Η ένταξη του ανθυπολοχαγού Στέφανου Άρχου στον ΕΛΑΣ και ενδιαφέρουσες μαρτυρίες απ΄τον -επίσης ελασίτη- αδελφό του

Ο ανθυπολοχαγός Στέφανος Άρχος συμμετείχε στον ελληνογερμανικό πόλεμο το 1941 και κατά την Κατοχή ζούσε στον τόπο καταγωγής  του, την Αρβανιτοβλαχοκερασιά (σήμερα Κερασιά) Αρκαδίας. Τον Ιούλιο του 1943 οργανώθηκε στον εφεδρικό ΕΛΑΣ της περιοχής του και γενικότερα συνεργαζόταν με το τοπικό ΕΑΜ.  Δεν παρέμεινε πολύ όμως εκεί. Τον Σεπτέμβριο μαζί με άλλους αξιωματικούς του Ε.Σ της Αρκαδίας και κάποιους εκ της ομάδας του Φαρμακά (είχαμε δει εδώ), ανέβηκαν στο Αρτεμίσιο στην τοποθεσία Κρύα Βρύση προκειμένου να σχηματίσουν αντάρτικη ομάδα. Εκεί στις 22/09/1943 χτυπήθηκαν απ΄τον ΕΛΑΣ και ελλείψει πυρομαχικών και ενισχύσεων διαλύθηκαν. Ο Άρχος γύρισε στο χωριό του.

 Μετά από λίγο καιρό είχε αρχίσει η συγκρότηση των Ταγμάτων Ασφαλείας στην Πελοπόννησο και ο Άρχος βρισκόταν σε δίλημμα: Να ενταχθεί στον τακτικό ΕΛΑΣ ή στα Τάγματα Ασφαλείας.

  Τελικά, αν και είχε ήδη αποφασίσει να ενταχθεί στον ΕΛΑΣ, κατέβηκαν ένα απόγευμα ελασίτες στο χωριό και τον πήραν μαζί τους. Εντάχτηκε ως διοικητής λόχου στο 6^ο σύνταγμα του ΕΛΑΣ με διοικητή τον Βαζαίο.

 Ο Άρχος ήταν μεν στον ΕΛΑΣ αλλά υπό παρακολούθηση. Οι κομμουνιστές πολιτικοί καθοδηγητές και οι επίσης κομμουνιστές καπετάνιοι δεν είχαν εμπιστοσύνη στους αξιωματικούς. Ενδεικτικό είναι ότι αρνήθηκαν στον άδελφο του Χαράλαμπο άδεια για να τον δει, και έτσι αυτός πήγε και τον βρήκε χωρίς άδεια με κίνδυνο της ζωής του. Στο χωριό τους, την Αρβανιτοβλαχοκερασιά, οι ελασίτες αρχικά εκτέλεσαν 4 κατοίκους, αγνοώντας την παρέμβαση του Άρχου που προσπάθησε να τους γλιτώσει. Αργότερα εκτέλεσαν κι άλλους. Μετά από αυτά, δεν αποτελεί έκπληξη η ένταξη σχεδόν του μισού χωριού στα Τάγματα Ασφαλείας…

 Ο Στέφανος Άρχος συγκρούστηκε με τους κατακτητές και γενικότερα εκτέλεσε σωστά τα καθήκοντά του, παρά τις προστριβές με τους κομμουνιστές που ήλεγχαν τον ΕΛΑΣ. Δεν παρεκτράπη σε αγριότητες κατά αμάχων και αιχμαλώτων.

 Πολύ ενδιαφέρουσες είναι κάποιες δηλώσεις του αδελφού του Χαράλαμπου Άρχου, που εντάχτηκε και αυτός στον ΕΛΑΣ σαν διαχειριστής τροφίμων στο 2^ο τάγμα του 6^ου συντάγματος:

  

Ναι  φοβόμουνα. Δεν φοβόμουνα εγώ μόνον. Όσοι ήταν κάπως σωστοί, όσοι δεν ήταν φανατισμένοι, φοβόντουσαν.

  

Άμα δεν ήσουν αρεστός, εκεί που πολεμούσες τους Γερμανούς, σου έδινε από πίσω κάποιος μια, "τον σκότωσαν οι Γερμανοί".

Και τότε για να κυκλοφορήσεις από χωριό σε χωριό, αν δεν είχες την άδεια της τοπικής οργάνωσης δεν μπορούσες να πας. Πήγα στην ΟΠΛΑ η οποία έδρευε στην Βλαχοκερασιά για να μου δώσουν την άδεια.

 Αναφερόμενος στον υπεύθυνο του ΚΚΕ/ΕΑΜ του χωριού τους, Μένιο Αντωνόπουλο, έλεγε:

  

Τα παιδιά αυτά, ο Μένιος και ο αδελφός του ο Κωνσταντίνος, ζούσαν απ΄την Αμερική. Όταν ήρθε η Κατοχή, επειδή τα εμβάσματα κόπηκαν, ήρθαν σε πλήρη ένδεια. Κι όπως καταλαβαίνετε, δεν μπορούσαν να ζήσουν κι άρχισαν  να αξιοποιούν τα αξιώματά τους, την θέση δηλαδή του υπευθύνου του ΕΑΜ-ΚΚΕ, για να μπορέσουν να επιβιώσουν. Εθεωρούντο οι ηγέτες στην Κατοχή. Από κει και πέρα, βγάλτε τα συμπεράσματά σας.

Τα στοιχεία για την ανάρτηση είναι απ΄το βιβλίο "Μόνιμοι αξιωματικοί στον ΕΛΑΣ. Οικειοθελώς ή εξ’ανάγκης" του Γιάννη Πριόβολου