της ΠΑΟ [7]:

Όπως μπορεί ο καθένας να διαβάσει, αυτά που "προσάπτει" στην ΠΑΟ ο κ.Κουσαρίδης δεν υπάρχουν πουθενά.

 Κατόπιν ο κ.Κουσαρίδης αναφέρεται στα γεγονότα του Βοϊου και της Κοζάνης την άνοιξη του 1943. Παρά το ότι αναφέρεται στην συνεισφορά αξιωματικών της ΠΑΟ στην μάχη του Φαρδύκαμπου, εντούτοις παραλείπει να πει ότι ο ΕΛΑΣ συνέλλαβε και εκτέλεσε πολλούς εξ΄αυτών. Συγκεκριμένα εκτελέστηκαν οι Πόρτης, Μπουλογιάννης, Μάντζιος, Αγγελόπουλος ενώ κατά την ελασίτικη επίθεση εναντίον της ΠΑΟ στον Αυγερινό σκοτώθηκε ο Σιδηρόπουλος. [8]

 Παραλείποντας λοιπόν τα παραπάνω αναφέρει:
     "Στελέχη της ΠΑΟ με επικεφαλής τον Μιχάλη Παπαδόπουλο (Μιχάλαγα) σφάζουν επτά στελέχη του ΕΑΜ στα Ίμερα της Κοζάνης. Ο Μιχάλαγας ήδη από αυτή την εποχή έχει ανοιχτή συνεργασία με τους Γερμανούς, οι οποίοι τον εφοδιάζουν με όπλα και πολεμοφόδια. Η επίσημη δικαιολογία για τη σφαγή είναι ότι τα στελέχη του ΕΑΜ ήταν φιλοβούλγαροι κομιτατζήδες. (Τερπόφσκι – Γ.Γ. ΣΝΟΦ)"

 Έτσι δίνεται η εντύπωση στον αναγνώστη ότι στα καλά καθούμενα οι "κακοί" παοτζήδες του Μιχάλαγα σκότωσαν τους 7 κομμουνιστές. Φυσικά αυτό είναι ψευδές. Οι κομμουνιστές συνελλήφθησαν απ΄το τμήμα ΠΑΟ των Παπαβασιλείου-Μιχάλαγα μετά από την επίθεση του ΕΛΑΣ στα Ίμερα. Λίγες μέρες μετά εκτελέστηκαν ως αντίποινα στην προαναφερθείσα εκτέλεση των αξιωματικών της ΠΑΟ. Τα ολοκληρωμένα γεγονότα τα χουμε ήδη αναφέρει εδώ.
 Το άλλο ψέμα είναι ότι ο Μιχάλαγας συνεργαζόταν από τότε (άνοιξη του 1943) με τους Γερμανούς. Η αλήθεια είναι ότι ο Μιχάλαγας πήγε στην Θεσσαλονίκη γύρω στο τέλος Νοεμβρίου του 1943 και εκεί προσέγγισε τους Γερμανούς. Σχετικό άρθρο εδώ.

 Άλλη μία κραυγαλέα ανακρίβεια του κ.Κουσαρίδη είναι ότι αναφέρει τον Τερπόφσκι σαν γ.γ του ΣΝΟΦ. Ο Τερπόφσκι ήταν ένας εκ των 7 εκτελεσθέντων κομμουνιστών στα Ίμερα τον Απρίλιο του '43. Το ΣΝΟΦ ιδρύθηκε τον Νοέμβριο του 1943 [9].  

 Ουδεμία σχέση δεν είχε λοιπόν ο Τερπόφσκι με το ΣΝΟΦ. Σίγουρα οι βουλγαρίζοντες σλαβόφωνοι δεν ήταν διόλου αγαπητοί στην ΠΑΟ, σίγουρα ο Τερπόφσκι είχε αποφυλακιστεί απ’τους Γερμανούς κατόπιν βουλγαρικής παρέμβασης τέλος Ιουνίου του 1941, αλλά το να γράφεται ότι ο Τερπόφσκι ήταν γ.γ του ΣΝΟΦ είναι μέγιστη προχειρότητα.

 Η συνέχεια τις επόμενες μέρες.

 

[1] "Η Κατοχή εν Μακεδονία" Ε΄ τόμος του Αθ. Χρυσοχόου, σελ.239

[2] "Για τον Ελληνικό Βορρά" του Παρμ.Παπαθανασίου, σελ. 769-772

[3] "Για τον Ελληνικό Βορρά" του Παρμ.Παπαθανασίου, σελ.774-5

      "Η Κατοχή εν Μακεδονία" Ε΄ τόμος του Αθ. Χρυσοχόου, σελ.275-6

[4] "Με τους αντάρτες 1943-44", του Νικ. Χάμμοντ, σελ.73

[5] "Για τον Ελληνικό Βορρά" του Παρμ.Παπαθανασίου, σελ.41

[6] "Η Κατοχή εν Μακεδονία" Έ τόμος του Αθ. Χρυσοχόου, σελ.240-1

[7] "ΠΑΟ – Ιστορία και προσφορά της εις την εθνικήν αντίστασιν 1941-45" του Αθ. Φροντιστή, σελ.387

[8] Διδακτορικό Αθαν. Καλλιανιώτη "Οι πρόσφυγες στη Δυτική Μακεδονία 1941-46", σελ.278-9

[9] "Λεηλασία Φρονημάτων" Α΄ τόμος του Ιωάννη Κολλιόπουλου, σελ.114